Deutsch usbekisches

Lug‘atning tuzulishi va undan foydalanish
to‘g‘risida

Ushbu nemischa-o‘zbekcha lug‘at nemis tili alfavitining qat’iy tartibi asosida tuzilgan.
Nemischa so‘zlar qora shriftda berilgan. Lug‘atdan foydalanish oson bo‘lish uchun grammatik otlar bosh (Nominativ) kelishik birligida berilib, bosh harfda yozilgan, fe’llar noaniq (Infinitiv) shaklda berilgan. Nemischa so‘zlar turli belgilar bilan ifodalangan bo‘lib, bu belgilar ma’lum bir aniq vazifani bajaradi.
Otlarning grammatik rod belgisi m, f, n bo‘lib, m – mujskoy rod, f – jenskiy rod, n – sredniy rodni bildiradi va ular berilgan artikl bilan qo‘shib o‘qilishi kerak:
Vater m ya’ni der Vater (ota)
Mutter f ya’ni die Mutter (ona)
Buch n ya’ni das Buch (kitob)
Qaratqich kelishigi (Genitiv) va ko‘plik (Plural) shakllarini ifodalovchi qo‘shimchalar lug‘atda otdan keyin berilib borildi:
z. B. Tisch m, -es, -e Bu yerda: m – Maskulinum (mujskoy rod, der)
-es – Genitiv kelishigi qo‘shimchasi
e - Plural (ko‘plik qo‘simchasi)
Stunde f, -,- n f - Feminina (jenskiy rod)
-,- Genitiv kelishigidagi qo‘shimchasini
olmaslik belgisi
n – Plural (ko‘plik shaklini bildiradi)
Tuch n, -(e)s, Tücher n – Neutrum (sredniy rod)
-(e)s – Genitiv kelishig qo‘shimchasi
Tücher – Plural (ko‘plikdagi shakli)
Lug‘at maqolasi ichidagi illyustrativ materiallarda bosh so‘z o‘rniga o‘qilishi oson bo‘lsin uchun tilda belgisini bermadik:
Mantel m –es, Mäntel – palto; den Mantel anziehen shaklida berildi
Fe’l noaniq (Infinitiv) shaklda berilib, o‘timli va o‘timsizligiga qarab, vt
(ya’ni, verbum transitivum –o‘timli fe’l) yoki vi (ya’ni, verbum intransitivum o‘timsiz fe’l) belgisi bilan ifodalangan:
sagen vt – maqtamoq
kommen vi – kelmoq
Agar, fe’l ham o‘timli, ham o‘timsiz shaklda kelsa, vt, vi belgilari qoyiladi.
Lekin lug‘atdagi jadvalda fe’ldan keyin yotdamchi fe’lnining birinchi harfi