Диссертация илмий раҳбар: и ф. д., доц. Б. О. Турсунов тошкент 2022 мундарижа

2.2. Москва фонд биржасида опсион шартномалари структураси

Опсион савдоси – ФОРТС РТС фючерслари ва оптсионлари деб номланган Москва биржасининг фючерс бўлимида ўтказилади. Савдо айланмалари тахминан 10-15% ни ташкил қилади Умумий ҳисоб ушбу сегментда амалга оширилган барча операциялардан (қолган улуш савдога тўғри келади). Опсион савдоси стандарт алмашинув сессияси доирасида амалга оширилади.
Биржаларда оптсионлар қиймат бўйича котировка қилинади. Биржа маълум бир зарбалар тўплами билан котировка қилиш вариантлари рўйхатини таклиф қилади, улар белгиланган қадам билан ўзгаради.
Асосий активнинг жорий спот нархига энг яқин бўлган иш ташлаш марказий иш ташлаш деб аталади.
Мисол учун, жорий актсиялар нархи 10,5 рубл, оптсион лот 1000 актсия. Бундай ҳолда, қуйидаги зарбалар билан савдо қилиш вариантлари таклиф этилади: 9000, 9500, 10000, 10500 (марказий зарба), 11000, 11500, 12000.

Харидорлар ва сотувчиларнинг даромад функсиялари қуйидагилардан иборат

Расмга қараб, оптсион савдоси битимдаги контрагентлар позитсиясининг ассиметриясини ўз ичига олади деган хулосага келишимиз мумкин. Шундай қилиб, оптсион харидорлари чексиз фойда олиш имкониятига эга ва уларнинг ёъқотилиши тўланган мукофот миқдори билан чекланади. Сотувчининг максимал мумкин бўлган фойдаси мукофотга тенг, потентсиал ёъқотиш эса чексиздир. Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда, оптсионларни сотиш фойдали эмас деган таассурот пайдо бўлиши мумкин, аммо бу ундай эмас.
Мисол. Инвестор актсия баҳосининг кичик ўсишини башорат қилсин. Бугунги кунда актсиялар нархи Рс. Инвестор 10 рубллик иш ташлаш билан сотиб олиш имкониятига эга. ва 1,5 рубл миқдорида мукофот. ва бир хил иш ташлаш ва м укофот билан сотиш. Инвестор қандай стратегияни танлаши керак?

Tuzilgan diagrammaga asoslanib, biz quyidagi xulosaga kelishimiz mumkin: agar narxning biroz o'zgarishi kutilsa, u holda optsionlarni sotish foydaliroq bo'ladi (ya'ni, yon tendentsiyalarda). Agar narxlarning sezilarli o'zgarishi kutilsa, unda variantlar sotib olishga arziydi.Opsion savdosi ish tashlash nisbati va asosiy aktivning spot kursiga qarab ushbu vositaning uchta holatini o'z ichiga oladi.

Қўнғироқ оптсионининг харидори учун қуйидагилар тўғри келади:
• Агар иш ташлаш > асосий актив учун жорий бозор курси бўлса, у ҳолда оптсион оптсион "деб аталади. пулсиз"(ёки" пул учун”), яъни. ёъқотиш билан;
• Иш ташлаш бўлганда< текущего спотового курса, то опцион называется «пулда"(ёки" пул билан”), яъни. ғалаба билан;
• Агар иш ташлаш активнинг жорий бозор нархига тенг бўлса, оптсион "деб аталади. пул яқинида».Put optsionlarini xaridorlar uchun quyidagilar to'g'ri bo'ladi
• Пулсиз (пулсиз, зарар билан) агар иш ташлаш нархи тўхташ нархидан паст бўлса;

• Пулда (пул яқинида, зарар бўйича) қачон иш ташлаш = бозор нархи;

• Пулда (пулда, фойда зонасида) агар иш ташлаш спот бозор нархидан юқори бўлса.

Опсион савдоси - Россия деривативлари бозорида оптсион шартномаси қандай амалга оширилади

Айтайлик, амал қилиш муддати тугаши билан инвестор аввалроқ сотиб олган оптсиони “пулда” эканлигини кўради ва уни амалга оширишга қарор қилади. Бунинг учун у фючерс ҳисобварағида (опсион шартномасини сотиб олишдан олдин очилиши керак) РТС индексидаги фючерслар бўйича бошланғич маржанинг фючерслар сонига кўпайтирилишига тенг маблағга эга бўлиши керак ва битим бўйича контрагент. бир хил миқдорда бир хил ҳисобга эга.
Колл оптсиони амалга оширилганда, харидор фючерс шартномаси бўйича узоқ позитсияни очади ва оптсион сотувчиси худди шу фючерс бўйича қисқа позитсияни очади. Колл оптсиони харидори ижобий деб ҳисобланади ва у сотувчидан ечиб олинади, шу билан бирга оптсион савдоси тугайди ва амалга оширилган оптсионлар ёқолади.

Пут оптсиони амалга оширилганда, харидор қисқа муддатли фючерс, сотувчи эса узоқ. Транзаксия натижасида сотувчининг ҳисобварағидан ечиб олинадиган пут оптсиони харидорининг ҳисобварағига ижобий ўзгаришлар маржаси киритилади. Пул ўтказилган пайтдан бошлаб оптсион позитсиялари ёъқолади ва оптсионлар савдоси тугалланган ҳисобланади. Опсион савдоси қуйидаги асосий стратегиялар бўйича амалга оширилади: (тўғридан-тўғри, пропортсионал, тескари пропортсионал, календар).Эҳтимол, бир вақтнинг ўзида вариантлар ҳақида энг яхши мақола нашр этилган

Ҳамма нарса жуда оддийдек туюлади - бозор ўсади - биз сотиб оламиз, тушади - биз сотамиз. Лекин ҳар қандай ҳолатда ҳам, савдо қарорини қабул қилишда сиз ўзингиз учун бир қатор саволларга жавоб беришингиз керак: воситани танлаш, нарх ҳаракатининг прогнози (аслида ёъналишни танлаш), рискларни бошқариш, кириш нуқтаси, чиқиш нуқтаси. Бу ҳар қандай восита бўйича ёъналтирилган савдога ҳам тегишли - у актсиялар, фючерслар ёки оптсионлар. Вариантлар бўлса, вазифа янада мураккаблашади, чунки савдо стратегиясини, иш ташлашни танлаш ва бозор прогнозини амалга ошириш муддатини аниқлаш керак.
Ёъналтирилган савдо бозорда ҳар қандай тахминларнинг мажбурий мавжудлигини англатади. Айтайлик, савдогар бозорнинг кўтарилишига ишончи комил. Опсион савдоси нуқтаи назаридан, энг муҳим савол - бу қачон ва қанчалик тез. Вариантлар - бўлган асбоб чекланган вақт"ҳаёт", ва у нафақат савдо ёъналишини танлашда, балки прогноз даври билан ҳам хато қилмаслик керак.
Ёъналтирилган савдо кўпинча оптсионларни сотиб олиш сифатида тушунилади - ўсишни кутган ҳолда қўнғироқ қилиш ва асосий актив нархининг пасайишини кутиш. Бироқ, бу кўплаб вариантларни назарда тутадиган имкониятлардан фақат биттаси. Келинг, харидни кўриб чиқайлик. Сиз хариддан қисқа муддатда (бир кун ичида) ва ўрта муддатда позитсияларни ўтказиш билан савдо қилишингиз мумкин. Кўпинча, янги бошланғич опсион трейдерлари арзон нархларда васвасага тушиб, пулдан узоқда (оутофтҳемоней, ОТМ) оптсионларни сотиб олишади. Ушбу стратегия лотерея чиптасини сотиб олишга ўхшайди. Битта транзаксияда сиз жуда кўп, ҳатто кўп пул топишингиз мумкин, аммо бунинг эҳтимоли аҳамиятсиз. Хулоса: сиз бозорда кучли кескин ҳаракатни кутган ҳолда ёки кутилмаган қулаш ёки кучли митинг бўлган тақдирда ҳар ой кичик миқдорга пулнинг узоқ вариантларини сотиб олишингиз мумкин.
Оптимал ўрта муддатли стратегия узоқ (масалан, уч ойлик) вариантларни сотиб олишдир. Нега узоқ? Ахир, қўшнилар арзонроқ ... Чунки муддати тугашига қадар қанча вақт қолса, вақтинчалик парчаланишнинг таъсири шунчалик кам аҳамиятга эга. Энг фаол вариант "ҳаёт" нинг сўнгги икки ҳафтасида қийматини ёъқотади. Иш ташлашни танлаш трейдернинг афзалликларига ва унинг ҳозирги ва келажакдаги бозор вазияти ҳақидаги тасаввурига боғлиқ. Айтайлик, трейдер бозорни таҳлил қилди ва ўзи учун ўсиш ёки пасайишнинг потентсиал мақсадли даражаларини аниқлаб, асосий актив нархининг келажакдаги ҳаракати ҳақида прогноз қилди. Бундай ҳолда, асосий активнинг ҳаракати мақсадига мос келадиган қоралаш билан оптсионни сотиб олиш мантиқан тўғри келади. Агар сотиб олинган опсия пулга тушса, сиз позитсияни ёпиш ва кейинги зарба бериш опсиясини сотиб олиш орқали думалоқ техникани қўллашингиз мумкин. бу дақиқа пул яқинида жойлашган. Стратегия ўрта муддатли бўлса-да ва бир неча кун ёки ҳатто ҳафталар давомида позитсияни эгаллашни ўз ичига олса ҳам, узоқ дам олиш кунларидан олдин харид қилмаслик керак, чунки вақтинчалик парчаланиш мукофотнинг муҳим қисмини еб қўйиши мумкин.
Вариантлар қисқа муддатли, бир кун ичида, ҳам сотиб олишдан, ҳам сотишдан сотилиши мумкин. Ушбу стратегияда банкомат вариантлари (аттҳемоней, пул учун) энг катта қизиқиш уйғотади, чунки улар асосий активнинг қиймати кўтарилган ёки тушганда нархни энг тез ўзгартиради. Шу билан бирга, Пут оптсионлари нархининг ўзгариш тезлиги Cалл оптсионларига қараганда бирмунча юқори эканлиги, яъни улар мобилроқ эканлиги қайд этилди. Қисқа муддатли савдонинг сотиб олиш ва сотишдан тубдан фарқи ёъқ, ҳар бир трейдер амалда ўзи учун ишлашнинг энг қулай усулини танлайди.
Бир қарашда, фючерслар қисқа муддатли савдо учун оптсионларга қараганда кўпроқ мос бўлиб туюлиши мумкин, чунки улар техник ва ликвидроқ ва улар бўйича фойда кўпроқ. Кўпроқ техник ва ликвид - ҳа, лекин рентабеллик масаласи баҳсли. Бу эрда фарқ жалб қилинган маблағларда ва фойда фоизини шартномалар сонидан эмас, балки инвеститсия қилинган маблағларга нисбатан ҳисоблаш керак. Инвеститсия қилинган маблағлар ҳар бир аниқ восита учун блокланган гаров миқдорини англатади. Марказий зарба билан сотиб олинган оптсионларнинг ГИ фючерс шартномасининг ГИ нинг деярли ярмини ташкил қилади ва агар биз "пулда" оптсионларни олсак, у уч-тўрт баравар кам бўлади. Яъни, битта фючерс ўрнига сиз учта ёки тўртта вариантни сотиб олишингиз мумкин. Айтайлик, фючерслар битта зарбадан ўтди (5000 балл), оптсион пулга кирди, лекин фючерсларнинг ярмини қўшди. Бироқ, бир нечта вариант бор эди. Ва бунинг натижасида сармоядан олинган даромад камида 1,5 баравар юқори.Аммо савдогар яқин келажакда кескин ҳаракатларни кутмаса-чи?
Опсионни очиқ сотиб олиш ва сотиш ўртасида танлов қилганда, илтимос, эътибор беринг, позитсия бўйича жалб қилинган маблағлар миқдори сезиларли даражада фарқ қилади. Сотиб олишда блокланган гаров оптсион мукофотига тенг, сотишда эса у анча катта бўлади (асосий активнинг нархидан иш ташлаш масофасига қараб). Ҳар бир вариант учун маржанинг ўлчами ҳақидаги маълумотни, масалан,
РТС веб-сайтида ёки фойдаланилган савдо терминалида кўриш мумкин.
Сотиш вариантлари б ҳақида Чексиз хавф туфайли сотиб олишдан кўра кўпроқ эҳтиёт бўлинг. Энг яхши ёъл, ҳеч бўлмаганда сиз учун ноқулай воқеалар ривожи бўлган тақдирда ҳам, лавозимга киришдан олдин чиқиш нуқталарини олдиндан аниқлашдир. Опсионни сотиш сизга тренд мавжуд бўлганда ҳам, ён томонга ҳаракатланишда ҳам фойда олиш имконини беради, чунки вақтнинг пасайиши таъсирида оптсионнинг қиймати пасаяди. Мукаммал вариант- агар амал қилиш муддати тугаши билан сотилган оптсион пулдан ташқарида бўлса, яъни у ички қийматга эга бўлмайди.
Бундай ҳолда, фойда олинган мукофот миқдорига тенг бўлади.
Айтайлик, сиз сотишга қарор қилдингиз. Асосий нарса - иш ташлашни танлаш ҳақида қарор қабул қилиш қолади. Анъанавий равишда учта вариантни ажратиб кўрсатиш мумкин - пулдаги вариантлар (ИТМ), пулда (АТМ), пулдан ташқарида (ОТМ). Вариант пулда қанчалик чуқурроқ бўлса, у қанчалик қиммат бўлса ва аксинча, пулдан қанчалик узоқроқ бўлса, шунчалик арзонроқ бўлади. Аммо агар нарх ҳаракати трейдер учун қулай бўлса (масалан, сиз Cалл оптсионини сотгансиз ва бозор тушиб кетган бўлса), ушбу учта вариант гуруҳи бошқача ҳаракат қилади. Пулдаги чуқур вариант асосий активнинг ҳаракатини кузатиб боради, бизнинг бозоримизда бу фючерс; пулсиз опсион аста-секин қадрсизланади, аслида вақтинчалик емирилиш туфайли. Пулдаги вариантлар ёки пулда бир ёки иккита зарба бўлганлар энг фаол равишда қийматини ёъқотади.
Алоҳида-алоҳида, мен пулдан узоқроқ вариантларни сотиш ҳақида тўхталиб ўтмоқчиман. Бундай вариантларнинг мукофоти кичик, ГО эса премиумдан бир неча баравар ошади. Масалан, РТС индексидаги фючерс бўйича уч ойлик Пут оптсионининг устамаси 140 000 га тенг бўлган асосий активнинг нархи 180 000 бўлганида тахминан 300 пунктни (тахминан 200 рубл) ташкил этади ва қопланмаган сотиш учун гаров тахминан. 1280 рубл. Шунинг учун, 200 рубл фойда олиш учун олти марта ёъналтириш керак кўпроқ маблағлар. Шу билан бирга, ҳеч ким хавфларни бекор қилмади, гарчи улар, албатта, пул ёки пулдаги оптсионларни сотишдан кўра камроқ аҳамиятга эга. Агар сизнинг капиталингиз сизга рухсат берса ва сиз бундай стратегиянинг паст рентабеллигидан хижолат бўлмасангиз, ҳеч бўлмаганда қайси зарба камроқ хавфли эканлигини баҳолашга ҳаракат қилишингиз мумкин. Опсион савдоси билан шуғулланадиганларнинг кўпчилиги, яроқлилик муддатига яқинроқ бўлса, бозор маълум бир даражада "ушланиб", маълум бир оптсион даражаларидан ўтмаслигини пайқашди. Бу даражалар оддийгина очиқ позитсиялар сони билан белгиланади - маълум бир иш ташлаш бўйича очиқ позитсиялар қанчалик кучлироқ бўлса ва бозор бу даражадан ўтиш эҳтимоли шунчалик кам бўлади.
Бироқ, ҳеч қандай кафолатлар ёъқ ва Б режаси ҳали ҳам яхшироқ.
Ёъналтирилган савдонинг яна бир усули - бу спредлар. Бу бозорнинг кутилаётган ҳаракати ёъналиши бўйича позитсияни эгаллашга имкон берувчи асосий вариант стратегияси, лекин айни пайтда жалб қилинган маблағлар миқдорини камайтириш ва мумкин бўлган ёъқотишларни минималлаштириш. Турли хил зарбалар билан бир хил турдаги оптсионларни сотиб олиш ва сотишни ифодалайди. Тўртта асосий спред мавжуд - Буллиш Cалл Спреад, Беариш Cалл Спреад, Буллиш Пут Спреад ва Беариш Пут Спреад, лекин улар асосида сиз ёъналишли ва нейтрал сон-саноқсиз стратегияларни қуришингиз мумкин. Дарҳақиқат, деярли ҳар қандай маълум мураккаб стратегиялар алоҳида спредларга бўлиниши мумкин. Аммо бу алоҳида муҳокама учун мавзу.
Ушбу стратегияда асосий нарса асосий актив ҳаракатининг мақсадли даражаларини аниқлашдир. Айтайлик, РТС индекси учун фючерс шартномасининг жорий нархи 180 000. Трейдер бозор 170 000 даражасига тушишини тахмин қилади, аммо 165 000 дан пастга тушмайди. Сиз пасайиш тарқалишини қуришингиз мумкин. Мисол учун, 170 000 иш ташлаш билан Пут оптсионини сотиб олинг ва 165 000 иш ташлаш билан Пут оптсионини сотинг. Сотилган оптсиондан олинган мукофот сотиб олинган харажатларни қисман қоплайди. Ёки сиз 170 000 иш ташлаш билан Cалл-ни сотишингиз ва 165 000 иш ташлаш билан Cалл-ни сотиб олишингиз мумкин. Ижобий тахминлар билан, худди шу принтсипга кўра, буллиш спредлари қурилади. Қурилиш спредлари бир қатор афзалликларга эга. Биринчидан, потентсиал ёъқотишларни камайтириш, иккинчидан, кичик ўлчам лавозим учун умумий гаров