Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

(1361 
—
1430) 
« Зу бд ат
ат- таварих» 
( « Та ри х л ар ни нг с а ра с и ») , Ш а р о ф и д д и н Али 
Яздийиинг
(1454 
й. д а в аф о т этган) 
« З а ф а р н о м а » си, 
^иротлик
та р их чи Фосих Ха во фийнинг 
(1375
—
1442) «Мужмал-и
фосихи» («Фосихи тупл амн») ка би р и сол а л а ри и и
кур-
сатиб утиш мумкин. Шунингдек, XV— XVI ас рда 
маш-
Хур тарихчилар 
Мир хонд ва Хондамир я ш а б
иж од цил-
д ил ар. Юц о р и д а г и л а р н и хулоса цилиб шуни 
таъкидлаш
керакки, Урта Осиёдаги X I V — XV а с рда ги м а да ни й ку-
130

---

т ари н к и л ик
узининг хусусиятн, 
n f n a j i m u i i
жихатдап
IX— XII а с р л а р д а г и Урта Ос иё да ги Уйгониш д ав ринцнг
копуний д ав оми ди р. Зеро, унга ^ а м Уйгониш даври; а мое 
к е ла ди г а н и^тисод, ма да ни я т , илм-фан, с а н ъ а т сох,а- 
сида бециёс т а р а цц и ёт, кадимгм 
юнон м а да ни ят и ва 
у т ми ш ^ а д р и я г л а р и г а кизи^иш, и нс онпарварлик,
юх с а к
ф а з и л а т н и к у п л а ш ва б о ш к а шунга у х ш а ш хусуснят- 
л а р хос эди.
Шуни н г учун хам Темур ий л ар 
м а да ни ят и ж а х о н
м а д а н и я т и р и в о ж и г а у л к а н хисса булиб ^ушилди. У 
Улугбек, Навоий, Бе^зод, Ж о м и й к а би ж а х о н г а т а кил- 
га и буюк сий мол ар н и е т к аз и б берди.
2. С А Ъ Д И Д Д И Н Т А Ф Т А З О Н И Й ВА М И Р С А И Й Д Ш А РИФ
Ж У Р Ж О Н И Й Н И Н Г Ф А Л С А Ф И Й ВА М А Н Т И К И Й
К А Р А Ш Л А Р И
Урта Оснё ф а л с а ф и й т а ф а к к у р и та р нх н да учмас из 
ь олд нрг аи а лломл ( ' а ь д и д ди п Таф т а з ои пй 1322 йилда 
Ат хоГюд я ^ ш ш д . п н Имсо ша.\ри атрофидаги Т ав фт а з о н
гупплш пда т у п и д н . Темур уз ма рка . uni дагшагини туз- 
| у мча булган фе од а л уру шл ар и н а т и жа е ид аг и нотинч- 
л и к л а р ёш Тафта.чопнйни ^ у р ос о н ш а х а р л а р и б уйлаб 
е а рг ард он булиб юрншга м а ж б у р этди. 16 ёшли Саъ- 
диддин илохиёг фа н л а ри н и, а р а б тили, нутк с а нъ а т и ва 
магптп^ со, \ аларннн м у к а м м а л э га л ла ди . Б у ф а н л а р в и
у у ша даирнннг м а шхур 
о лн м ла р н
булг ан 
Азиддин 
П жп й ва К^утбиддин Р озий а т - Та х т он ии л а рд а н урганди.
Т афтаз он ий н ин г 16 ё шид а ёзган бирннчи илмий асари 
унга ш у ^ р а т олиб ке лди ва унинг м а д р а с а д а мударрис- 
л н к цилиш хуцук.шш 
1
\ улга киритишнг а с а б а б булди.
1340 й ил да я 1372 й ил л а р нчида Т аф та з о н ий Риж- 
дувон, Ж о н ,
Туркистон, 
Хирот ва Мов ар о ун а^ р ни нг
боища ш а ^ а р л а р и д а г и м а д р а с а л а р д а д а р е бериб, йирик 
олим с и фа т и да шу х ра т козонди. Айницса мантик, нут^ 
с а нъ ат, а р а б тили г р а м м ат и ка с и ва илохиёт с о ^ а л а р и д а
унга тенг к е ла д и г а н олим к а м 
т оп ил а р эди *. Унинг 
з а м он д ош и м а шх ур а р а б тарихчиси Иб н Х а лд ун Т а ф ­
таз он и й ^ а ^ и д а ц уйи д аг ила рни ёзган эди: «Мовароун-
1 С адихои М уртазоев, С аъдиддин Тафтаз оний асарлари да дунё- 
Караш,