E. Egamberdiev

Mulkchilikni tavsiflaganda uning iqtisodiy 
mazmuni xal qiluvchi ahamiyatga ega. Bu shuni bildiradiki, mulkning tub 
mazmunini ilmiy tushunish uchun, birinchi galda uning obe’ktlari, (er, 
mashinalar, binolar, iste’mol buyumlari) yoki ular kimga (alohida shaxslarga, 
kishilar guruhiga, davlatga) tegishli ekanligini emas, balki ular qanday 
xususiylashtirilganligini, bu xususiylashtirish, qanday ishlab chiqarish 
munosabatlari yordamida amalga oshirilganligini tushunish muhimdir.
 
Mehnatkashlar uyushmasi mulkni yoki ijtimoiy mulk uyushmaning o’z mulki, 
ularning o’zlari ham mulk egasi, ham ishlab chiqaruvchi hisoblanadi. Bunday mulk 
shakli ish kuchi bilan ishlab chiqarish vositalarining to’g’ridan-to’g’ri bir kishini 
ta’minlaydi, ekspluatatsiyani inkor etadi. Demak, mulk ob’ekti bo’lib inson yaratgan 
moddiy va ma’naviy boyliklar, tabiiy boyliklar, aqliy mehnat maxsuli va mexnat 
resurslari (ish kuchi) xizmat kiladi.
Mulk ob’ektlari
- bu er, er osti boyliklari, ichki suvlar, xavo xavzasi, o’simlik 
va xayvonot dunyosi, imoratlar, inshootlar, turar joy va kvartiralar, ixtirolar, foydali 
moddalar, asbob-uskunalar, moddiy va ma’naviy, madaniyat buyumlari, sanoat 
namunalari, integral mikro chizmalar, pullar, qimmatli qog’ozlar va boshqa mol-
mulklar, topologiya, selektsiya yutuqlari, mahsulot belgilari, ihtirolar, kashfiyotlar, 
fan, adabiyot, san’at asarlari, insonni unumli va ijodiy mehnat qilish qobiliyatlari, 
axborot, ilmiy g’oyalar, texnik ishlanmalar va aqliy ijodning boshqa ob’ektlarini 
yaratish hamda ulardan foydalanish xususidagi munosabatlardir.X)
*
* X)“O’zbekiston Respublikasida mulkchilik to’g’risida” gi O’z.R-si qonuni Toshkent 1990yil 31 oktyabr 2 
modda 

---

39
Mulkiy huquq sub’ektlari
- O’zbekistonda davlat, jumxuriyat fuqorolari, 
jamolalari, ularning uyushmalari, jamoat tashkilotlari va diniy tashkilotlar, 
fuqorolarning oilaviy va boshqa birlashmalari, xalq deputatlarining barcha sovetlari 
ularning o’zi vakil qilgan organlar siymosida, ajnabiy davlatlar, xalqaro tashkilotlar, 
boshqa xorijiy yuridik shaxslar va fuqorolar. Turli yuridik shaxslar va fuqorolar bitta 
mulkning sub’ektlari bo’lishi mumkin.