Dunyo tillari tizimida o‘zbek tilining tutgan o‘rni hozirgi kunda yer yuzida o‘n milliarddan ko‘proq

KESIM VA UNING IFODALANISHI
Kesimlik (shaxs-son, zamon, tasdiq-inkor, modal) ma’nosini ifoda etgan gapning markaziy bo‘lagi kesim deyiladi.

Kesimlik ma’nolari kesimlik shakllari orqali ifodalanadi. Har bir kesimlik ma’nosi alohida-alohida ifodalanishi mumkin. Masalan, yoz-ma (tasdiq-inkor) -say (mayl) -di (zamon) -m (shaxs-son). Bitta kesimlik shakli bir necha kesimlik ma’nolarini ifodalaydi. Masalan, kel-di (o‘tgan zamon, III shaxs, tasdiq, aniqlik mayli) yoki o‘quvchi-man (I shaxs, hozirgi zamon, tasdiq, aniqlik mayli). Ba’zan kesimlik ma’nolari nol shakli orqali ifodalanadi. Masalan, Kel (kelasi zamon, II shaxs, tasdiq-buyruq mayli) yoki Men o‘quvchi (I shaxs, hozirgi zamon, tasdiq, aniqlik).

Kesim nima qildi? nima bo‘ldi? nima qilmoqda (qilyapti)? kim (-man,- san, -miz, -siz, -dir)? nima (dir)? Kim, nima (hisoblanadi, sanaladi, bo`ladi) kabi so‘roqlarga javob bo‘ladi. Masalan, Ishlasang, tishlaysan maqoli ikkita kesimdan tashkil topgan. Birin­chisi nima qilsang? Ikkinchisi nima qilasan? so‘roq­la­ri­ga javob bo‘ladi. Otam — o‘qituvchi gapida o‘qituvchi bo‘lagi kesim sanalib, kim (dir)? Kim hisoblanadi? so‘roqlariga javob bo‘ladi.