Диссертация Тошкент молия институти «Банк хисоби ва аудит» кафедрасида бажарилган. Илмий раҳбар и ф. н доц в. б. И. Сайфиддинов

 
2.3. Тижорат банкларидан давлатнинг мақсадли жамғармаларига 
ундириладиган мажбурий ажратмаларни амалга ошириш тартиби 

Давлатнинг ижтимоий-иқтисодий вазифаларини амалга оширишга 

давлатнинг мақсадли жамғармалари ҳам иштирок этади. Шу сабабли уларни 
шакллантириш иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришда алоҳида 
аҳамиятга эга. Давлатнинг мақсадли жамғармаларини шакллантиришда 
тижорат банклари томонидан ажратилаётган ажратмалар муҳим ўрин тутади. 
Айни пайтда, давлатнинг мақсадли жамғармаларини шакллантириш 
иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида ўта долзарб масалалардан 
биридир.
Тижорат банклари томонидан давлатнинг мақсадли жамғармаларига 
мажбурий ажратмаларни қуйидаги расм орқали тасвирлаш мумкин.

---

59 
 
2.3.1-расм. Тижорат банкларининг бюджетдан ташқари давлат 
жамғармаларига мажбурий ажратмалари
27
Фикримизча, юқоридаги чизмада кўрсатилган тижорат банкларининг 
мажбурий ажратмаларининг амалдаги тартибини изоҳлаб ўтишни лозим 
топдик. Жумладан, пенсия жамғармасига ажратиладиган ажратмаларни 
кўриб ўтамиз.
Пенсия жамғармаси - солиқ ва йиғимларга тенглаштирилади ва “Ягона 
ижтимоий тўловни ҳамда давлат ижтимоий суғуртасига мажбурий бадаллар 
ва ажратмаларни ҳисоблаш, тўлаш ва тақсимлаш тўғрисида”ги Низомига 
(Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 2004 йил 6 апрель 
1333-сон билан тасдиқланган) мувофиқ мулкчилик шаклидан қатьий назар 
барча тижорат банклари томонидан тўланади. 
Пенсия жамғармасига ажратиладиган ажратмалар барча тоифадаги 
ходимларга ҳақиқатда ҳисобланган меҳнатга ҳақ тўлаш жамғармаси 
(даромад) ва иш ҳақидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилади. 
Пенсия жамғармасини молиялаштириш манбаларидан қатъий назар, 
солиқ ушланмаларини ҳисобга олишларсиз, барча иш ҳақи (даромад) 
27
Муаллиф томонидан тузилди.