|
Декабрь 2020 10-қисм
Тошкент
OILADA BOLA TARBIYASI UCHUN OTA-ONANING O‘RNI VA AHAMIYATI
Kirgizboyeva Muslima Bo‘riboyevna
Toshkent viloyati O‘rtachirchiq tumani
65- maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotasiya. Maqolada tarbiya, xulq,axloq tushunchasi, barkamol avlod
tarbiyasida ota-onaning o‘rni va ahamiyati, bolaning yetuk bo‘lib shakllanishida
oilaning ma’naviyati, shuningdek tarbiya haqida donishmandlarimizning
fikrlari bayon etilgan.
Kalit so‘zlar: Oila, ota, ona, tarbiya, axloq, xulq-atvor, ma’naviyat, avlod
Tarbiya biz uchun yo hayot - yo mamot, yo najot - yo
halokat, yo saodat - yo falokat masalasidir.
Abdulla Avloniy
Oila jamiyatning negizi, barkamol avlod ana shu oilada kamol topadi, tarbiyalanadi.
Darhaqiqat, oila, ayniqsa o‘zbek oilasi asrlar osha yosh avlodni tarbiyalashda, komil insonni
voyaga yetkazishda muqaddas maskan bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qoladi. Har bir insonda
Vatan tushunchasi ilk bor tetapoya bo‘lib o‘sib kelayotgan yosh go‘dakning ongi, ruhi va
qalbiga kirib boradi, butun umri, hayotiy faoliyati davomida yanada sayqallanib, mazmunan
mujassamlashadi. Bu jarayon oiladagi sog‘lom muhitda, ota-bobolar o‘giti, ota ibrati, ona mrhri,
aka-uka, opa-singillarning mehr-oqibati orqali amalga oshib boradi. Inson oila qurishi, farzand
ko‘rishi zarur ekan uni tarbiyalash esa yanada muhimdir. Ota-bobolarimiz oilada bolalarni
odamiylik va insoniylik ruhida intilib kelganlar.Har qanday farzand uchun, avvalo, ota-onalarning
mehribonchiligi, e’tibori zarur.
Ona-bolaga til o‘rgatuvchi. Ona- bolada mehr uyg‘otuvchi. Ona bolani ozodalikka,
mehnatsevarlikka, tirishqoqlikka, halollikka yetaklovchi buyuk zotdir.
Ota-inoyat, ona-hidoyat. Onadagi mas’uliyat ota g‘amxo‘rligida yengilladi.
Ota-ona qadri, mehr-muhabbati hamisha samimiyat bilan kuylanib borilaveradi. Ular o‘z
farzandlarini dunyoga keltirib, ko‘z qorachig‘idek asrab-avaylab voyaga yetkazadilar. Keyin ham
tinib-tinchimay bolalariga bahtiyorlik baxsh etib, baxtli hayot kechirishlari uchun mashaqqatli
mehnatdan yuz o‘girmaydilar.
Insonni ma’naviy jihatdan go‘zal qilayotgan odamiylik va mehnatsevarlik kabi sifatlar
orasida axloq sharti yana ham muhim bilimi, tajribasi, shijoati, tashqi qiyofasi bilan havas
uyg‘otishi mumkin. o‘rin tutadi. Odam bolasi Yaxshi fazilat shunday ulug‘ narsaki, uni odam
hayotining ma’naviy xazinasi desa bo‘ladi. Bu xazinada inson husnining durdonalari saqlanadi.
Bu durdonalardan har bir odam o‘zi bitta-bittadan terib, husn xazinasiga keltirib to‘kadi. Inson
deganda biz shu ma’naviy boylik xazinasining ajoyib sohibkorlarini tushunamiz. Tarbiya-
o‘smoq, baland yerga chiqmoq ma’nosidir. Aflotun tarbiyani “U insonning badaniga, tabiatiga
qobil bo‘lgani qadar go‘zallik va kamolot berishdir”, deb ta’rif beradi. Donishmandlardan biri
- “Tarbiya insonda tabiatning sig‘dira bilgan mukammaliyatini hosil etishdir”, - deb ta’riflaydi.
Bolada paydo bo‘lgan yomon xulq-atvorda ota-onaning ham aybi bormi-yo‘qmi, - bu
muammoning ikkinchi tomoni deb qaraymiz. xolbuki, xulq-atvori yomon bolalarning ma’lum
qismi asosan ota-onasining beparvoligi yohud yomon tarbiyasi natijasida shunday ahvolga
tushib qoladi. Ba’zi ota-onalar farzandlarining ust-boshlari, qorinlari g‘amini yeyishadi-yu,
lekin, afsuski, ma’naviy va jismoniy ehtiyojlarini avval bog‘chaga, keyin maktabga havola qilib
qo‘yib, farzand tarbiyasidagi benihoya katta burchlarini bo‘ynilaridan soqit qiladilar.
Bola tarbiyasini bundan ham yomonroq tushunadigan boshqa toifa ota-ona ham bor. Bu
xil ota-onalar bolalarining ma’naviy va jismoniy tarbiyalarigina emas, hatto oddiytozaligiga
ham e’tibor bermaydilar. Bolalari burunlari oqib, loylarga bulg‘alanib yotsalar ham, xechqisi
yo‘q,yerda yumalab yurib katta bo‘lib qolishadi, biz ham chang to‘zitib yurib katta bo‘lganmiz
deyishadi. Ular toza tanda toza aql bo‘lishini ham unutadilar.
Ma’naviy jihatdan esa bolada oq bilan qorani farq qila boshlagan kunidan tortib, to ongi
yuksak pog‘onaga ko‘tarilguncha yuz bergan butun sifat o‘zgarishlari kiradi. Biz bola tarbiyasida
ko‘pincha shu muhim tomonini hisobga olmaymiz. Natijada bolalar gap uqmas, o‘zboshimcha,
97
Do'stlaringiz bilan baham: |
