Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

2.  O’zbekistonda  qishloq  xo’jaligini  isloh  qilishda  ilmiy  tekshirishning  roli. 
Qishloq  xo’jaligini  isloh  qilishning  1998-2000  yillarga  mo’ljallangan  Dasturida  quyidagi 
asosiy vazifalarni hal qilish belgilab berilgan: 
1.  Qishloqda  mulkchilikni  rivojlantirish  va  mustahkamlash,  qishloq  xo’jaligida  agrar  va 
iqtisodiy munosabatlarni isloh qilishning asosiy yo’nalishi sifatida haqiqiy mulkdorlar sinfini 
shakllantirish; 
2.  Dehqonlarda  yerga  egalik  hissini  uyg’otish,  dehqonlarni  o’z  mehnat  natijalaridan 
foydalanish  xuquqiga  to’la  ega  bo’lishini  ta’minlash,  qishloqda  mulkiy  paylarni  joriy  etish 
asosida mulkiy munosabatlarni takomillashtirish; 
3.  Har  xil  turdagi  tovar  qishloq  xo’jalik  mahsulotlarini  ishlab  chiqaruvchilarning  tashkiliy, 
xuquqiy shakllarini – qishloq xo’jalik shirkati, fermer va dehqon xo’jaliklarini tashkil qilish, 
qishloq xo’jalik korxonalarini xuquqiy va iqtisodiy mustaqqilligini kengaytirish; 
4.  Dehqonlarning  o’z  mehnatini  va  butun  qishloq  xo’jalik  korxonasi  faoliyatining  pirovard 
natijalaridan manfaatdorligini oshirish. Bunga ishlab chiqarishni va mehnatni tashkil etishning 
oila (jamoa) pudratiga asoslangan ichki xo’jalik tizimini joriy etish yo’li bilan, yetishtirilgan 
mahsulotlarga  hisob-kitoblarni  o’z  vaqtida  amalga  oshirish  va  mulkiy  paylar  bo’yicha 
devident to’lash yo’li bilan erishish; 
5.  Tuproq  eroziyasiga  qarshi  kurashish  va  meliorativ  tadbirlarni  o’tkazish  hamda  qishloq 
xo’jalik  mahsulotlarini  ishlab  chiqarishning  sanoatga  asoslangan  eng  zamonaviy 
1.Agronomiyada ilmiy tekshirish ishlarining maqsadi, vazifalari, roli, zaruriyati. 
2. O’zbekistonda qishloq xo’jaligini isloh qilishda ilmiy tekshirishning roli. 
3. Ilmiy tekshirish ishlarining qisqacha tarixi. 
4.   O’zbekistonda ilmiy tekshirish ishlarining imkoniyatlari. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

74 
 
texnologiyasini  joriy  etish  hisobiga  dehqonchilik  madaniyatini,  tuproq  unumdorligini 
oshirish; 
6.   Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini samarali yuritishning asosiy mezoni sifatida qishloq 
xo’jalik  ekinlari  hosildorligini,  qoramol  va  parrandalar  mahsuldorligini  oshirishni 
ta’minlovchi zamonaviy texnologik qoidalar va talablarga rioya qilish; 
7.  Mamlakatimizda  paxtachilik,  don  va  boshqa  qishloq  xo’jalik  ekinlari  seleksiyasi  va 
urug’chilik  tizimini  rivojlantirish,  mahalliy  tuproq-iqlim  sharoitiga  mos  rayonlashtirilgan 
navlarni to’g’ri tanlash va joylashtirish hamda chorvachilikda naslchilikni yaxshilash. 
Yer kodeksiga berilgan Nizom va me’yorlarga qattiq rioya qilishni ta’minlash uchun 
Vazirlar Mahkamasi huzurida maxsus Davlat boshqaruv organlari tashkil etilgan. 
Sug’oriladigan  yerlarda  ekinlarni  almashlab  ekishni  joriy  etish:  paxtachilik 
kompleksida  paxta  -  boshoqli  don  -  beda  -  boshokdi  don  -  meliorativ  maydonlar, 
sabzavotchilik  kompleksida  beda  -  boshoqli  don  -  sabzavot  ekinlari,  donchilikda  don 
ekinlarini bir dalada ikki yildan ortiq joylashtirishga yo’l qo’yilmaydi. 
Lalmi  yerlarda  toza  shudgorga  ajratilgan  yer  maydoni  25  -  30  %,  bedapoya  10  % 
bo’lgan  5-6  dalali,  galla  va  qator  oralariga  ishlov  beriladigan  ekinlarni  almashlab  ekish 
nazarda tutilgan.  
Dasturda  seleksionerlar  oldiga  imkoniyat  darajasida  50-60  s  hosil  beruvchi,  tola 
chiqishi 33 % va undan yuqori, chigitning yog’lilik darajasi 18 % va undan yuqorini tashkil 
etuvchi, o’suv davri 100-110 kun bo’lgan o’rta tolali va 115-120 kunlik ingichka tolali, tola 
uzunligi  va  pishiqligi  I,  II,  III,  IV  va  V  tiplarga  mansub,  kasallik  va  keskin  o’zgaruvchi 
sharoitlarga  chidamli  g’o’za  navlarini  yaratish  vazifasi  qo’yilgan.  Hozirgi  kunda  g’o’za 
navlarining soni - 18 ta o’rta va 2 ta ingichka tolali navlar ekilmokda.