Дядя Горгудун мязар йери щаггында

“Kitabi-Dədə Qorqud” milli mədəniyyətimizin iftixarı olmaqla bərabər, qə­dim türk bədii tə­fək­kürünün ən qiymətli incilərindəndir. Əsl böyük ədə­biy­yatın par­laq nümunəsi, bəşəriyyətin uca tutduğu ali fikir və duyğuların tə­rən­nümçüsü olan bu kitab haqqında zəngin elmi ədəbiyyat yarandığı – çox məqalə və kitablar ya­zıldığı məlumdur. “Kitab” elmi tarixi, ədəbi-estetik düşün­cələr üçün tükənməz qi­da mənbəyi olduğuna görə bundan sonra da onun haq­qında müxtəlif səpkidə araş­dırmaların mey­dana çıxacağı təbiidir” (4, 3).

“Kitabi-Dədə Qorqud” mətni üzərində aparılan araşdırmaların əhatə dairəsi olduqca genişdir. Bu sıraya rus alimləri V.V.Bartoldun, K.A.İnostantsevin, P.S.Spri­­donovun, İ.A.Aniçkovun, V.V.Vel­yaminov-Zernovun, A.Y.Yakubov­ski­nin, V.M.Jirmunskinin, A.M.Kononovun və b. tədqiqatları da da­xildir. Abi­də qardaş Türkiyədə daim elmi istimaiyyətin diqqət mərkəzində olmuşdur. Türk alimlə­rin­dən O.Ş.Gökyayın, M.Erginin, F.Köprülünün, C.Öztellinin, Ə.İnanın, Ə.R.Yalmanın, P.N.Bo­ratavın, F.Kır­zıoğlunun, İ.Z.Burdurlunun, M.Ura­zın, B.Ögəlin, Ə.Ərcilasunun, O.F.Sərtkaya­nın və b. Araş­dır­ma­ları abidənin tədqiqinə öz töhfələrini vermişdir. Türkiyədə abidə üzərində tədqiqatlar bu gün də eyni uğurla davam etdirilir.

“Dədə Qorqud” dastanlarının dili, bədiiliyi, sənətkarlıq xüsusiyyətləri B.Ço­banzadənin, Ə.Abi­din, Ə.Dəmirçizadənin, Ə.Sultanlının, M.Təhmasibin, M.Se­yidovun, H.Mirzəzadənin, T.Hac­ı­ye­vin, V.Aslanovun əsərlərində geniş şərh olunmuşdur. Ş.Cəmşidov “Kitabi-Dədə Qorqud”u vərəqlərkən” adlı kita­bın­­da dastanların yaranma tarixindən, onlarda əks olunan ictimai-tarixi hadi­sələrdən bəhs etmişdir” (5, 17). “Kitabi-Dədə Qorqud”un dili milli filolo­gi­ya­mı­zın diqqət mərkəzində qalmaqdadır. “1976-cı ildə ADU-nun “Elmi əsər­lə­ri”nin ayrıca nömrəsi (11) “Kitabi-Dədə Qor­qud”a həsr olun­muşdur. Son illərdə “Kita­bi-Dədə Qorqud”un yaranma tarixinin, dilinin leksik-qrammatik xüsusiy­yət­lərinin və linqvopoetik cəhətdən araşdırılmasının (12;13;14) böyük əhəmiy­yəti vardır”(10, 7). Abidə üzərində araşdırmalar müstəqillik dövründə daha ge­niş vü­sət almış, poetika məsələlərinə də diqqət yetirilmişdir.