|
jam oanin g har bir a ’zosi o 'z uslubini k iritad i va sh u y o 'l bilan
ushbu jam oa boshqaruv uslubi vujudga keladi. K o'pincha jam oadan
biror xodim ketib, o 'm ig a yangi kishi keladi. U, odatda, jam oada
undan oldingi xodim egallagan joyni egallam asligi m um kin. U m av
jud uslubga m oslashishi, jam oa ish yuritish uslubiga to 'g 'ri keluv-
chi uslub y a ra tish i lozim . A lb atta, u n in g ishlash uslubi m e h n a t
jam oasi uslu biga ham t a ’sir ko'rsatad i.
Z am onaviy uslub jam o an in g h ar bir a ’zosi oldiga k a tta talab
qo'yadi va shu bilan birga o'z-o'zidan m am nun bo'lish, m a’m uriyat-
chilik, rasm iyatchilikni inkor qiladi. Uslub ijtimoiy rivojlanish qonun-
larini, ishlab chiqarishni boshqarish tam oyil va usullarini bilish asosida
shakllanadi va boshqaruv m alakasi yig'indisi, kishilarni tashkil etish
ko'nikm asi, shuningdek, shaxsiy tartiblilik bilan xarakterlanadi. Va
nih o y at, uslub b o sh q aru v x o d im larin in g ruxiy va psixologik x u
susiyatlari, kuchli iroda, q a t’iylik va qo'rqmaslik, boshqa kishilar faoliya
tini y o 'naltira olish kabilarni qam rab oladi. B undan tashqari rahbar
ta s a w u r etish, aniq fikr yuritish, qayishqoqlik, ilmiy fikrni tush u n a
olish va yetkaza olish qobiliyatiga ega bo'lishi kerak.
R ahbar m en ejm en t, iqtisodiyot va m oliya, huquq, sotsiologiya
va pedagogika asoslarini bilishi lozim. Bu fanlar b u tu n m enejm ent-
121
ga ilmiy qarash lar tizim ini y aratish im konini beradi. M en ejm en t
faqat ilmiy bilim larga ega bo'lishni em as, balki boshqarish s a n ’atini
b ilis h n i h am ta la b q ila d i. B o s h q a r u v n i ta s h k il e t i s h b ila n
shug'ullanuvch i, avvalo, o‘z-o‘zini tarbiyalay olishi, o'zini boshqara
olishi zarur. B uning uchun u doimo va m untazam o‘zini-o‘zi tarbiya-
lashi kerak. R ahbar uslubi eshitish va o ‘qish, so ‘zlash va yozish,
y a ’ni axborotni qabul qilish v a uni boshqalarga uzatish m alakasida
ifodalanadi. R ahbar u chun za ru r b o ‘lgan sifatlar ju m lasig a unin g
tash k ilo tch ilik qobiliyati, ish qobiliyati, kuchi, xushm uom alaligi,
irodaliligi kiradi.
B ozor sharoitida ishlovchi rahbar va m utax assislar oldiga q a t’iy
talablar qo'yiladi. U lar yuqori ishbilarm onlik va axloqiy sifatlarga,
tadbirkor bo‘lishi, ahil jam oa tashkil etish va m ehnat jam oasi bilan
davlat m anfaatlari m os kelishini t a ’m inlay olishlari kerak.
Z am onaviy rahbarlar yuqori m alakaga ega bo'lishi, istiqbolni
ko‘ra olishi va sam arali xo'jalik yuritishga imkon yaratuvchi iqti
sodiy fikr yuritish, shaxsiy intizomga ega bo'lish, topshirilgan vazifaga
javobgarlik hissi bilan yondashish, g'oyalarni to 'p lash , chiqishimli
va ishbilarm on bo'lishi kerak.
R ahbar doim o x o tirjam va o 'z ig a ishong an bo'lishi, tash ab -
buskorlik k o 'rsatish , tavakkalchi bo'lishi kerak. Javobgarlik oldida
qo'rqish - kuchsizlik belgisidir. Javobgarlikdan qo'rqqan kishi rah
b ar bo'lolm aydi.
R ah b ar q o'l o stid a g ila r bilan sh u n d ay m u n o sa b a td a bo 'lishi
kerak-ki, toki ular un in g oldiga m aslahat uchun bem alol kirsinlar.
R ahbar o'z qo'l ostidagilarini yaxshi bilishi, ular bilan suhbatlashi-
shi, u lar qobiliyati, bilimi, m alakasi, egallag an lavozim iga mos-
ligini, ularning bilim, qobiliyat, m alaka va axloqiy sifatlaridan foy-
dalanishi yetarli ekanligini aniqlashi lozim.
O b ro 'g a eg a b o 'lm ay m uvaffaqiyatli rahbarlik qilish ipum kin
em as, lekin obro'ga kuch bilan em as, ish bilan, qanday ishlashni
o'z m isolida k o 'rsatish bilan, uni qanday bajarish haqida so 'zlash
bilan, faqat talabchanlik va q a t’iylik bilan em as, bilim va ko'nikm a
orqali erishish m um kin. B oshqarish s a n ’atiga ega bo'lm agan rah
bar qabul qilingan qarorlar sam arali bo'lishini t a ’m inlay olmaydi.
Lekin inson rahbar bo'lib tug'ilmaydi, balki ish jarayonida shakllanadi.
122
R ahbar ish uslubi korxona faoliyati yakuniy natijalariga ishlab
chiqarishni boshqarish vazifalari vositasida t a ’sir ko'rsatadi. U larning
h ar biri boshqa vazifalar bilan uzviy bog'liq holda t a ’sir qiladi va
uslubning foyda hamda korxona faoliyatini umumlashtiruvchi ko'rsatkich-
larga t a ’sir etishning yagona m exanizm i tarkibiga kiruvchi bog'lovchi
b o 'g 'in vazifasini bajaradi. Uslub bilan ishlab chiqarish natijalarining
o 'z aro aloqasi tizim i rah b arlar bilim va ko'nikm alari, m en ejm en t
jarayoni texnologiyasi, m eh n at intizom i vositasida am alga oshadi
va rahbar tomonidan qo'llaniluvchi boshqarish usuli bilan bog'liq bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
