Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti ―raqamli iqtisodiyot‖ kafedrasi

Tashkil qilish

Boshqaruvning keyingi vazifasi tashkil qilishdir. Uning vazifasi quyidagilardir:

• 
  tashkilotni qismlarga bo‘lish, umumiy boshqaruv vazifalarini bo‘linmalar va xodimlar o‘rtasida taqsimlash;
  
• 
  tashkilotning tashkiliy tuzilmasini shakllantirish, uning elementlari o‘zaro hamkorligini yo‘lga qo‘yish;
  
• 
  tashkilotning ma‘lum tashkiliy madaniyatini shakllantirish uchun sharoitlar yaratish;
  
• 
  qabul qilingan qarorlarni bajarilishini tashkil qilish ;
  
• 
  ishlab chiqarish, savdo va boshqa jarayonlarni joriy tashkil qilish;
  
• 
  tashkilot faoliyatini resurslar bilan ta‘minlash;
  
• 
  vazifalar va vakolatlarni boshqalarga topshirish;
  
• 
  tashkilotni uni rivojlanish jarayonida isloh qilish (qaytadan tashkil qilish). Boshqaruv jarayonlari va ularni tashkil qilishni ham ko‘rib chiqish mumkin.
  

Bu jarayonlar asosiy, yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchilarga bo‘linadilar. Bunda mehnat predmeti sifatida boshqaruv qarori, axborotlar va hujjatlar bo‘ladilar. Agar operatsiya mehnat predmetining parametrlarini o‘zgartirishga qaratilsa, jarayon asosiy bo‘ladi. Xizmat ko‘rsatuvchi boshqaruv jarayonlariga mehnat predmetini jamlash, nazorat qilish va uzatish, yordamchilarga esa natijasida asosiy va xizmat ko‘rsatish jarayonlarini bajarilishi uchun normal sharoitlar yaratiladigan operatsiyalar kiradi.
Boshqaruv jarayonlarini ratsional tashkil qilishning shartlarini ajratish mumkin:

• 
  mutanosiblik;
  
• 
  uzviylik;
  
• 
  maqsadlarning mavjudligi;
  
• 
  harakatlarning elastik (egiluvchan)ligi;
  
• 
  barqarorlik;
  
• 
  mehnat taqsimoti;
  
• 
  boshqarilish me‘yorlariga rioya qilinishi;
  
• 
  majburiyatlar va vakolatlarni boshqalarga topshirilishi;
  
• 
  parallellik;
  
• 
  to‘g‘ridan to‘g‘ri aniqlik;
  
• 
  bir maromdalik;
  
• 
  bir turdagi mehnat predmetlarini bir joyda jamlanishi;
  
• 
  jarayonlarni egiluvchanligi.
  

Topshirish jarayoni o‘z ichiga quyidagi harakatlarni oladi:

• 
  majburiyatlarni belgilash;
  
• 
  talab qilinadigan natijalarni belgilash;
  
• 
  kerakli vakolatlarni topshirish va zaruriy natijalarga erishish bo‘yicha majburiyatlarni zimmasiga yuklash.
  

4.