Denov tadbirkorlik va pedagogika

8.3.Nizolarni boshqarish
Ko‘pincha mehnat jamoalarida u yoki bu nizoli vaziyatlar davriy ravishda 
vujudga keladilar. 
Nizo
- bu ikkita yoki ko‘proq tomonlar, ya‘ni aniq shaxslar va guruhlar 
o‘rtasidagi haqiqiy kurashdir, bunda har bir tomon o‘zining nuqtai nazari yoki 
maqsadi qabul qilishiga va boshqa tomonni ushbu narsani qilishiga halaqit 
berishga harakat qiladi. 
Nizolarni to‘rtta asosiy turi mavjud. 
Nizolarning vazifalari 
 
Ijobiylar 
Salbiylar
 
Nizolashuvchi tomonlar o‘rtasidagi 
keskinlikni kamaytirish 
Nizoda ishtirok etishga katta moddiy, 
ruhiy xarajatlar
E‘tiroz bildiruvchilar, nizoning
sabablari haqidagi yangi axborotlarni 
olinishi
Xodimlarni ishdan bo‘shatilishi, 
intizomni pasayishi, jamoadagi ijtimoiy-
ruhiy muhitni yomonlashuvi
Tashqi dushman bilan kurashda 
tashkilot jamoasini jipslashishi
Mag‘lub guruhlar haqida dushmanlar 
haqidagi kabi tasavvur 
O‘zgarish va rivojlanishga 
rag‘batlantirish 
Ishga ziyon yotkazgan holda nizoni 
o‘zaro hamkorlik jarayoniga g‘oyatda 
berilib ketish 
Qo‘l ostidagilarda tobelik sindromini 
pasayishi
Nizo tugagandan keyin – ishtirok- chilar 
o‘rtasidagi hamkorlikni kamayishi yoki 
tugashi 
Muammolarni aniqlanishi 
Ishga doir nizolarni qiyinchilik bilan 
tiklanishi 
Birinchi tur 
- shaxs ichidagi nizo
. U har xil shakllarda bo‘lishi mumkin. 
Uning eng keng tarqalgan shakllaridan biri - bu rolli nizolar, bunda bir kishi oldiga 
uning ishi natijalari qanday bo‘lishi sababidan ziddiyatli talablar qo‘yiladiladi. 
Masalan, bevosita boshliq – bo‘lim mudiri tovarshunosga poyafzal sifatini
tekshirishni jadallashtirish topshirig‘ini beradi, sifat bo‘yicha rahbar esa poyafzal 
sifatini tekshirishni texnologik jarayonni sekinlashtirish yo‘li bilan yaxshilashni 
talab qiladi. Nizo yakka hukmronlikni buzilishi va qo‘l ostidagi shaxs oldiga 
ziddiyatli talablar qo‘yilishi tufayli vujudga keladi.
Bir qator hollarda yakka shaxsning ichida sodir bo‘layotgan shaxs ichidagi 
nizo uni maqsadlari yoki qarashlarining nizosi bo‘ladi. U yakka shaxs o‘zaro bir 

---

133 
birlarini istisno qiluvchi maqsadlarni tanlagan yoki ularga erishishga harakat 
qilayotgan holda maqsadlarning nizosiga aylanadi. Yakka shaxs o‘zining fikrlari, 
qadriyatlari va umuman hulqining qoniqroqsizligining tan olgan vaqtda u 
fikrlarning nizosi bo‘ladi. 
Ikkinchi tur -