Dori vositalari tahlilida fotometrik usulini qo’llash reja

Eritmaga tushayotgan sochilgan nurning intensivligi teshikning kattaligiga bevosita bog’liq. Eritmaga tushishdan oldin nurni maxsus svetofiltrlardan o’tkazish uning sochilish ta‘siri kamaytiradi.

YUtilish qonunlaridan chetga chiqishga, bulardan tashqari kimyoviy jarayonlar ham ta‘sir ko’rsatadi. Dissotsiatsiya, assotsiatsiya, gidroliz, solvoliz, komplekslanish, oraliq moddalar hosil bo’lishi,

automer o’zgarishlar, o’zaro ta‘sir (eritmadagi moddalar, erituvchi va boshqalar) yoki boshqa kimyoviy o’zgarishlar natijasida tekshiriladigan moddaning konsentratsiyasi o’zgaradi, bu esa optik zichlikning egri chiziqli o’zgarishiga olib keladi. Misol qilib dixromat ionining muvozanatini qarab chiqsak:

Cr₂O₇^-2 + H₂O --> 2HCrO₄  2CrO₄^-2 + 2H⁺

Qator to’lqin uzunliklarda dixromat, gidroxromat va xromat ionlarning molyar yutish koeffitsentlari turlicha. Bundan tashqari, instrumental sababalar va sistemaning sindirish ko’rsatkichi ta‘siri va boshqalar oqibatida ham qonundan chetga chiqishlar kuzatiladi. Shularning barchasini hisobga olib, tekshirishlar muayyoyan optimal sharoitda, konsentratsiyaning tegishli oralig’i va kyuvetaning, muayyan qalaniligida o’tkaziladi.

Additivlik qonuni qo’llanilishi

Agar ikki eritma aralashmasi molekulalararo kuchlarni o’zgartirmasa, kimyoviy reaksiya hosil qilmasa va muvozanatni siljitmasa monoxromatik nurlarni qo’llashda bu qonun o’z kuchiga ega.

Polixromatik nurlarni qo’llashda 2 ta modda eritmasidan bittasi albatta Ber qonuniga bo’ysunishi kerak. Agar aniqlashda n modda eritmasi ishtirok etsa, u xolda bu qonunga bo’ysunish uchun n-1 moddalar Ber qonuniga bo’ysunishi kerak.

Nur yutish spektri. Moddaning nur yutishi bilan to’lqin uzunligi orasidagi bog’lanish shu moddaning nur yutishi (absorbsiya) egri chizig’i (spektri) bilan ifodalanadi. Nur yutish spektri chizma xolida firdalanadi. Bunda absiss o’qiga to’lqin uzunligi (A₁ nm yoki m.km) yoki to’lqin uzunligi qiymatlari (to’lqin uzunligiga teskari qiymatlari sm^-1 ) qo’yiladi. Ordinat o’qida optik zichlik, zichlik logorifmi D₁ E_1. E bo’ladi. Nur yutish spektri undagi ma‘lum chiziqlar miqdori bilan xarakterlanadi. Har bir chiziq ham o’z navbatida maksimum xolati bilan ifodalanadi va shunga munosib to’lqin uzunligi  yoki uning balandligi, h yoki yarim eni,  ya‘ni to’lqin uzunliklari maksimumi o’rtasidagi masofa bilan ifodalanadi.