Dori vositalari tahlilida fotometrik usulini qo’llash reja

Moddalar eritmasini nur yutish xususiyatini tahlil qilishda quyidagi xatoliklar uchrashi mumkin.

Ayrim xolatlarda rangli eritmalar dissotsiatsiyaga yoki polimerlanishga, erituvchilar bilan birikishi yoki tarkibidagi mavjud boshqa moddalar bilan (masalan: tuzlar, kislotalar va asoslar), natijada rangli eritmalarni nur yutish xususiyati o’zgarishi mumkin.

Natijada izlanuvchi moddaning optik ko’rsatkichi o’zgrishi, hamda optik ko’rsatkichni modda eritmasining konsentratsiyasiga bog’liq xolati, ya‘ni Buger-Lambert-Ber qonuniga bo’ysinmasligi kuzatiladi.

Kolorimetrik tahlil uchun hosil qilingan rangli eritma ma‘lum rn sharoitda, aniq rang hosil qiluvchi reaktiv miqdorida va hosil bo’lish oralig’i, hamda aniq xarorat jarayonida olib borishni talab etiladi. Masalan: ayrim modda eritmalar turg’un emas, havodagi kislotrod ta‘sirida oksidlanishi, yorug’lik ta‘sirida parchalanishi, yoki kogulyasiyaga uchrashi mumkin. Bunday xolatlarda yangi

tayyorlangan reaktiv eritmalardan, hamda eritmadagi moddani turg’unligini oshirish uchun stabilizatorlardan foydalanishni talab etadi yoki himoyachi kolloidlardan jelatina, kraxmallardan foydalaniladi.

Ko’proq kolorimetrik tahlilni olib borishda begona moddalar rang hosil qilishda xalaqit qilishi mumkin. Bunday xolatlarda niqoblash usullaridan foydalaniladi. Ular oksidlanish-qaytarish, kompleks birikma hosil qilish yoki ekstraksiya jarayonlari asosida amalga oshiriladi. Ayrim xolatlarda nur yutish oralig’ini o’zgartirish asosida, ya‘ni xalaqit qiladigan moddani nur yutmaydigan oralig’ida aniqlashni olib borish tavsiya etiladi.

Fotometriya usulining oddiyligi, universalligi va tez olib borilishida nur yutishiga asoslanib moddani hamda tarkibidagi chiqindi moddalarni qoldig’ini (10^-6%) gacha aniqlashni olib borilishi mumkin. Ayniqsa sanoatda po’latni, ayrim rangli qotishmalarni va qora metallarni, yarim-o’tkazgichlarni, har xil modda eritmalarini, suv xavzalaridagi suvlarni sifatini aniqlashda keng qo’llanilmoqda.