Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti tarix va falsafa kafedrasi

Vose qoʻzgʻoloni 
XIX asrning 70-y.larigacha Koʻlob, Qorategin, Darvoz, Voxon, Roʻshon, Shugʻnon viloyatlari yarim mustaqil mulk (shohlik, beklik)lar edi. 70—80-y.larda chor mustamlakachi maʼmurlari yordamida mazkur viloyatlar va mulklar amirlik hududiga qoʻshib olindi. Shu munosabat bilan bu boy togʻli oʻlkani soliq va b. bahonalar bilan talon-taroj qilish boshlandi. Buning ustiga 1881 y.dan boshlab Afgʻoniston tomondan chigirtkalar yopirilib, ekinlarni nobud etdi. Chigirtkaga qarshi amir va mustamlakachi maʼmurlar hech qanday tadbiru chora koʻrmadilar.
1885 y. ekinlar hosil berganda amir odamlari kelib, qurgʻoqchilik yillari (1881—84) uchun ham xiroj talab qildi. Shu talab xalqning toʻlib turgan sabr kosasini toshirib yubordi. Xalq qoʻzgʻaldi. Unga Xovaling amlokdorligida yashaydigan Abdulvose degan dehqon yigit boshchilik qildi. Sarihisor, Maxdumdor, Zuvoili, Qizilmozor qishloqlaridan 1000 nafarga yaqin qoʻzgʻolonchi kelib qoʻshildi. Vose boshchiligidagi qoʻzgʻolonchilar Qizilsuv daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan Baljuvon togʻ qalʼasi tomon yurdilar. Baljuvon begi Abdulqodir huzuriga elchi joʻnatdilar. Lekin elchilar oʻlimga mahkum etildi. Bek sarbozlari qoʻzgʻolonchilarga qarata oʻt ochdilar. Ikki oʻrtadagi qonli jangda qoʻzgʻolonchilarning qoʻli baland keldi.
Bek oʻz odamlari bilan Kongurt qalʼasiga chekindi. Vose Baljuvonni egalladi va mahbuslarni ozod etdi. Baljuvon begiga Koʻlob, Hisor va Buxorodan yordam keldi va u Baljuvonni qoʻzgʻolonchilar qoʻlidan qaytarib olishga muvaffaq boʻldi.
Vose qoʻzgʻolonchilari safi yanada kengaydi va Baljuvon yana egallandi. Shu orada Hisor begi Ostonaqul qushbegi Koʻlob, Qorategin sarbozlari bilan yetib keldi. Nurek yaqinidagi jangda Vose boshliq qoʻzgʻolonchilar yengildi. Vose Xovaling qalʼasi tomon chekinadi. Unga ergashgan qoʻzgʻolonchilarni sarbozlar taʼqib etib, qirgʻin uyushtiradilar.