Диссертацияларининг асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар ва Россия

Таҳлил методологияси.
Миллий ҳисоблар тизи
-
мининг “жамғарма-инвестиция” макронисбатлари 
таҳлилида “ялпи жамғарма” (gross savings) билан 
(“инвестиция” индикатори сифатида) “ялпи жамға
-
риш” (gross capital formation) кўрсаткичлари ўзаро 
қиёсланади.

---

35
№ 2 (13)
Апрель-июнь, 2021 йил
Ялпи жамғарманинг ялпи жамғаришдан фарқи
-
ни аниқлаш орқали миллий иқтисодиётда кечаётган 
бир қанча ҳолатларга баҳо бериш имкони туғилади. 
Ялпи жамғарманинг ялпи жамғаришдан мусбат 
кўрсаткичли ижобий фарқи миллий иқтисодиётда 
қуйидаги муаммоларнинг мавжудлигини кўрсатиб 
беради: аҳолининг бўш пул маблағларини миллий 
иқтисодиётда фаолият юритувчи банк-молия инсти
-
тутларига тўлиқ жалб қилиш ва инвестицияга ай
-
лантириш муаммоси; миллий иқтисодиётда шакл
-
ланган молия ресурсларининг четга чиқиб кетиш 
оқимининг мавжудлиги; миллий иқтисодиётда 
шаклланган муайян молия ресурсларининг нофор
-
мал секторга (яширин иқтисодиётга) инвестиция
-
лаштирилаётганлиги ва бошқалар.
Ялпи жамғарманинг ялпи жамғаришдан кичик 
(манфий фарқли) кўрсаткичга эга бўлиши миллий 
иқтисодиётдаги инвестициялаштириш жараёнига 
анъанавий тарзда йўналтирилаётган молия ресурсла
-
ридан ташқари, ноанъанавий шакл кўринишидаги 
капитал маблағлар киритилаётганидан даракдир.
Булар биринчидан, аввалги йиллар давомида 
йиғилган ортиқча ялпи жамғармаларнинг миллий 
иқтисодиётга инвестициялаштирилиши, иккинчи
-
дан, четдан ҳисобга олинмаган пул маблағларининг 
кириб келиши ва учинчидан, ноформал тизимдан 
легал секторга капитал қўйилмаларнинг йўналтири
-
лиши негизида амалга оширилиши мумкин бўлади.
Айтиш керакки, методологик ёндашувнинг 
охирги босқичи таҳлил негизида аниқланган но
-
мутаносиблик(диспропорциялар)ларни барта
-
раф этиш бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқиш
-
га қаратилади.
Эмпирик таҳлил.
Таъкидлаш жоизки, мамлакати
-
мизда ҳам миллий статистика тизими доирасида халқа
-
ро стандартлар ва МҲТ негизидаги методологияга 
асосланган ҳолда ялпи жамғариш кўрсаткичи ҳисобла
-
нади ҳамда динамик қатор индикаторлари шакллан
-
тирилади. Ўзбекистоннинг миллий ҳисоблар тизими 
доирасида олиб борилган таҳлил 2010-2020 йилларда 
"ялпи жамғариш” ўзгаришида доимий ўсиш тенден
-
цияси кузатилаётганлигини кўрсатди (1-жадвал).
Таҳлил қилинаётган даврда хорижий валютада 
(AҚШ долларида) ифодаланган жорий нархларда
-
ги ялпи жамғаришнинг йиллик ҳажми 12359,6 млн. 
доллардан (2010 йилда) 21596,4 млн. долларгача 
(2020 йилда) ўсди. 
Бу кейинги йилларда мамлакатимиз ҳуқумати 
томонидан тадбиркорлик фаолиятини ривожлан
-
тиришга доир олиб борилган самарали сиёсат на
-
тижаси ўлароқ миллий иқтисодиётнинг турли соҳа 
ва тармоқларига уй хўжаликлари, корхоналар сар
-
моялари ҳамда давлат бюджети маблағлари билан 
бир қаторда жалб қилинган инвестициялар (банк 
кредитлари ва бошқа қарз маблағлари) ҳажмининг 
ортиши негизида кечди.