Denov filiali pedagogika fakulteti

Yangi mavzu bayoni.

Shaxs-son qo‘shimchalarini tuslovchi qo‘shimchalar deb ataymiz. Fe’llarning tuslovchi qo‘shimchalar bilan qo‘llanishi tuslanish deyiladi.

3. 
   Darslik bilan ishlash. 386-mashq shartiga ko‘ra o‘qituvchilar so‘roq berish yo‘li bilan ajratilgan so‘zlarning turkumini aniqlaydilar. Fe’llardagi shaxs-son qo‘shimchalarini belgilaydilar.
   

• 
  Fe’lning qaysi shaxs-sonda ekanligini, bo‘lishli va bo‘lishsizligini aytadilar.
  

387-mashq. O’quvchilar she’rni ifodali o‘qiydilar.

• 
  She’r nima haqida ekan?
  
• 
  She’r necha banddan va necha misradan iborat?
  
• 
  She’r necha gapdan tuzilgan?
  
• 
  Birinchi gapning bosh bo‘laklarini so‘roq orqali aniqlang (tog‘laringda kezganman — nima qilganman? kesim, kim? kezgan
  
• 
  men kezganman. Men degan egasi tushib qolgan.)
  
• 
  Ikkinchi gapning kesimini toping. (Nima qilganman? — kezganman. Ikkala gapning kesimi bir xil so‘z.)
  
• 
  Kezganman fe’li qaysi shaxs-son qo‘shimchalari bilan tuslangan? (-man I shaxs birlik qo‘shimchasi bilan tuslangan.)
  
• 
  Ikkinchi gapning fe’lini, unga qo‘shilgan tuslovchi qo‘shimchalarni aniqlang. (Sezganman — nima qilganman? I shaxs birlikda tuslangan.)
  
• 
  Birinchi gapdagi fe’lni toping, qaysi qo‘shimchalar bilan tuslanganini tushuntiring. (Nima qildik — sevdik. I shaxs ko'plik qo'shimchasi bilan tuslangan.)
  

O’quvchilar qolgan fe’llarning qaysi qo‘shimcha bilan tuslan­ganini aytadilar. Ajratib ko'rsatilgan kezganman, sezganman, sevdik fe’llariga mos kishilik olmoshlarini topib, daftarga yozadilar. Yozganlarini darslikka qarab tekshiradilar.

4.