Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

 
18–Mavzu 
DALA TAJRIBASINI O’TKAZISh ShAROITLARINING 
XUSUSIYaTLARI. YeR TANLASh VA TAJRIBAGA TAYYoRLASh
 
 
Reja: 
 
 
1. Sabzavotchilikda o’tkaziladigan tajribalarning xususiyatlari.  Sabzavotchilikda 
tajribalar ikki xil sharoitda, ya’ni ochiq va yopiq usullarda olib boriladi. Ochiq maydondagi 
yetishtiriladigan sabzavotlar  bilan tajribalar o’tkazish uslubi dala ekinlarinikiga o’xshashdir. 
O’ziga  xos  tomoni  –  sabzavot  o’simliklarining  xilma  xilligi  va  paykalchalarni 
tabaqalashtirish, hosilni yig’ishtirish, sifatini baholash bilan farqlanadi. Bu xildagi tajribalarni 
unumdorligi  tekis  bo’lgan  maydonlarda  o’tkazilishi  lozim.  Har  bir  paykalchada  yetarlicha 
o’simliklar bo’lishi kerak. 
Paykalchalarning  hisoblanadigan  maydonchasi  quyidagicha  bo’lishi  tavsiya 
etiladi:  sholg’om,  piyoz,  sabzi,  petrushka,  qalampir  –  5-10  m
2
,  bodring,  karam,  pomidor, 
boqlajon, lavlagi – 10 - 30 m
2
, tarvuz, qovun, oshqovoq – 100 - 150 m
2
.  
Takrorliklar  soni  4  ta  bo’lishi  va  paykalchalar  enining  bo’yiga  nisbati  1:2,  1:5,  1:10 
bo’lishi  kerak.  Paykalchalarni  joylashtirish  uslubi  boshqa  dala  ekinlariniki  singaridir  (bir 
yarusli, ikki yarusli, to’rt yarusli). 
Himoyalangan,  yopiq  joyda  o’stirilgan  o’simliklar  bilan  o’tkaziladigan  tadqiqotlarda 
hamma sharoitlar (yorug’lik, issiqlik va boshqalar) bir xil bo’lishi muhimdir. Hisoblanadigan 
paykalchalarning  maydoni 4-10  m
2
, takrorliklar  soni 4-6 ta. Paykalchalar oralig’ida  himoya 
zona  qoldiriladi.  O’simliklarning  o’sishi  va  rivojlanishi  kuzatib  boriladi.  Hosildorlikni 
hisoblash va yig’ishtirish yoppasiga o’tkaziladi. 
Hosili  bir  marta  yig’ishtiriladigan  ekinlarning  (piyoz,  ildiz  mevalilar  va  shu  kabilar) 
hosili hamma paykallardan bir vaqtda yig’ishtirilib olinadi. 
Ko’p  marta  teriladigan  o’simliklarning  hosili  texnik  yetilgan  davrda,  sifatli  qilib, 
dag’allashmasdan  oldin  terib  olinadi.  Umumiy  hosil  tovar  va  tovar  bo’lmaganlarga  ajratilib 
hisobga  olinadi.  Har  qaysi  paykalchadan  sabzavotlarning  hosil  sifati  (o’rtacha  og’irligi, 
1. Sabzavotchilikda o’tkaziladigan tajribalarning xususitlari. 
2. Meva va rezavorlar bilan tajribalar o’tkazish. 
3. Uzumchilikda tajribalar o’tkazish. 
4. Pichanzor va yaylovlarda tajribalar o’tkazish 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

87 
 
saqlanishi,  quruq  modda,  qand  miqdori,  vitaminlar,  mahsulotning  ta’mi  va  boshqalar)ni 
aniqlash maqsadida namunalar olinadi.