Din – ijtimoiy tarixiy etnik hodisa. Reja: Din ijtimoiy hayotni, voqyelikni o’ziga xos aks ettiruvchi ijtimoiy ong shakli. Dinning tarixiy shakllari, mohiyati va ildizlari. Jamiyat taraqqiyotida dinning etnik hodisa sifaida tutgan o’rni

Din – ijtimoiy tarixiy etnik hodisa.  REJA: 1. Din ijtimoiy hayotni, voqyelikni o’ziga xos aks ettiruvchi ijtimoiy ong shakli. 2. Dinning tarixiy shakllari, mohiyati va ildizlari. 3. Jamiyat taraqqiyotida dinning etnik hodisa sifaida tutgan o’rni.

Dinning psixologik ildizlari dinlarning ma’naviy ruhiy ehtiyojlari bilan bevosita bog’liqdir. Insonning o’ziga doimo taskin beruvchi, uning his-tuyg’ularini yengillashtiruvchi kuchga bo’lgan ehtiyoji dinning psixologik ildizlarini tashkil etadi.

• Dinning psixologik ildizlari dinlarning ma’naviy ruhiy ehtiyojlari bilan bevosita bog’liqdir. Insonning o’ziga doimo taskin beruvchi, uning his-tuyg’ularini yengillashtiruvchi kuchga bo’lgan ehtiyoji dinning psixologik ildizlarini tashkil etadi.
• Din so’zi o’zbek tiliga arab tilidan kirib kelgan bo’lib, ishonch, ishonmoq degan ma’noni bildiradi. E’tiqod so’zi ham arab tilidan kirib kelgan bo’lib, chuqur mustahkam ishonch degan ma’noni anglatadi.

Diniy jamoa diniy e’tiqodga asoslangan kishilar birligining asosiy belgilari quyidagilardan iboratdir.

• Diniy jamoa diniy e’tiqodga asoslangan kishilar birligining asosiy belgilari quyidagilardan iboratdir.
• 1)Diniy e’tiqod, maqsad va vazifalar birligi, 2)Diniy marosimlar va undan tashqaridagi faoliyatlarning birligi,
• 3)Etnik birlik tuyg’usi,
• 4) Jamiyat azolari orasidagi o’zaro taqsimlangan mavqe va vazifalarning tuzilishi an’analar va urf-odatlar huquq yoki umumiy dasturlar, qoida, fatvolar bilan belgilanadi.

Jahonda ko’plab dinlar mavjud bo’lib, dinshunoslik fanida ular 3 ta turga, urug’ qabila dinlari, milliy davlar dinlari hamda jahon dinlariga bo’lib o’rganiladi.

• Jahonda ko’plab dinlar mavjud bo’lib, dinshunoslik fanida ular 3 ta turga, urug’ qabila dinlari, milliy davlar dinlari hamda jahon dinlariga bo’lib o’rganiladi.
• Urug’-qabila dinlari ibtidoiy jamiyat tuzumida vujudga kelib ularga animizm, fetishizm, totemizm, shomonizm va magiya kiradi

Animizm- ruh, jon mavjudligiga ishonish demakdir.

Fetishizm-fransuz tilida but, tumor, sehrli narsa ma’nosini anglatadi

Totemizm so’zi Shimoliy Amerikada yashaydigan Ojibva qabilasi tilida “uning urug’i” degan ma’noni anglatadi. -

Shomon so’zi tunguk tilida “o’ta hayajonlangan”, ” jazavali kishi” degan ma’noni anglatadi

Insoniyat jamiyati tarixiy taraqqiyoti jarayonida diniy e’tiqod va dinga munosabat masalasida muayyan o’zgarishlar sodir bo’lgan. Ibtidoiy jamiyat sharoitida inson tabiat kuchlarini ilohiylashtirib ularga sig’ingan, natijada dinning tarixiy shakllari, animizm, fetishizm, totemizm, shomonizm va magiya kabilalar vujudga kelgan bo’lsa, jamiyatning siyosiy tizimi, davlatlarning vujudga kelsihi, xususiy mulk, ijtimoiy tabaqalarning shakllanishi natijasida diniy tasavvurlarda ham o’zgarishlar sodir bo’ldi.

1.Dunyo uch bosqichdan iborat deb hisoblanib, jannat, do’zax, odamlar yashaydigan dunyoning mavjudligi haqidagi qarashlar ilgari surildi.

• 1.Dunyo uch bosqichdan iborat deb hisoblanib, jannat, do’zax, odamlar yashaydigan dunyoning mavjudligi haqidagi qarashlar ilgari surildi.
• 2)Insonning bu dunyodagi hayoti, diniy e’tiqod talablarini bajarish, uning u dunyodagi hayotini belgilashi to’g’risidagi qarashlar bayon etildi.
• 3)Dinga e’tiqod qiluvchi alohida kishilar guruhi hamda tabaqasi-ruhoniylar paydo bo’ldi.
• 4)Diniy ibodatxonalar qurilib, dinga e’tiqod qilish talablari hamda marosimlari ishlab chiqildi. Ibodatxonalar qoshida dastlabki maktablar, kutubxonalar vujudga kelib, yozuvning paydo bo’lishi natijasida diniy va dunyoviy bilimlar taraqqiy etib bordi.
• 5)Diniy mafkura vujudga kelib jamiyat hayotining barcha sohalariga o’z ta’sirini ko’rsata boshladi. Diniy dunyoqarash odamlarning ong-tafakkuri, kundalik hayoti, urf-odat hamda marosimlariga o’z ta’sirini o’tkazadi.

Dunyoqarash - bu avvalo, insonning o’zini va dunyoni zaruriy ravishda anglashi, tushunishi, bilishi va baholashi natijasida yuzaga kelgan xulosalari, bilimlari asosida shakllangan umumlashmalar tizimidir. Jamiyat rivojlanib borishi bilan insonning ommaviy va nazariy bilishi faoliyati, xullas, bir butun dunyoqarashi ham takomillashib boradi. Insoniyatning tarixiy taraqqiyoti natijasida unning dunyoqarashi mifologik, diniy va falsafiy bosqichlar tomon rivojlanib borgan.

• Dunyoqarash - bu avvalo, insonning o’zini va dunyoni zaruriy ravishda anglashi, tushunishi, bilishi va baholashi natijasida yuzaga kelgan xulosalari, bilimlari asosida shakllangan umumlashmalar tizimidir. Jamiyat rivojlanib borishi bilan insonning ommaviy va nazariy bilishi faoliyati, xullas, bir butun dunyoqarashi ham takomillashib boradi. Insoniyatning tarixiy taraqqiyoti natijasida unning dunyoqarashi mifologik, diniy va falsafiy bosqichlar tomon rivojlanib borgan.

Mifologik dunyoqarashda inson dunyoni afsona-asotirlar asosida xayoliy aks ettiradi. Diniy dunyoqarash oiladagi voqea hodisalar sabablarini ilohiy kuchlar, oldindan belgilangan maqsadlar bilan bog’lab tushunishidir. Diniy dunyoqarashning shakllanib borishi bilan din kelib chiqadi. Diniy dunyoqarashning boshlang’ich elementi - bu diniy tuyg’udir. Diniy dunyoqarashning ikkinchi elementi - bu diniy aqidalardir.

• Mifologik dunyoqarashda inson dunyoni afsona-asotirlar asosida xayoliy aks ettiradi. Diniy dunyoqarash oiladagi voqea hodisalar sabablarini ilohiy kuchlar, oldindan belgilangan maqsadlar bilan bog’lab tushunishidir. Diniy dunyoqarashning shakllanib borishi bilan din kelib chiqadi. Diniy dunyoqarashning boshlang’ich elementi - bu diniy tuyg’udir. Diniy dunyoqarashning ikkinchi elementi - bu diniy aqidalardir.