Demografik statistika

Pul-kredit statistikasining metodologik asoslari (Xalqaro standart) deganda nimani tushunasiz?

Moliya bozorini o‘rganishda statistika umumiy va maxsus metodlardan foydalanadi. Umumiy metodlarga statistika nazariyasida batafsil bayon etiladigan statistik kuzatish, guruhlash, jamlash, tasvirlash va statistik tahlil qilish metodlari kiradi. Maxsus metodlarga – turli stavkalarda oshgan qiymatni hisoblash, diskontlash metodlari, ekvivalent, nominal va samarali stavkalarni aniqlash, to‘lovlarni jamlash va almashtirish, moliyaviy rentalarni hisoblash metodlari, qarzlarni qoplash metodlari, operatsiya va bitimlarni daromadlilik darajasini o‘rganish, maxsus kursni aniqlash va tahlil qilish metodlari va h.k. metodlar kiradi.

107. Pul muomalasi statistikaning asosiy ko’rsatkichlari nimalardan iborat?

Pul muomalasi ko‘rsatkichlari:

• 
  pul oqimlari ko‘rsatkichlari;
  
• 
  pul massasi (agregatlari) ko‘rsatkichlari;
  
• 
  pul emissiyasi ko‘rsatkichlari;
  
• 
  pul massasini hududlararo migratsiyasi ko‘rsatkichlari;
  
• 
  pul aylanishi (oboroti) ko‘rsatkichlari.
  

107. Pul muomilasi statistikasidagi asosiy kategoriyalar, klassifikatsiyalar nimalardan iborat?

Pul muomalasini odilona tashkil qilinganligini va eng asosiysi, samarali ishlayotganligini baholashda statistik ko’rsatkichlar tizimidan foydalaniladi. Ko’rsatkichlarni uchta blokka bo’lishadi: makroiqtisodiy ko’rsatkichlar, likvidli (pul turlari) aktivlarni va pul massasini xarakterlovchi ko’rsatkichlar.
Makroiqtisodiy blok ko’rsatkichlari pul va pul muomalasini iqtisodiyotning real sektori bilan bog’liqligini ifodalaydi va quyidagi ko’rsatkichlarni o’z ichiga oladi: nominal pul massasi; pul oboroti; pul aylanish tezligi; real pul massasi; nominal, real pul massasi va pul aylanish tezligi indekslari; iqtisodiyotni monetarizatsiya darajasi; pulning xarid qobiliyati.
Pul turlari yoki likvidli aktivlar blokiga: oborotdagi naqd pullar; bank tizimidan tashqaridagi naqd pullar; banklar kassasidagi naqd pullar; naqd bo’lmagan pul massasi; pul multiplikatori; pul bazasi; pul oborotidagi qimmatli qog’ozlar; jahon pullari (xalqaro likvidli aktivlar).
Pul massasi pul agregatlari bilan ifodalanadi. Nominal pul massasi deganda muomaladagi pulning statistik miqdori yoki likvidli shakldagi aktivlar zaxirasi tushuniladi. Demak, pul moliyaviy aktivlarni bir shakli. Pul bilan boylikni almashtirmaslik kerak. Puli bor odam boy odam emas, likvidli aktivlarga (barcha turiga) ega bo’lgan kishi boy odam hisoblanadi.

107.