Дунё океани деб нимага айтилади?

Хемоген чўкиндилар. Арид иқлимли саёз денгизлар ўсимликларга бой бўлади. Улар кўп миқдорда карбонат ангидритни ютиб, сувнинг кальций карбонат билан тўйинишига олиб келади. СаСО₃ чўкмага ўтади, бунда тўлқинлар билан лойқаланган қум доналарини қоплаб оҳакли оолитлар деб аталувчи майда шариклар ҳосил бўлади. Бу шариклар кейинчалик чўкиндилар диагенезида оолитли оҳактошларни вужудга келтиради (Каспий, Орол, Ўрта ер, Қизил денгизлар). Чуқур денгизларнинг тубида (30-300 м) ғўддали (конкрецион) ва донали (фосфорит қумлари, фосфорит оолитлари) фосфоритлар кимёвий ёки биокимёвий йўллар билан ҳосил бўлиши мумкин.

29. 
    Вулканоген-чўкинди ётқизиқлар деб нимага айтилади?
    

Вулканоген-чўкинди ётқизиқлар -vulkan va choʻkindi materiallardan tashkil topgan togʻ jinslari. Vulkanlarning portlab otilishidan hosil boʻlgan qattiq, boʻlakli va kimyoviy (suvda erigan) boʻlishi mumkin. Boʻlakli yoki piroklastik materiallar (suyuq lava mahsulotlari, vulkan qattiq va b. jinslarning maydalangani) boʻsh, palaxsalar, vulkan bombalari, lapillalar, vulkan qumlari va kullari toʻplamini tashkil etadi. Choʻkkan joylarida sementlashishidan yoki boshqa joyga olib borib yotqizilganda toza, koʻpincha bir xil tarkibli, ozroq choʻkindi mahsulotli (10% dan koʻp emas) V.ch.j.— vulkan tuflari hosil boʻladi. Koʻproq qoʻshimchalar aralashganda tuffitlar va juda oz tuf komponenta qoʻshimchasi boʻlgan choʻkindi jinslar hosil boʻladi. Boʻlaklarning katta-kichikligiga koʻra V.ch.j. dagʻal boʻlakli (10 mm dan katta), yirik (0,1—2 mm), oʻrtacha (0,1—2 mm), mayda (0,01—0,1 mm) va juda mayda (0,01 mm dan kichik) boʻlakli turlarga boʻlinadi. 

30. 
    Дюналар нима?
    

Dyuna (nem. Dune) — shamol toʻplagan qum tepalari. Dengiz, daryo, koʻllarning toʻziydigan qumli sohillarida paydo boʻladi. Dyunaning shamolga qaragan tomoni sal qiya (8—20°), shamolga ters tomoni tik (30—40°) boʻladi. Balandligi 10— 30 metr, baʼzan 100 metr ga yetadi. Dyuna shamol taʼsirida yiliga bir necha metr siljib turishi mumkin. Gʻarb adabiyotida har qanday qum uyumi, iqlim sharoiti va shaklidan qatʼi nazar, Dyuna deb ataladi. Rossiyada choʻldan boshqa yerlar (dengiz, koʻl, daryo qirgʻoqlari, zandr dalalari)dagi qum uyumlari Dyuna deyiladi. Shamolga roʻpara tomoni uzun va oldidagi tik tomoni doʻmboq boʻlishi bilann Dyuna choʻldagi barxanlanishdan farq qiladi^[

31.