Dilorom qosimova menejment nazariyasi



Download 8,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/364
Sana06.07.2021
Hajmi8,03 Mb.
#110165
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   364
Bog'liq
dZIlM1S1I0RyIt93d73AObnop07EAIUfBS6Aqp3s

N azorat  savollari
1.  A xborot  nim a  va  u n in g   qanday  tu rlari  m avjud?
2.  Q anday  axborotlar  ichki  va  tashq i  axborot  deyiladi?
3.  A xborotlar  bilan  ishlashda  qanday  m uam m olarni  hal  etish 
lozim ?
4.  A xborot  tizim ini  loyihalashtirish  jarayoni  qanday  vazifalarni 
am alga  oshiradi?
5.  M en e jm e n t  texnikasi  nim a?
6.  M en ejm en t  tex n ik asin in g   qanday  tu rlari  m avjud?
115


10-bob.  MENEJMENT  MADANIYATI  VA  USLUBI
10.1.  M adaniyat  va  m enejm ent
10.2.  M enejm ent  m a d a n iy a tin in g   asosiy  elem en tlari
10.3.  R ahbarning  boshqaruv  u slu b i  tu sh u n ch asi
10.1.  M adaniyat  va  m enejm ent
«M adaniyat»  tu sh u n c h a si  rivojlanish  d arajasinin g  um um lash- 
tiruvchi  ko'rsatkichi  bo'lib,  bir  qancha  m a ’noni  bildiradi.  M asalan, 
ja m iy a t  m a d a n iy a ti,  a y rim   sh a x s   m a d a n iy a ti,  n ih o y a t,  in so n  
faoliyatining  ayrim   tu ri  m adaniyati  haqida  so 'z  yuritish  m um kin. 
Inson  faoliyati  moddiy  v a  m a’naviy  boyliklar  yaratuvchi  tu rlarg a 
bo'linadi.  S hu  sababli  moddiy  va  m a’naviy  m adaniyat  farqlanadi.
Moddiy  m adaniyat  inson  tomonidan  tabiatni  bo'ysundirish  dara- 
jasi  ko'rsatkichidir.  Unga  ishlab  chiqarish  vositalari  va  m ehnat  pred- 
m etlari  kiradi.  M a’naviy  m adaniyatga  fan,  aholi  m a’lum ot  darajasi, 
tibbiyot xizmati darajasi, san ’at darajasi, odam lam ing axloqiy m e’yorlari, 
m a’naviy ehtiyojlar va m anfaatlar rivojlanishi darajasini kiritish mumkin. 
Shunday  qilib,  m adaniyat  insonning  ham  madaniy  ishlab  chiqarish, 
ham   m a ’naviy  hayot  sohasida  rivojlanishi  jarayonidagi  yutuqlarini 
qam rab  oladi.  U  insoniyat  bilimlari,  uning  m ehnati  mohiyatidan  iborat 
bo'lib,  kishilarning  aw algi  avlodlari  tomonidan  yaratiladi.
Insoniyat  m adaniyati  o'suvchan,  o 'zgaruv chan,  chunki  hozirgi 
avlod  ajdodlar  m adaniy  qadriyatlaridan  ijodiy  foydalanish  asosida- 
gina  yanada  rivojlanishi  m um kin.
O 'zbekistonning  noyob  madaniyati  yillar,  asrlar  davomida  shakl- 
langan  bo'lib,  uni  saqlash,  rivojlantirish  ko'p  millatli  respublikaning 
yuqori  m a ’lum otli  kishilari  -   fan,  adabiyot,  s a n ’at  arboblarining 
vazifasidir.
Inson  hayoti  faoliyatining  m uhim   tarkibiy  qism i  bu tu n   insoniyat 
tom onidan  jam langan  m adaniy  boylikka  ega  bo'lish,  shu  jum ladan, 
m enejm ent  m adaniyatini  egallashdir.
M enejm ent  m adaniyati  juda  muhimdir.  Insoniyat  o'z  rivojlanish 
jarayonida  juda  k a tta   boshqaruv  tajribasini jam lagan.  Bozor  sharoiti­
da  bu  tajriba  boshqaruv  sam aradorligini  oshirishga  xizm at  qilishi
116


kerak.  M en ejm en tn in g   vujudga  kelishi  va  rivojlanishi,  avvalo,  m e­
n ejm en t  m adaniyati  darajasi  yuksalishi  bilan  b o g ‘liqdir.  C hunki, 
b o sh q aru v   y o'llari,  usullari,  v o sita  va  uslu b larig a  tan qid iy   baho 
berish  yo'li  bilan  ularning  e n g   yaxshilari  jahon  tajribasida  qo'llash 
uchun  ajratib  olindi.
M en e jm e n t  m adaniyati  inson  m ad an iy a tin in g   tark ib iy   qism i 
b o 'lish i  bilan  b irg a  q a to r  o 'z ig a   x o s  x u s u s iy a tla rg a   h am   ega. 
M adaniyatga ega  bo'lish m enejer  uchun  faqat  zarur em as,  balki  shart- 
dir,  chunki  har  bir  tashkilotning  h ar  bir  bo'linm asi  sam arali  ishlashi 
uchun  uning  xodimlari  yuksak  m adaniyatga  ega  bo'lishlari  kerak.
M enejm ent  m adaniyati  darajasi  xodim lar,  ayniqsa,  m enejerlar 
m adaniyatini,  boshqaruv  jarayoni  m adaniyati,  m enejm ent  tex nika­
si,  m eh n at  sharoitini  aks  ettiruvchi  k o 'rsatk ich lar  bo'yicha  bahola- 
nadi.  M en ejm en t  m adaniyati  u n su rlarin in g   turli-tum anligi  m enej­
m en t  jarayonida  turli-tum an  m e’yorlarga,  jum ladan,  axloqiy,  huq u­
qiy,  iqtisodiy,  tashkiliy,  texnikaviy,  estetik  m e ’yorlarga  rioya  qilish 
zaruriyatini  keltirib  chiqaradi.
Ahloqiy  m e’yorlar  insonning  axloq  va  odob  sohasidagi  xulqini 
tartib g a  soladi.  U lar  jum lasiga  ijtim oiy  burchni  to 'g 'ri  tu sh un ish , 
kishi  o 'rta sid a   insoniy  m u n o sab at  va  o 'z a ro   h u rm at,  vijdonlilik, 
haqiqatgo'ylik,  kam tarlik  va  h.k.lar  kiradi.  M en ejm en t  jarayonida 
axloqiy  m e’yorlarga  rioya  qilish  uning  madaniyati  yuqori  darajasidan 
d a’lolat  beradi.
M en ejm en td a  huquqiy  m e ’yorlar  davlat-huquqiy  va  tashkiliy- 
huquqiy  m e ’yoriy  h u jjatla rd a  aks  etadi.  U nin g  ju m la sig a  davlat 
korxonasi  to'g'risidagi  qonun,  tadbirkorlik  haqidagi,  m ulk  to'g'risidagi 
qo n u n lar  kiradi.  Lekin  qo n u n lar  h ar  bir  k o rx o n an in g   o 'z ig a   xos 
xususiyatlarini  hisobga  ololmaydi.  S hu  sababli,  har  bir  korxonada, 
qonunga  asoslangan  holda,  ishlab  chiqarishning  o'ziga  xos  xususiyat­
larini  hisobga  oluvchi  m e ’yoriy  qoidalar  o'rnatiladi.
Iqtisodiy  m e’yorlar  korxona  faoliyati  jarayonida  erishilishi  lozim 
bo'lgan  iqtisodiy  ko'rsatkichlarni  belgilaydi.  U lar  jum lasiga  moliya- 
k redit  m e ’yorlari,  ssu d alar  olish  tartibi,  am o rtizasiy a  m e ’yorlari, 
m ahsulotn in g hisoblangan  bahosi,  foyda m e’yori,  rentabellik m e’yori, 
fondlar  uchun  to'lovlar,  budjetga  to'lovlar,  iqtisodiy  rag 'b atlan tirish  
m e’yorlari  kiradi.
117


Tashkiliy  m e’yorlar  tashkilot  tarkibini,  alohida  bo‘linma  va  shaxs- 
lar  faoliyati  tarkibi  va  tartibini,  ichki  tartib ,  faoliyat  turlarini,  xodim ­
lar  vazifalarini,  axborotni  qayta  ishlash  va  foydalanish  jarayonini 
belgilaydi.
T exnikaviy  m e ’yorlar  k o rx o n a n in g   v a  u n in g   boT inm alarining 
m en ejm en t  u c h u n   z a ru r  u sk u n a,  tex n ik a  va  tra n sp o rt  vositalari, 
asboblar  bilan  qurollanganlik  darajasini  bildiradi.
E s te tik   ta la b la r   va  m e ’y o rla r  h am   m e n e jm e n t  ja ra y o n id a  
q o 'llan ilad ig an   te x n ik a   v o sitalari  va  u sk u n a la ri,  ham   b o sh q aru v  
xodim larini  o 'rab   tu ru v ch i  tash q i  m u h it  uchun  belgilanadi.

Download 8,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   364




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish