Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

1 0 6
 

---

Changlatish. 
Bu usul bilan qishloq xo‘jalik mahsulotlari, don va don 
mahsulotlari 
hamda 
qishloq 
xo‘jalik 
mahsulotlarini 
saqlash 
omborxonalarga ishlov berishdakeng qoilaniladi. Ishlov beriladigan 
maxsus apparatlar changlatgichlar yordamida kukun holidagi preparatlami 
sepib chiqiladi. Kukunsimon preparatlar odatda zarar - kunandaning nerv 
va mushak tizimiga ta’sir etadi. Kukunsimon preparatlar dust deb ataladi.
Changlatish 
usuli 
mamlakatimizda 
don 
mahsulotlari 
uchun 
qoilanilmaydi. Kukunsimon preparatlar faqatgina qishloq xo'jali- gida 
urugiik fondlarini zararsizlantirishda ishlatiladi. 
Sepish 
(nam ishlov berish). Bu usul bilan qishloq xo‘jalik mah- 
sulotlari, don va don mahsulotlari hamda qishloq xo‘jalik mahsulotlarini 
saqlash 
omborxonalarga 
ishlov 
berishda 
keng 
qoilaniladi 
zararsizlantiriladigan yuzaga maxsus sepuvchi apparatlar yordami da 
zaxarli moddalar juda ham mayda tomchi holida sepib chiqila di. Sepish 
uchun eritma yoki emulsiya holidagi suyuq moddalardan foydalaniladi. 
Bu usul nam dizinfeksiya deb ataladi. Bu usul bilan asosan omborlar va 
unga yondosh territoriyalar, kema, vagon va boshqa transport vositalarini 
dizinfeksiyalashda 
yoki 
zararsizlantirishda 
qoianiladi. 
Nam 
dizinfeksiyalash uchun kontakt ta’sir etuvchi zaharlardan foydalaniladi. 
Aerozollar. 
Bu usul bilan qishloq xo‘jalik mahsulotlari, don va don 
mahsulotlari 
hamda 
qishloq 
xo‘jalik 
mahsulotlarini 
saqlash 
omborxonalarga ishlov berishda keng qoilaniladi. Bunday usul bilan 
dizinfeksiyalash yoki zararsizlantirishda maxsus hosil qilingan tuman va 
tutunlardan foydalaniladi. 
Fumigatsiya. 
Bu usulda dizinfeksiyalash yoki zararsizlantirish uchun 
zaxarli bugiar va gazlardan foydalaniladi. 
Fumigatsiya hozirgi kunda deyarli dunyoning barcha rnam- 
lakatlarida don va don mahsulotlarini saqlovchi hamda qayta ish- lovchi 
omborlar, korxonalar, un zavodlari va boshqa tarmoqlarni di zinfeksiya 
yoki zararsizlantirishda qoilaniladigan muhim va asosiy usullardan biri 
hisoblanadi. 
107

---

Fumigatsiya jarayonida bug‘lar va gazlar o‘zaro havo bilan aralashib 
har qanday bo‘shliqqa kirib boradi hamda 100 foiz di- zinfeksiyalashga 
yoki zararsizlantirishga erishiladi. Ammo, bu usul - ni qo‘llashldan yuqori 
samaradorlikka erishish uchun dizinfeksiya qilinadigan obyektni 
yetarlicha germetik maxkamlanishini ta’min- lash hamda zaruriy shart-
sharoitlarni hisobga olishga to'g'ri keladi. 
Fumigatsiya jarayonining samaradorligi hamda uni amalga oshirish 
texnikasi fumigantning qator xossalari va xususiyatiariga asoslanib 
aniqlanadi: uchuvchanligi, bugianishtezligi, fumigantning havodagi 
diffuziyasi, fumigant bug'i yoki gazining havoga nisbatan zichligi, 
portlash yoki yonishga moyilligi, sorbtsiya va adsorbtsiya xususiyatlari, 
metall va boshqa materiallarga ta’siri, degazatsiya sharoiti va boshq a 
omillarga bog‘liq bo‘ladi.