Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

16-maruza: Ko’z tomchilarini sifatini baholash, qadoqlash va o’rash.
Reja:
Kirish
Mavzuning ahamiyati
Kirish
Mavzuning dolzarbligi
1. Ko‘z tomchilarini ta’rifi.
2. Ko‘z tomchilarini sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash.
- Tiniqligi
- Rangliligi
- pN yoki kislotalilik yoki ishqoriyligi
- Mexanik qo‘shimchalar
- Qovushqoqligi
- Osmolyarlik
-To‘ldirish hajmi
- Sterillik
3.Ko‘z tomchilarini qadoqlash va o‘rash.
Ko‘z tomchilari: guttae ophtalmicae Ko‘z tomchilari tomchilab dozalanuvchi (qo‘llaniladigan) suvli, moyli eritmalar, emulsiya yoxud suspenziya xolidagi suyuq dori shaklidir.
Ko‘z dori shakllari (KDSH): qattiq: tabletkalar, lamellar, qalamchalar, sepmalar, ko‘z dorivor plyonkalari;
suyuq: suvli va moyli eritmalar, emulsiya, suspenziyalar;
yumshoq: gomogen va geterogen surtmalar;
gazsimon: aerozollar (ko‘z spreylari);
Ko‘z tomchisini izotoniklash uchun qo‘shiladigan yordamchi modda dorivor modda bilan mos kelish-kelmasligiga qarab tanlanadi. Ba’zi xollarda giper yoki gipotonik eritmalarni qo‘llash ruhsat etiladi va bu haqda xususiy maqolada ko‘rsatilgan bo‘ladi.
Ko‘z tomchisining me’yordagi qovushqoqligi 5–15 sP oralig‘ida bo‘lib, bu ko‘rsatkich 40 - 50 sP dan oshib ketmasligi kerak.
Ko‘z tomchilarining rangi DF XI nashri 1-jild 194 betda keltirilgan «Suyuqliklarning rangini aniqlash” maqolasi bo‘yicha ranglilik etalonlari bilan solishtirib yoki xususiy maqolada keltirilgan ko‘rsatmalar bo‘yicha vizual aniqlanadi.

• 
  Solishtirish uchun olinadigan tekshiriluvchi suyuqlik va etalon hajmi bir xil miqdorda olinishi kerak. Solishtirish diametri va shishasi bir xil bo‘lgan probirkada, oq fonda olib boriladi (pri dnevnom otrajennom svete na matovo - belom fone).
  
• 
  Tekshirilayotgan namunaning rangi etalonnikiga to‘g‘ri kelishi yoki yaqin bo‘lishi kerak, lekin intensivligi bo‘yicha ortib ketmasligi kerak.
  
• 
  Rangsiz bo‘lishi kerak bo‘lgan suyuqlikni yuqoridan butun suyuqlik qatlami orqali kuzatib, oq fonda tekshiriladi.
  
• 
  Rangi bo‘yicha suvdan farqlanmaydigan suyuqliklar rangsiz suyuqlik hisoblanadi (eritmalarda esa erituvchisidan farqlanmaydigan).
  

• 
  Ko‘z tomchilari "Sterilizatsiya" maqolasiga ko‘ra va hususiy maqola ko‘rsatmasiga binoan sterillanadi.
  
• 
  100⁰S xaroratda 30 daqiqa sterillanadigan (stabilizatorsiz) dori modda eritmalari;
  
• 
  100⁰S xaroratda 15-30 daqiqa sterillanadigan (stabilizator qo‘shib) dori modda eritmalari;
  
• 
  Haroratga chidamsiz dori modda eritmalari
  

Korxona sharoitida termolabil modda eritmalari bakterial filtrlardan o‘tkazilib, mexanik usulda sterillanadi. .

• 
  Ko‘z tomchilarining sterilligi DF XI nashri,2 jild,187 bet maqolasiga ko‘ra tekshiriladi.
  
• 
  In’eksion eritmalarning idishlardagi hajmi nominal hajmdan ortiq bo‘lishi kerak.
  

Idishlardagi in’eksion eritmalarning hajmi kalibrlangan shprits (idish hajmi 50ml gacha bo‘lsa) yoki kalibrlangan silindr (idish hajmi 50ml dan ko‘p bo‘lsa) yordamida 20±2°S haroratda aniqlanadi.
Ko‘z tomchilarida “Dori vositalari sifatini standartlari. Asosiy qoidalar” tarmoq standarti TSt 42 - 01 : 2002 rasmiy nashrda keltirilgan quyidagi sifat ko‘rsatkichlari o‘rganilishi kerak:
1. Dori vositasining lotin, davlat va rus tillaridagi nomlari
2. Xalkaro patentlanmagan nomi
3. Tarkibi
4. Tavsifi
5. Sterilizatsiya va to‘ldirish shartlari
6. CHinligi
7. Tinikligi
8. Rangliligi
9. pN yoki kislotalilik yoki ishkoriylik
10. Mexanik qushimchalar
11Qovushqoqligi
12. Osmolyarligi
13. YOt aralashmalar (o’xshash birikmalar)
14. Qadoqni to‘ldirish hajmi
15. Sterilligi
16. Mikdoriy tahlili
17. O’rami
18. Yorliqlash
19. Tashish
20. Saqlash
21. YAroklilik muddati
22. Asosiy farmakoterapevtik guruhi