Deyiladi. Mashinani boshqarish operator tomonidan bajarilib, uning qo‘li to‘liq yoki qisman uning massasini qabul qiladi

15.3. Pnevmo uzatmali qo‘l asbobi

Pnevmatik qo‘l mashinalaridan xavfsizlik sharoitlarini e’tiborga olingan holda elektr qo‘l mashinalarini qo‘llash cheklangan yoki mumkin bo‘lmagan hollarda foydalaniladi. Pnevmo asboblar ikki guruhga bo‘linadi: zarbali va aylanma ta’sir qiladigan.
Birinchi guruh – bu zarba bilan ta’sir qiladigan asboblar: beton maydalagich, perforator, bolg‘alar, trambovkalar va boshqalar. Ular ishga tushiruvchi va havo taqsimlovchi qurilmalar, zarba beruvchi qism va ishchi uchlikdan iborat.
Ikkinchi guruh: parmalovchi va silliqlovchi mashinalar, gayka burovchi, shpilka burovchi va b. Aylanma harakatlanadigan elektr asboblar kabi ular dvigatel, uzatuvchi mexanizm, ishchi organ va boshqarish tizimidan iborat. Pnevmo asboblarning bu guruhida porshenli, turbinali va rotatsion pnevmodvigatellar ishlatiladi. Porshenliga nisbatan turbinli va rotatsion pnevmodvigatellar konstruksiyasi bo‘yicha soddaroq, tez yurar (330 s^-1 gacha), yengil reversivlanadi va ancha sezilarli ortiqcha yuklamalarga chidam bera oladi.
Pnevmatik asbobning asosiy parametrlari: siqilgan havoning ishchi bosimi, havo sarfi, ishchi organning harakatlanish chastotasi, birlik zarba energiyasi, massa.
Pnevmatik qo‘l mashinalarini siqilgan havo bilan ta’minlash uchun ishchi bosimi 0,3...0,7 MPa bo‘lgan kompressorlardan foydalaniladi.
Pnevmatik beton maydalagichlar zarba bilan beton va temirbeton uyumlarini, poydevorlar, inshootlarni, beton va asfalt qoplamalarini buzish, sindirish, qattiq va muzlagan gruntlarga ishlov berishga mo‘ljallangan (8.9-rasm).
Siqilgan havo bosimi 0,5 MPa bo‘lganda beton maydalagich zarbasining energiyasi 90...110 kDj, zarbalar chastotasi 13 Gs, asbob massasi 18 kg gacha.

8.9-rasm. Pnevmatik beton maydalagich

15.4. Pirotexnik uzatmali qo‘l asbobi

Poroxli gazlar bosimidan ishlovchi porshenli pistolet sanitar-texnik va elektrmontaj ishlarida dyubellarni beton, g‘ishtli asoslar va metall konstruksiyalarga qoqishda ishlatiladi.
Poroxli montaj pistoleti (8.10-rasm) stvol 7 patronnik 12 bilan, porshenli guruhi, qisqich 15, quti 8 zarba beruvchi mexanizm 10 va dasta 11 bilan. Dyubel 1 porshen 4 ostiga joylashtiriladi. Pistolet ikkita almashtiriladigan stvol bilan jihozlangan, ulardan biri asosiy bo‘lib uzunligi 60 mm gacha va ishchi qismi diametri 4,5 mm bo‘lgan dyubellar uchun ishlatiladi. Boshqasi uzunligi 60 mm gacha va ishchi qismi diametri 3,5 mm bo‘lgan dyubellar uchun ishlatiladi.
Almashtiriladigan porshenli guruh uchlik 3, yo‘naltiruvchi 2dyubel uchun kanali bilan, porshen 4, ajratuvchi 5 va amortizator 14 dan iborat. Porshenli guruh mufta 6 ga urnatilgan, dasta 11 sharnir 13 orqali birlashtirilgan.

8.10-rasm. Poroxli montaj pistoleti.
Montaj pistoletlarini qo‘llanilishi konstruksiyalarda teshiklar parmalash bo‘yicha mehnat sarfi yuqori bo‘lgan operatsiyalardan, hamda qimmatbaho qattiq qotishmali parmalagich (sverlo) ortiqcha sarflanishidan xolos qiladi. Poroxli pistoletlar yuqori unumdorlikni ta’minlab (bir soatda 50 ta otish) va uni o‘rta malakali ishchi ishlatishi mumkin. Shu bilan birga shuni ta’kidlash kerakkim, bu asbob bilan ishlag xavfsizlik texnikasi qoilalariga qa’tiy rioya qilishlikni talab qiladi va shaxsiy himoya vositalaridan foydalanishni taqoza qiladi.
Nazorat savollari.