Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

Нарсанинг катталигини баҳолаш. Нарсанинг катталиги ўзгарувчан икки микдор: 1) тўр пардадаги тасвир катталиги ва 2) нарсадан кўзгача бўлган масофа функцияси сифатида билинади. Буни 204-расм кўрсатиб турибди: АВ (нарсанинг катталиги) бутунлай ав ва OD орқали белгиланади.
Нарса рельефлиги етарли бўлмагани учун унгача бўлган масофани билиш қийин бўлса ёки нарсани бир кўз билан кўрганда нарса катталигини аниқлашда қўпол хатолар рўй бериши мумкин.


Кўз соққасининг ҳимоявий мосланишлари ва озиқланиши

Кўз соққасини асосан юқори ва пастки қовоқлар ҳимоя қилади.

Қовоқларнинг юмилиши равшан ёруғда, шох парда ё конъюнктива, ёки киприклар таъсирланганда рефлекс йўли билан рўй берувчи ҳимоявий актдир. Рефлекс дугасининг марказга интилувчи қисми n.trigemenus бўлиб, рефдекс маркази узунчоқ мияда.
Кўз қовоқларини вақт-бавақт юмиб ва очиб туриш — кўзни пириллатиш — бундан ташқари, шох парда олдинги юзасининг намланиши учун аҳамиятлидир.
Кўз ёшининг ажралиши. Орбита (кўз косаси) ташқи чеккасининг юқори қисмида ётган кўз ёши безларидан ишланиб чиққан суюқлиқ — кўз ёши кўзни намлаб туради. Кўз ёши коиъюнктива юзасидан оқиб тушиб, кўзнинг ички бурчагидаги кўз ёши лаку-наларига тўпланади. Бу ердан кўз ёши нуқталари орқали кўз ёши каналчалари бўйлаб, кўз ёши — бурун каналига киради. Кўз қовоқларининг очилиб-юмилиб туриши кўз ёшининг сурилишига имкон беради, чунки қовоқлар юмилганда кўз ёши халтаси кенгайиб, кўз ёшини сўриб олади; кўз қовоқлари очилганда эса кўз ёши халтаси қисилиб, ичидаги суюқликни бурунга томон итаради.
Кўз ёши суюқлиғи шох парда ва конъюнктивани намлаб, ёт зарраларини чиқариб юборади. Кўз ёшида қарийб 99% сув ва 1% тузлар (асосан NaCl) бор. Кўз ёши суюқлиғидаги лизоцим бактерицид (бактерияларни ўлдирувчи) модда ҳисобланади.
Баъзан кўз шу қадар кўп ёшланадики, кўз ёши бурун бўшлиғига ўтиб улгурмай, қовоқлар четидан оқиб тушади. Баъзи бир эмоционал кечинмаларда, конъюнктива механик ёки химиявий йўл билан таъсирланганда, кучли ёруғлик, совуқ таъсир этганда, бурун шиллиқ пардаси таъсирланганда, оғриқда шундай бўлади. Кўз ёши ажратиш маркази узунчоқ мияда. Секретор толалар п. (n facialis -дан бошланиб, n. trigeminus-нинг тармоғи бўлмиш . n.lacrimalis-га қўшилади.