Dilnavoz Yusupova

«
epik qoliplar
»
deyiladi. Ular xalq dostonlarida takrorlanib turadigan 
holatlar tasvirida qo‗llaniladi. Dostonlarning boshlanish va tugallanishi, personajlarning 
ko‗rinishi, o‗zaro munosabatlari, tulporlarga berilgan ta‘riflar, safar yoki jang tasvirida 
epik qoliplardan foydalaniladi. Misol uchun:
Dam shu damdir, o‘zga damni dam dema,
Boshing eson, davlatingni kam dema 
yoki:
Kokillarim eshilgandir tol-tol,
Har toliga bersa yetmas dunyo mol.
Xalq dostonlarida asardan asarga ko‗chib yuradigan, badiiy qolip holiga kelib qolgan 
she‘riy qatorlar yoki folklorshunoslar tili bilan aytganda, uslubiy formulalar ham muhim 
badiiy ahamiyat kasb etadi. 
«
Yana bahor bo‘lsa, ochilar gullar, Gulni ko‘rsa mast bo‘b 
sayrar bulbullar
»
, 
«
Qiyg‘ir degan qush o‘tirar qiyada
»
, 
«
Ot chopsa, gumburlar 

---

25 
tog‘ning darasi, Botirni ingratar nayza yarasi
»
, 
«
Xazon bo‘lmay bog‘da gullar so‘ldimi, 
So‘lgan gulga bulbul kelib qo‘ndimi?
»
singari uslubiy formulalar ko‗plab dostonlarda 
kelib, ham tasvirning ta‘sirchanligini oshiradi, ham aytuvchi baxshining nafas rostlashiga, 
fikrini to‗plab olishiga, quyilib kelayotgan tuyg‗ularni yaxshiroq ifodalash uchun zarur 
so‗zlarni topishiga imkon yaratadi.
Xalqimiz kuylab kelgan dostonlar orasida «Go‗ro‗g‗li» turkumi alohida o‗rin tutadi. 
Bu turkum dostonlar turkman, qozoq, qoraqalpoq, tatar, turk, ozarbayjon, tojik, arman, 
gurji xalqlari orasida ham mashhur. O‗zbeklar orasida tarqalgan «Go‗ro‗g‗li» 
dostonlarining o‗zi yuztadan oshadi.