Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

Оқимтир ядро функциялари
Оқимтир ядро ёки паллидум (globus pallidus) оралиқ мияга тақалиб туради ва катта ярим шарлардаги ясмиқсимон ядро (nucleus lentiformis) таркибига киради, ички капсуласи билан таламусдан ажралиб туради.
Паллидум ҳаракатлантирувчи ядродир. У таъсирланганда асосан қарама-қарши томондаги бўйин, қўлоёқ ва бутун тана мускуллари қисқариши мумкин.
Оқимтир ядро таламусдан келадиган ва таламопаллидар рефлектор дугасини туташтирадиган толалар орқали афферент импульслар олиб туради.
Оқимтир ядро ўрта мия ва кейинги мия марказларига эффектор толалар орқали боғлангани учун шу марказларнинг ишини бошқаради ва уйғунлаштиради. Пастроқдаги ядроларни, асосан ўрта миянинг қизил ядросигш тормозлаш оқимтир ядронинг функцияларидан биридир. Шу сабабли одатда оқимтир ядро зарарланганда скелет мускулларининг тонуси ошиб кетади (гипертонус), чунки қизил ядро оқимтир ядронинг тормозловчи таъсиридан қутилади.
Қатта ярим шарлар пўстлоғидаги мотор зонанинг таъсирланишига жавобан скелет мускулларининг қисқариши оқимтир ядрога электр токи билан таъсир этилганда тормозланади. Бу эффектлар ҳам ўрта миядаги оқимтир ядро билан қизил ядронинг ўзаро боғланганлигидан келиб чиқади.
Таламусгипоталамуспаллидум системаси юксак даражадаги ҳай«онларда шартсиз мураккаб рефлекслар — ҳимояланиш, ориентировка, ввқатланиш, жинсий рефлексларнинг юзага чиқишида қатнашади. Бу рефлексларнинг ҳаммаси паллидар ҳайвонда бўлиб, дугалари одамда ҳам оқимтир ядро орқали ўтади.
Оқимтир ядроси зарарланган беморларда мураккаб рефлектор актлардан кўпчилигн юзага чиқмайди; масалан, уларда тўсатдан кучли товуш ёки ёруғлик таъсирига жавабан ҳимояланиш реакциялари рўй бермайди.
Ҳар қандай мураккаб ҳаракатга йўлдош бўладиган ёрдамчи ҳаракатларнинг рефлектор дугалари паллидар снстема орқали ўтади. Одам бирон ҳаракатни бажарганда шу ҳаракатни юаага чиқарувчи мускуллардан ташқари, бирон бўғимни ушлаб турад»

ган ёки бошқа бўғимларни ҳаракатга келтирадиган бир қанча мускулларни ҳам таранглайди, шунга кўра асосий ҳаракат мукаммалроқ ва бир текис бўлиб чиқади. Масалан, одам юрганда қўлларининг қимирлаши ва гавда вазияти ўзгарганда бир қанча ёрдамчи ҳаракатларнинг бажарилиши шунга киритилса бўлади. Паллидум зарарланганда ҳаракатлар беўхшов, бир хил бўлиб қолади; ҳаракат актларига ёрдамчи ҳаракатлар қўшилмайди (гипокинез). Шу сабабли паллидар беморлар турқи ўзгармай, юзи қимирламай туради (ниқобсимон юз)— бу беморларни биринчи қарашдаёқ шу симптомдан таниб олинади.