Dehqon fermer xujaligi iqtisodiyoti. Dehkan farming economy

«Yerlarning meliorativ holatini yaxshilash tizimini tubdan takomil-

lashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Farmoni bilan yerlarning 

meliorativ holatini yaxshilash, ularning unumdorligini oshirish, 

melioratsiya ishlarini tashkil qilish va moliyalashtirish mexanizmini 

takomillashtirish asosida qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini barqaror 

sur’atlar bilan rivojlantirish borasida bir qator vazifalar belgilandi. 

Mazkur Farmonga muvofiq sug‘oriladigan yerlarning meliorativ 

holatini yaxshilashga qaratilgan irrigatsiya-melioratsiya tadbirlarini 

moliyalashtirishga davlat budjetidan mablag‘lar ajratilmoqda. 

Respublikamizda qishloq xo‘jaligi korxonalarining samarali faoliyat 

yuritishi va rivojlanib borishi ko‘p jihatdan ular uchun yaratilgan shart-

sharoitlarga bog‘liqdir. Bu borada ayniqsa qulay moliya-kredit va soliq 

mexanizmlarini shakllantirish muhim o‘rin tutadi. Islohotlar davomida 

fermer xo‘jaliklarini moliya-kredit va soliq mexanizmlari orqali qo‘l-

lab-quvvatlashning samarali tizimiga asos solindi: 

–  davlat ehtiyoji uchun xarid qilinadigan qishloq xo‘jaligi 

mahsulotlarini yetishtiruvchi fermer xo‘jaliklari uchun imtiyozli 

kreditlash tizimi yo‘lga qo‘yildi; 

– fermer xo‘jaliklari uchun yerlarning unumdorligiga bog‘liq bo‘l-

gan yagona yer solig‘i to‘lash bo‘yicha imtiyozlar joriy etildi; 

– fermerlarga texnika vositalarini imtiyozli shartlar bo‘yicha lizing 

asosida yetkazib berish tartibi joriy etildi; 

– fermer xo‘jaliklari uchun imtiyozli kreditlash tizimi yaratildi; 

– ball boniteti past bo‘lgan yerlarda paxta va g‘alla yetishtiradigan 

---

 

19

fermer xo‘jaliklarining zararini qoplash maqsadida ularga moliyaviy 

yordam berish tizimi joriy etildi; 

– irrigatsiya va melioratsiya tizimini davlat tomonidan qo‘llab-

quvvatlash amaliyotga tatbiq qilindi. 

Tijorat banklari va budjetdan tashqari jamg‘armalarning kredit 

siyosatida dehqon (yuridik shaxs maqomidagi) va fermer xo‘jaliklari 

uchun bir qator imtiyozlar belgilangan bo‘lib, ularni quyidagilarda 

ko‘rish mumkin: 

– tijorat banklarining  imtiyozli kredit berish maxsus jamg‘armasi 

mablag‘lari hisobidan berilgan kreditlardan foydalangani uchun 

imtiyozli foiz stavkasi miqdori O‘zbekiston Respublikasi Markaziy 

banki qayta moliyalash stavkasining 50 foizdan ortiq bo‘lmagan 

miqdorda belgilanadi; 

– “Mikrokreditbank”ning mablag‘lari hisobidan beriladigan, eng 

kam ish haqining 200 barobarigacha bo‘lgan boshlang‘ich sarmoya 

uchun mikrokreditlar yillik 5 foizli stavkada, biznesni kengaytirish va 

aylanma mablag‘larni to‘ldirish uchun eng kam ish haqining 500 

barobarigacha mikrokreditlar Markaziy bank qayta moliyalash 

stavkasidan ortiq bo‘lmagan miqdorda belgilanadi; 

– yangi tashkil etilgan, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan dehqon 

xo‘jaliklariga eng kam ish haqining 150 barobari, fermer xo‘jaliklariga 

esa 300 barobari miqdorida boshlang‘ich sarmoya uchun yillik 5 foizli 

imtiyozli kreditlar berish yo‘lga qo‘yildi; 

– davlat ehtiyoji uchun don va paxta yetishtiruvchi fermer xo‘jalik-

lariga beriladigan avans mablag‘larining oldindan 3 foizli imtiyozli 

stavka bilan kredit tarzida berilishi yo‘lga qo‘yildi.