14 - Ma’ruza.
MAVZU 14. Emulsiyalarning xususiy texnologiyasi. Ularga dori moddalarni qo‘shish qoidalari, sifatini baholash.
Ma’ruza maqsadi: emulsiya nima, hosil bo’lish yo’llari, GLB ko’rsatkichlari va ularning emulsiya turg’unligiga ta’siri, emulsiya tipi aniqlash bilishlari kerak.
Reja:
1. Urug’li emulsiyalar.
2.Emulsiyalarni tayyorlashning uziga xos xususiyati.
3.Emulsiyaga dorivor modda qushish tartibi.
4.Emulsiya sifatini baxolash kursatgichlari.
Tayanch atama va iboralar: emul’siya, emulgator, gidrofil-lipofil balance (GLB), suv-moy, moy-suv, continental, ingliz, Ibn Sino usuli, emulgirlash, moyli emul’siya, urug’li emul’siya.
Yog’li emulsiyalar (Emulsa oleosa)
Hamma yog’li emulsiyalar, agar retseptda yog’ning nomi ko’rsatilmagan bo’lsa, DF ga asosan bodom yoki unga o’xshash o’rik, shaftoli yog’idan tayyorlanadi. Agar yog’ning miqdori ko’rsatilmagan bo’lsa, 100 g emulsiya tayyorlash uchun 10 g yog’ olinadi. Emulgatorning nomi ko’rsatilmaganda, uni tanlash texnolog ixtiyorida bo’ladi. Tayyorlangan emulsiyalar zarur bo’lganda ikki qavatli dokadan suziladi. Emulsiyalarning bir xilligini ta’minlash maqsadida gemogenizatorlardan o’tkaziladi. Bunda yog’ tomchilari bir xil katta-kichiklikda bo’ladi. yog’li emulsiyalarni tayyorlashda quyidagi usullarning birini qo’llash mumkin.
Birinchi usul. Kontinental usul. yog’ni hovonchada ma’lum qismdagi emulgator va shu emulgatorni erishi, bo’kishi uchun etadigan suv bilan aralashtiriladi. Aralashma o’ziga xos ovoz chikkuncha yaxshilab eziladi. SHunda kaymokka o’xshash massa hosil bo’lib, suv tomchilari dumalamasdan,aralashib ketadi. Ovozning chiqishi yog’ tomchilarini turg’un ximoya parda xavo bilan o’rab olinib, bo’laklarga bo’linishidan dalolat beradi. Birlamchi emulsiya hosil bo’lgandan keyin, yana bir marta yaxshi aralashtirib, qolgan suvni oz-ozdan qo’shiladi. Emulgirlash davrida hovoncha dastasini "spiral" ravishda faqat bir tomonlama harakatlantirish kerak. yog’ tomchilari bu paytda ip shaklida cho’zilib, ximoya parda bo’laklarga bo’linadi. Agar emulgirlash davrida hovoncha dastasini har tomonlama harakatlantirsak, emulsiya hosil bo’lishi ancha sustlashadi. Hovonchaga har doim birinchi bo’lib emulgator, keyin esa yog’ olinadi. YUmaloqlangan narsa hosil bo’lmasligi uchun emulgator va hovoncha quruq bo’lishi kerak. yog’ bilan suvning kerakli miqdori olingan vaqtdagina emulgator emulgirlash ta’sirini ko’rsatadi. Agar yuqorida aytilgan shartlarga e’tibor berilmasa, emulsiya turg’un bo’lmaydi yoki butunlay hosil bo’lmasligi mumkin. Ayniqsa "birlamchi emulsiya" hosil bo’lmasdan qolgan suvni qo’shish mumkin emas. Agar emulsiya hosil bo’lmasa, yog’ tomchilari suv qo’shilgandan keyin ham ajralib chiqsa, uni to’grilash mumkin emas. qaytadan tayyorlash kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |