Dori vositalari tahlilida fotometrik usulini qo’llash reja

Nur yutish spektri har bir moddaning o’ziga xos xarakteristikasi hisoblanadi. Nur yutish spektrini o’rganish nur yutuvchi moddani sifatini tahlil qilish, bundan tashqari organik moddalarni ko’pgina funksional guruxlarni aniqlashga asoslangan.

Modda eritmasi orqali nur yutishni miqdorini aniqlash Buger-Lamber-Ber qonuniga asoslangan. Moddalarni nur yutishi bo’yicha miqdorini aniqlash – fotometriya deb yuritiladi va quyidagi usullarga bo’linadi.

Kolorimetriya

Fotokolorimetriya

Spektrofotometriya.

Kolorimetriya – asosan biron – bir rangli eritmani oddiy ko’rish bilan yoki ma‘lum moslama yordamida solishtirilib aniqlashga asoslangan.

Fotokolorimetriya – moddani polixromatik nurlanishda spektrning ko’rinadigan qismida o’lchab tahlil qilishga asoslangan.

Spektrofotometriya – monoxromatik nurlarni ko’rinadigan hamda spektrning unga yondoshgan ultrabinafsha va infraqizil qismida aniqlashga asoslangan.

Spektrofotometrik aniqlash fotokolorimetrik usuldan farqli xolda to’lqin uzunliklarining keng diapazonida aniqlash hamda monoxromatik nurlanishni qo’llashda katta aniqlik bilan ishlashning imkonini beradi.

Fotometriya usulida to’lqin uzunligini va svetofiltr tanlash.

Fotometrik usul bilan aniqlashda spektrning shunday qismi tanlanadiki, bunda modda miqdorini aniqlashda yuqori sezgirlik va aniqlikka erishiladi. O’lchash uchun to’lqin uzunligida quyidagi bir qancha talablarga rioya qilishi kerak.

1.Tanlangan to’lqin uzunligiga fotoelement retseptorlarining sezgirligi yuqori bo’lishi kerak. 2.Yutilayotgan nur to’lqin uzunligini biroz siljishida olinayotgan natijalarni qayta tekshirilganda bir- biriga yaqin natijalar olish.

3.Fotometriyaning asosiy qonuniga bo’ysunish kerak. Optik zichlikni o’lchash sharoiti _max, _opt, _izob

nuqtalarga bog’liq.

Agar faqat tekshiriluvchi rangli eritma nur yutsa bunda boshlang’ich komponentlar – nur yutmaydi, u xolda eritmaning optik zichligi D maksimum to’lqin uzunligida o’lchanadi va bunda tekshiriluvchi modda eritmasining maksimal nur yutishi kuzatiladi.