[- 1 -]
O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA‟LIMI VAZIRLIGI
A.QODIRIY NOMIDAGI JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA
INSTITUTI
Ijtimoiy fanlar kafedrasi
A.NAVOIY NOMIDAGI SAMADQAND DAVLAT
UNIVERSITETI
Pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish
mintaqaviy markazi
ABROR TO‟RAYEV
DEVIANT XULQ-ATVOR VA YOSHLAR
SOTSIOLOGIYASI
KEYS-STADI
(Uslubiy tavsiya)
JIZZAX - 2015
[- 2 -]
TUZUVCHI: ABROR TO‟RAYEV
Deviant xulq-atvor va yoshlar sotsiologiyasi.Case study – Uslubiy
tavsiya. – Jizzax.:Jizzax DPI, 2015. – 44 b.
TAQRIZCHILAR:
N.Kiyamov – ped.f.n. SamDU huzuridagi Pedagog kadrlarni qayta tayyorlash
va ularning malakasini oshirish mintaqaviy markazi dosenti
M.Ergasheva - Jizzax DPI Ijtimoiy fanlar kafedrasi o‘qituvchisi
Uslubiy tavsiya A.Qodiriy nomidagi Jizzax Davlat pedagogika instituti Ijtimoiy
fanlar kafedrasi ilmiy-uslubiy yig‟ilishida muhokama qilingan va amaliyotga
tadbiq etishga tavsiya etilgan
© To‟rayev Abror.
© Jizzax Davlat pedagogika instituti, 2015.
[- 3 -]
DEVIANT XULQ-ATVOR VA YOSHLAR
SOTSIOLOGIYASI
Tayanch iboralar
Deviant xulq-atvor, jamiyat, axloq me‘yorlari, insoniy faoliyat, xatti-
harakat, ijtimoiy hodisa, yolg‘onchilik, dangasalik, o‘g‘irlik, ichkilikbozlik,
giyohvandlik, o‘z joniga qasd qilish, ziddiyatli, og‘ish, delinkvet jinoiy hulq-
atvor, norma, yoshlar hayoti, ijtimoiy nazorat institutlari, begonalashuv.
Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Deviant xulq-atvor tushunchasini aytib bering.
2. Deviant xulq-atvorning qanday turlari bor?
3. Yoshlar modasini biz deviant xulq-atvor shakliga kiritishimiz mumkinmi?
4. Yoshlar o‘rtasidagi deviantlik holatini oldini olish uchun qanday chora-
tadbirlar olib borish kerak?
5. Yoshlarning o‘ziga xos muammolarini o‘rganishdan maqsad nima?
6. Deviant hulq-atvor shakllanishining sabablari va sharoitlarini qanday
izohlaysiz?
DASTUR
Deviant xulq-atvor (og‗ma xulq-atvor) tushunchasi. Deviant xulq-atvor
muammosini o‗rganish sotsiologiyadagi ilmiy yo‗nalish sifatida. Deviant xulq-
atvor turlari: qonunni buzish, o‗z-o‗zini o‗ldirish, giyohvandlik, alkogolizm va
boshqalar.
Deviant xulq-atvor belgilari, ularning strukturasi. Deviant xulq-atvorni
turkumlash. Buzilgan xulq-atvor mexanizmi. Deviant xulq-atvorning tibbiy-
biologik, ijtimoiy-psixologik va ijtimoiy tomonlari. Dunyoda jinoyatchilik
holati. Jinoyatchilikni oshishi va jamiyatning kriminallashuvi sabablari va
namoyon bo‗lish shakllari. Jamiyatda korrupsiya muammosi.
Sotsial nazorat. Sotsial nazorat kishilar hatti-harakatini tartibga solish
mexanizmi sifatida. Sotsial nazorat elementlari: me‘yorlar va sanksiyalar.
Sotsial sanksiyalar turlari: pozitiv va negativ, rasmiy va norasmiy. Sotsial
me‘yorlar tasnifi. O‗z-o‗zini nazorat qilish muammosi. Jamoatchilik fikri sotsial
nazoratning shakli sifatida.
Yoshlar sotsiologiyasining yoshlar ijtimoiy muammolarini tadqiq etuvchi
maxsus sotsiologik nazariya sifatida. Yoshlar sotsiologiyasining fan sifatida
shakllanishi va rivojlanishi. Yoshlarning jamiyatga nisbatan ijtimoiylashuv
jarayonining kechishi.