Dori vositalarining olinish yo’llari va yaratish istiqbollari. O’zbekistonda dori vositalarini yaratishning asosiy yo’nalishlari. Mavzuni o’rganishdan maqsad

O’zRda ilmiy markazlar va ularda olib borilayotgan ilmiy izlanishlar.

Respublikamizda yangi dori moddalarni olish bo’yicha bir necha xil ilmiy markazlar faoliyat ko’rsatib kelmokda. Ana shunday markazlardan biri bu bizning Toshkent farmatsevtika institutimizdir. Bizning institutimizda 4ta yo’nalish bo’yicha ilmiy izlanishlar olib boriladi:

1. 
   Koordinatsion birikmalar asosida biofaol birikmalar yaratish (M.A. Azizovning ilmiy maktabi). Hozirgi kunga kelib hayot uchun zarur mikroelementlar va biofaol ligandlar asosida yuzlab kompleks birikmalar sintez qilindi. (feramid, koamid, kobalt –30, pirratsin va boshqalar).
   
2. 
   O’zR dorivor o’simliklarini farmakognostik, fitokimyoviy jihatdan o’rganish va amaliy tibbiyotga joriy etish.
   
3. 
   (R.L. Xazanovich, X.X. Xolmatov, T.P. Po’latova).
   
4. 
   Maxalliy xom ashyolar asosida biofaol moddalra olish va ular asosida ularning dori turlari texnologiyalarini yaratish. Diazolin, mumiyo, papaverin NSl tabletkalari, kseroform, anestezin, etakridinning yangi asosda tayyorlangan balzamli surtmalari misol bo’ladi.
   
5. 
   Dori vositalarining marketingi va menedjmenti, farmakoiqtisodiy izlanishlar.
   

Toshkent farmatsevtika institutida yaratilgan va tibbiyotda qo’llashga ruxsat etilgan dori vositalari

№	Dori vositasining nomi
	Tozalangan mumiyo
	Mumiyo tabletkasi
	Suv-vazelin emulsiya asosi
	Mayda guli tog’ rayhon
	Samarqand bo’znochi guli
	Tukli erva o’ti
	Diazolin 0,05 g va 0,1 g tabletkalari
	Bentonit gili yordamchi moda
	Ko’pir substantsiyasi
	Ko’pir in'ektsiya uchun eritma 0,15%-1 ml ampulalarda
	Askorbin kislotasi 0,05 g draje
	Turkiston arslonquyrug’i
	Regel qo’ziquloq o’ti
	Anestizin surtmasi 5%
	Etakridin laktat surtmasi 2%
	Piratsin tabletkalari 0,1g va 0,25 g
	Makkajo’xori ustunchasi va og’izchasi
	Sariq andiz ildizpoyalari va ildizlari
	Tukli xandeliya guli
	Suppozitoriylar uchun moyli asos
	Suppozitoriylar uchun moyli asos PS-30
	Oltingugurt surtmasi 20%,33%
	Tuklibargli bo’ymadaron o’ti
	Kogistin substantsiya, 0,25% in'ektsiya uchun eritma
	Piratsin substantsiya, 0,25% in'ektsiya uchun eritma
	Yong’oq meva po’stlogi
	Kiyik o’ti
	Tuksiz samincho’p o’ti
	«Stiflos» safro haydovchi yig’ma
	Stimusol tabletkalari
	Oddiy chilonjiyda barglari
	Tukli dalachoy o’ti
	Tukli erva quruq ekstrakti
	Qush toron suyuq ekstrakti
	Achchiq toron nastoykasi

O’zR FA qoshidagi bioorganiq kimyo instituti

Yana bitta ilmiy markazlardan biri bu O’zR FA qoshidagi bioorganiq kimyo instituti. Ushbu institutda quyidagi yo’nalishlar bo’yicha ilmiy izlanishlar olib boriladi:

1. 
   Organik va noorganiq birikmalar sintezi, ularning biokimyo va biofizikaviy testlar asosidagi skriningi.
   
2. 
   Hayot uchun zarur bo’lgan biogen regulyatorlar anologlarining sintezi (gormonlar, neyromediatorlar, peptidlar, nukleotidlar va boshqalar)
   
3. 
   Turli patogen jarayonlarning molekulyar mexanizmlarini o’rganish, aniq maqsadga yo’naltirilgan sintez.
   

Bu institut qoshida polifenollar guruxiga kiruvchi gossipol ajratib olingan, uning asosida turli xil dori moddalari-megosin va boshqalar olingan. Bu modda virusga qarshi xususiyatga ega bo’lib, psoriaz va lishay kasalliklarini davolashda ishlatiladi.
Uning hosilalari:

1. 
   batriden
   
2. 
   Megosin (shamcha)
   
3. 
   Ragosin
   
4. 
   Gozalidon (shamcha) (xlomidiyaga qarshi)
   
5. 
   Inebrin – qon to’xtatuvchi (o’simlikdan olingan)
   
6. 
   Bakagin – qurbaqadan olingan yurak kasalligida ishlatiladi.
   
7. 
   Timontin – gormonal preparat, immunomodulyatsiya kompleks davolashida ishlatiladi.
   
8. 
   Gosfen – o’simlik asosida olingan bo’lib o’simtalarga qarshi va vitamin xususiyatga ega.
   
9. 
   Difenaton –antigipoktik faollikka ega.
   
10. 
    Getan – o’simtalarga , viruslarga va yaralarga qarshi xususiyatga ega.
    
11. 
    Providin – antigipoksik xususiyatga ega bo’lgan preparat.
    
12. 
    Lagoden –gemostatik vosita.
    
13. 
    Inebrin – gemostatik vosita.
    
14. 
    Poliflan –grippga qarshi vosita.
    
15. 
    Rutan – (sumax usimligidan olingan) virusga, VICh infektsiyasiga qarshi, gerpes va o’simtalarga qarshi vosita.