Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

• 
v
•• - 
xv-доман»
пинг машхур « а н а -л -д а в д -м е н ^ а ^ м а и , мен ' 
о ж
д еган гапи 
vhvh
к а т л ки л ин ган эди. М ансур 
•»
* 
\Т
 
„ rtiQTlIvl
3
^ L
4
 Л dp
шгсонни и л о :\и н л а ш т и р а д и . Уни з и н д о н г а
х а м уз э ъ ти ц о д и д а н ^ай тм а й д и . Худога музсаб ^ ^
^с-
у б и л ан б кр л аш и ш н и та р ги б цилганлиги, мус> * Г j i т а н
л и к м а роси м лари н и иикор ^н лган и, $зини хуД
тен гл аш ти р ган и ва бошца гуно.\лари учун унй “ 1 ^ 
д
д и л ар . 
М ан сур 
а л - ^ а л л о ж н и н г д у н ё ^ а р а ш и> 
■
•эътицоди М а ш р а б г а кучли таъ си р к^рсатади- 
< 
д
М а ш р а б узннипг 
г а з а л в а рубонйлариД 3 !'л_ ■
севгиии, худога м у ^абб ати н и ж у д а ж ози б алй т<п: ^р-
лайди. Л екин, айни бир в ак тд а, м а в ж у д ДУней 
1 , „
* 
и 
'зхял
а т л
с\
рни
л а р и н и .
р а м - т а ш в и ш л а р и н и . 
и н с о н и и
фа^и* 
*
~ ^ 
л ,, 
■ 
,.«улддмоларини
э г а л л а ш , х а л к н и н г а х в о л и н и я х ш и л а ш м у а МА 
t
.^ам унутмайди. Гарчи М а ш р а б
т а с а в в у ф н и н г
К^лан
д а р л и к тар и ^ а ти н и та н л а г а н б улса-д а, 
у н д а н
х' 
п о к л и к к а эрпшиш, ^ аё ти д а ги салб и й
и л л а т л а р * а 
5\ а РШ11
195

---

ку р а ш и ш учун ф о й д а л ан ад и . Унингча, инсон ^аё т и д а
маЕ<;сад ва муродга етишиш, фис^у ф асод ва ёмонлнк- 
дан, 
с и т а м г а р л а р д а н кочиш учун 
к а л а н д а р булиш
керак. У а д о л атс и зл и к к а , ж а б р - з у л м г а , зу р ав о н л и к ва 
У збош имчаликка, ф и р и б га р л и к ва м ун оф и ^лик ка, хул- 
лас, р а з и л л и к ва ё м о н л и к л а р г а царш и к у р а ш и ш учун 
^ а л а н д а р л и к йулини т а н л а й д и ва х а ^ и к а т г а э ри ш и ш да 
ун.дан ф о й д а л ан м о ^ ч и булади.
М а ш р а б яхш и ф а з и л а т л а р , инсоний х и сл атл ар н и
О л л о ^ д а н ^и д иради , д е м а к худони севган киши инсон- 
ларн и хам севиши, ^ з и д а гу^зал ф а з и л а т л а р н и м уж ас- 
с а м д а н т и р га н б ули ш и лозим. Ш унинг учун хам М а ш ­
раб уз ш е ъ р л а р и д а плозий м ухаббат, худо ва у билан
би.рлашиш >;ацида фикр ю ритибгина ко л м а сд ан , мав- 
ж у д дунё, инсон ва унинг ф а з н л а т л а р и , ёрга булган 
и цщ -м ухаббат, ваф од орлик , махбуб, х а л ^
f
ами туррн- 
сида цайгуриш , инсонга хул^-одоб ^ о и д ал ар и н и сингди- 
ри!иv я р а м а с и л л а т л а р д а н х алос б ули ш х а с и д а гапн- 
ради.
Б у л а р д а н таи щ арн, М а ш р а б д у н ё ^ а р а ш и д а зо д а г о н - 
л а р
ва 
рухонийларни 
я р а м а с
х а т т и -х а р а к а т л а р и , 
ахло^сизлигиш-г та.ч^ид ^илиш, о хи ратд ан , ж а н н а т у ду- 
захнинг в а^ и м ас и д ан цурцм аслик, з ам о н а си д а н зо р л а- 
Ч!, р у Х И Й т у Ш К у Н Л И К Р О Я Л З р И М у х П М у р Н Н Н П ЭГ Э Л -
лайди.
Умуман олган да, М а ш р а б диний а к и д а л а р н и инкор 
зтм айд и . Аксинча, у дин й ули д ан чикиб кетган, ш а р и а т
^о н у н л а р и г а риоя ^и л м ай , риёкорлик, м утта ^кам ли к, 
ф и р и б гар л и к , бузуцч и ли к б и л а н ш ур у л л ан аё тган дин 
в а к и л л а р и н и ф ош ^илиб, ул арн и т^рри йулга солмоцчи 
булади. 
У тац в одор 
м ум и н -мусулм онларни, 
ислом 
динн ва ш а р и а т ц о н у н -^о и д ал ар и д ан четга 
ч я ^ м а га н
рухонийларни ш а р а ф л а й д и .
М аш р аб н и н г ижтимоий-сиёсий ва ахлоций к;араш- 
л а р и х ам эъ ти б о р га сазовордир. У узи я ш а г а н д а в р д а
х о к и м л а р д а н ад о л а т л и т а д б и р -ч о р а л а р н и кутади. \ а т -
то у л а р г а м у р о ж а а т ^илиб, х а л ц турриснда рам хурлик 
цилишни, 
у л ар н и н г арз-дод и га 
цулоц солишни су­
ра иди ;
А долатли амнрнм, балки, ^оцоним, деб арз килдим,
Кунгул ш азфига туш ган, ц кц н султоним, деб арз килдим, 
С урар а^воли зоримни, Сулаймоним, деб арз килдим, 
В уж удим киш варпга мам лакатдоним деб арз килдим,
И иро^дин арз галди м , гушини кар г^илди-ю кеттн.
196

---

З^а^сизлик з^укмрон булган ж а м п я т д а М а ш р а б н н н г
б ундай арз-д о д л ар и , оху в о ^л ар и шозулар томонидан 
иноб атга олиниши а м р и м а ^ о л эди. Б у н д а й и лт и ж о л а р
с а м а р а
б ерм аган ин и
курган шоир 
хукм дорл арн и нг 
ад ол атсизл и гин и
ф ош
^и л иш га 
утади. У ки ш и ларн и
а д о л атс и з п о д ш о л а р д а н х а з а р ц или ш га ча^и рад н.
М а ш р а б к а л а н д а р л и к сулукига рноя