«Динтаны7» курсы жо3ары о3ы7 орынларыны4 бакалавриат бас3ышына м5лшерленген

Исмайлий маз8абы. Шиа а2ымында2ы Исмайлий маз8абы ВИИИ 1сир ортасында ж6зеге келип Х-ХИ 1сирлерде Жа3ын 81м орта Шар3та ке4 тар3ал2ан.
Исмайлий маз8абыны4 ж6зеге кели7ини4 тийкар2ы себеби араб халифалы2ында2ы синфий 3арсылы3лары 81м феодал топарлар арасында г6рес 81м халы3 3оз2ала4ларыны4 к6шейи7и болып табылады. ИХ 1сирге келип исмайлий а2ымы 21резсиз маз8аб сыпатында ж6зеге келди. Оларды4 т1лийматын д1слеп екиге: за8ирий(ашы3) 81м батиний (махфий, 3упыя) т1лийматлар2а б5линди.
Исмайлий т1лийматы бойынша камалат3а ерискен инсан 5зинде «!лемлик а3ыл»ды 5злестирген болып, 3удай т1лийматын инсанлар2а жеткерип береди, ж1рдемшиси пай2амбар т1лийматын т6синдирип береди.
Орта 1сир да7амында исмайлийлар арасында низарий мусталий друз 81м 3ирмитийлар ажыралып шы33ан.
№араматий маз8абы. №араматийлар Шиа маз8абында2ы исмайлийларды4 тийкар2ы дерегинен бири болып, ИХ 1сир а3ырында Иракта ж6зеге келген, Суръъъььыйа 81м Йаманда тар3ал2ан. Олар тийкарынан дийханлар к5шпели бадавийлер 81м 5нерментлерден 3урал2ан.
Олар Ислам нызам-3а2ыйдаларына бойсынба2ан, оларда мешит болма2ан, мусылманлар зияратханасы №ара тас (Кааба)-3а зияратты, о2ан сыйыны7ды бидат, бутпарасшылы3 деп есапла2ан. 889 жылы Бахрайнды басып алып, ал –Ахсо (шар3ий Арабстан)да 5з м1млекетлерин д6зген. Оларды4 рахномасы Хамдам ибн ал-Ашасты4 улы Абу Тахир Сулайман (914-943) д17иринде №араматийлар 930 жылы *аж 7а3тында М1ккеге бастырып кирип, ш181рди талан-тараж еткен, бир неше мы4 8ажыларды 81м М1кке хал3ын 5лтирген, 3уллы33а ал2ан. Каабаны 7айран 3ылып, №ара тасты екиге б5лип Бахрайн2а алып кеткен, тек 20 жылдан кейин 6лкен т5лем орнына ол М1ккеге 3айтарып берилген.
Равафизий маз8абы. Равафизийлер шиалар2а 1сиресе исмайлийлар2а тийисли ла3ап болып, «3арсылы3 к5рсети7шилер», «т1н алма7шылар» м1нилерине ийе. Булар Мухаммед (с.а.в.)дан кейинги шахарийор халифаларыны4 Абу Бакир 81м Умар 81кимиятын т1н алмайды, Пай2амбар 5зинен кейин Хазирети Алийди мийрасхор етип 3алдыр2ан, деп арза 3ылды. Алий 17ладларынан бол2ан, Хазирети Алийди4 а3лы2ы Зайыт ибн Алий (699-740) д17иринде Равафизийлерди4 оны4 аты менен байланыслы зайдия, шиа 81рекети пайда болды.
Зайд 739 жылы Куфада Умавийлерге 3арсы 3оз2ала4 к5терди. Шиалар оны4 1тирапына жыйналып, оны Имам деп ж1риялады. Он айдан кейин Зайд 3оз2ала4ы бастырылып Зайд 6 январ 740 жылы урыста 5леди. Зайдия а2ымы пайда бол2аннан кейин Равафизийлер Абу Бакир 81м Умар Аббасъийлар халийфалы3ларын инкар етипъ, тек имомийларди 2ана т1н алды.
Зайдий маз8абы. ВИИ 1сир орталарында шиалы3та ж6зеге келген а2ым болып, ол шиаларды4 бесинши имамы Му8аммед ал-Бакирди4 иниси Зайд ибн Алий аты менен атал2ан.
Му8аммед ал-Бакирди4 бас3ары7ынан наразы бол2ан шиалар ишинен Зайт 5зини4 т1репдарларын топлап 739 жылы умавий 81кимиятына 3арсы к5терилис к5терди, 740 жылы халифа *ишом 1скерлери менен бол2ан урыста 4айтыс бол2ан. Оны4 т1репдарлары кейин де жо3ары 81кимиятты Алий 17ладына бери7ди талап етип, Иран, Яман 8.б. м1млекетлерде к5терилис к5терген.
Олар Зайдты бесинши имам есаплап, одан кейинги шиа имамларын т1н алмайды. Яман хал3ыны4 к5пшилиги Зайдий маз8абы намаяндаларын д6зеди. Сондай-а3 оларды4 71киллери Саудия Арабстан, Пакистан 8.б. м1млекетлерде де бар.
Жафарий маз8абы. Шиа а2ымында2ы диний 8у3ы3ый дизимге кирип, 12 имам2а сыйыны7шы имамийлерди4 тийкар2ы а2ымы болып табылады.
Имамийлар 6 имам Жафар ас-Сады3ты (765 ж.3айтыс бол2ан) шиалы3 фик8 дизимини4 тийкаршысы деп есаплады. Тийкарында бул дизим бир 3атар мужта8ит 81м ила8иятшы т1репинен ИХ-Х 1сирде ж6зеге келген болып, бунда имам Жафарды4 толы3 роли болма2ан, оннан фик8 81м ила8ият3а тийисли 8еш 3андай 1сер 3алма2ан. Со2ан 3арамай шиалы3 диний 8у3ы3ый ш5лкеми елеге шекем Жафария деп аталады.
Жафария ХВИ 1сир басларында Иранда 86кимран диний – 8у3ы3ый дизимге айлан2ан. Иран 81м Иракта2ы шиалар ортасында бул маз8аб 81зирде де к6шли т1сирге ийе.