Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

Band shudgor. Bunday shudgor yozning birinchi yarmida ekinlar bilan band qilinadi. 
Band  shudgor  asosan  kuzi  issiq  va  uzoq  bo’ladigan,  yog’in  yetarli  miqdorda  tushadigan 
tumanlarda tarqalgan. 
Band  shudgor  qator  oralari  ishlanadigan  va  yoppasiga  ekin  ekiladigan  shudgorga 
bo’linadi.  Bund  shudgor,  O’zbekistonda  ekish  muddatlariga  qarab  ertagi,  o’rtagi,  kech 
bahorgi  xillariga  bo’linadi.  Ekin  bilan  band  qilinadigan  erta  bahorgi  shudgorga  no’xat, 
maxsar,  kungaboqar,  xashaki  no’xat  ekiladi.  Maxsar  va  xashaki  no’xatlarning  kuzda 
1. Shudgor, shudgor turlari va ularni amalga oshirish  tizimi. 
2. Lalmikorlikda toza shudgor-almashlab ekishning asosiy elementi. 
3. Band shudgor, uni o’tkazish sharoitlari va yetishtiriladigan ekinlar.Yerlarni 
ishlash sonini kamaytirish  va   uning ahamiyati 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

53 
 
ekiladiganlari  eng  samaralidir.  O’rta  bahorgi  band  shudgorga  oqjo’xori,  so’dan  o’ti, 
kungaboqar,  ba’zi  joylarda  makkajo’xori,  oqjo’xori,  poliz  ekinlari,  kunjut,  kungaboqar 
ekiladi. 
Band  shudgorli  yerni  ekin  ekishgacha  va  ekin  ekish  oldidin  ishlashga  qo’yidagi 
agrotexnika tadbirlari kiradi: erta va o’rta bahorgi  band shudgor uchun  mo’ljallangan  yerlar 
kuzda  haydaladi.  Ekin  ekish  oldidan  bu  shudgor  6-8  sm  chuqurlikda  kultivasiya  qilinadi. 
Kech bahorgi shudgor bahorda- aprel oyining boshlarida haydaladi va ekin ekish oldidan yer 
otvalsiz plugda 16-18 sm chuqurlikda qayta haydaladi va bir yo’la mola bostiriladi. 
Yaxlit shudgor qator oralari tor qilib (12-15 sm) ekiladigan ekinlar bilan band qilinadi. 
O’zbekistonda  bu  turdagi  shudgorga  pichan  va  ko’kat  oziqa  uchun  bir  yillik  o’simliklar 
(javdar,  suli,  arpa  va  ular  bilan  aralashtirib  xashaki  no’xat,  so’dan  o’ti)  ekiladi.  Sideratlar 
ekilgan shudgor ham band shudgorga kiradi. Unga asosan dukkakli o’simliklar ekiladi. Ular 
to’plagan  yashil  massalar  tuproqni  azot  va  organik  moddalar  bilan  boyitish  hisobiga 
unumdorligini  oshirish  uchun  tuproq  bilan  birga  haydab  yuboriladi.  O’zbekiston  sharoitida 
sug’oriladigan tumanlarda sideratlar kuzda g’o’za va sholi ekinlari orasiga yoki ulardan keyin 
ekiladigan oraliq ekin sifatida qo’llanilishi mumkin. 
Oraliq ekinlar yerlarning agromeliorativ holatini yaxshilash va unumdorligini oshirish, 
barcha  mikrobiologik  jarayonlarni  jadallashtiruvchi  omillardan  hisoblanadi.  Oraliq  ekinlar 
tuproqqa qo’shib haydab yuborilganda yerda gumus miqdorini oshiradi, tuproqlarni oziqa va 
suv  rejimlari  yaxshilanadi.  Sideratlar  sho’r  yuvish  samaradorligini  oshiradi  va  tuproqni 
sho’rlanishini oldini oladi.