Диссертация ишига тақриз

Ю.Алиевнинг “
ПАХТА ЧИҚИНДИЛАРИ ТАРКИБИДАГИ ЙИГИРУВГА ЯРОҚЛИ ТОЛАЛАРНИ АЖРАТИБ ОЛУВЧИ ҚУРУЛМАНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

” мавзусида бажарган техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD)

диссертация ишига
ТАҚРИЗ
Б.Алиев томонидан бажарилган илмий тадқиқот иши пахта тозалаш корхоналаридаги чикиндилар таркибидага йигирувга ярокли толаларни ажратиб олувчи курилманитўқимачилик маҳсулотлари ишлаб чиқаришда фойдаланиладиган пишитилган иплар ишлаб чиқариш технологиясини такомиллаштиришга қаратилган.
Пахта толаси сифатини янада оширишга хизмат қилувчи кўплаб ишлар олиб борилмоқда. Мамлакатимизда пахтани ишлаш ва тайёр тўқимачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш жараёнларида толалаи чиқиндилар таркибида керагидан ортиқ йигирувга яроқли толалар кўшилиб кетиши сир эмас.Шунинг учун самарали ишловчи, чиқинди таркибидан толаларни ажратиб олиш конструкцияси яратиш бугуннинг долзарб масаласидандир.
Пахтани ишлаш ва тайёр тўқимачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш жараёнида турли ҳилдаги толали чиқиндилар хосил бўлади. Толали чиқиндиларни қайта ишлаш йигирувга яроқли толаларни ажратиб олиш хисобига қимматбахо хом ашёни тежашга ва ундан унумли фойдаланишга эришилади.
Текстиль саноати ҳар жиҳатдан ривожланган мамлакатлардаги ушбу ҳолат ҳам ўрганиб чиқилди. Хитой Халқ Республикасида пахта чиқиндилари таркибидаги ўрта ва узун толалар ажратиб олиниб, бу толалардан қўшимча калава иплар, матолар ҳамда тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқарилиб, мувоффақият билан экспорт қилинмоқда. Шу мақсадда ушбу ишда пахта чиқиндилари таркибидаги йигирувга яроқли толаларни ажратувчи қурилма конструкциясини ва унинг асосий элементларини такомиллаштириш мақсадида назарий ва амалий тадқиқотлар олиб борилган. Айни пайтда қурилманинг самарадорлигини оширишнинг янги йўлларини излаб топиш борасида амалга оширилган илмий-тадқиқот ишлари натижалари таҳлил қилинмоқда.
Шунингдек, диссертация ишини бажаришда бир қатор илмий янгиликларга эришилган:
пахта чиқиндилари таркибидан, йигирувга яроқли толаларни ажратиб олувчи қурулмани параметрлари аниқланган.
аррали гарнитурали барабан билан пичоқлар орасидаги параметрлар аниқланган.
янги қурулмани оптимал параметрлари ишлаб чиқилган.
аррали гарнитураи барабан билан пичоқлар орасидаги масофани ҳамда чёткали барабанни айланишлар сонини экспериментал усулда аниқланган.
қурулманинг кириш лентасидан таъминловчи валик ва игнали гарнитурали барабан, пичоқлар оралиғидан олиб ўтади йигирувга яроқли толаларни чёткали барабан ажратиболади йигирувга яроқсиз толалар шнек орқали ташқарига чиқариладиган конструкцияси яратилган.
Пахта чиқиндилари таркибидан йиргирувга яроқли толаларни ажратиб олувчи қурилмада, ЦМПЛли барабан билан пичоқлар орасидан чиқиндилар ўтиши жараёнида йигирувга яроқли толалар ЦМПЛ аррали тишлари билан ўтиб, ҳаво сўрилиши орқали толалар тишлардан олинади. Яроқсиз чиқиндилар пичоқлар орасидан пастга тушиб вакуум-клапан орқали чиқиб кетади. Йигирувга яроқли толалар янги қурилмада ажралиши билан қўшимча тола ишлаб чиқилади. Ускунада катта электр энергияси керак бўлмайди
. Пахта чиқиндилари таркибидаги йигирувга яроқли толаларни ажратувчи қурулмани такомиллаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
ишлаб чиқилган Пахта чиқиндилари таркибидаги йигирувга яроқли толаларни ажратувчи қурилмаси «Ўзпахтасаноат» АЖ тасарруфидаги корхоналарда, жумладан, Наманган вилоятининг «Косонсой пахта тозалаш» АЖ да ишлаб чиқаришга жорий килинган.
. Мазкур тадқиқот натижалари бўйича жами 9 та илмий-техник конференцияларда, шу жумла-дан, 2 та халқаро, 5 та Республика конференцияларида ва 2 та илмий семи-нарларда муҳокама қилинган.
. Диссертация мавзуси бўйича жами 7 та илмий ишлар чоп этилган, шулардан Ўзбекистон Республикаси Олий аттестация комиссиясининг диссертациялар асосий илмий натижаларини чоп этишга тавсия қилинган илмий нашрларда 3 та мақола ҳамда 3 та мақола хорижий журналларда нашр этилган.
Мен Алиев Ботир Тохиржонович келажакда етук олим бўлишига ва пахта тозалаш саноатининг ривожига ўз ҳиссасини қўшишига ишонч билдираман. У томонидан бажарилган ПАХТА ЧИҚИНДИЛАРИ ТАРКИБИДАГИ ЙИГИРУВГА ЯРОҚЛИ ТОЛАЛАРНИ АЖРАТИБ ОЛУВЧИ ҚУРУЛМАНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
” мавзусидаги диссертация ишини ОАК талабларига мос деб биламан ва илмий семинарда муҳокама этишга тавсия этаман.
Илмий раҳбар, т.ф.д., проф. Р.Мурадов