islohotlari yer-suv resurslaridan samarali foydalanish, yerlarning
meliorativ holatini yaxshilash va tuproq unumdorligini oshirish, yer
ijarasi va yer solig‘i munosabatlarini takomillashtirishga yo‘naltirilgan.
Agar 1998-yilda qabul qilingan «Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida»gi
qonunga muvofiq «fuqarolarga fermer xo‘jaliklarini yuritish uchun
yer uchastkalari 50 yilgacha bo‘lgan, lekin 10 yildan kam bo‘lmagan
muddatga ijaraga berilishi» ko‘zda tutilgan bo‘lsa, 2004-yilda yangi
tahrirda qabul qilingan «Fermer xo‘jaligi to‘g‘risida»gi qonunga
muvofiq «fermer xo‘jaliklari yuritish uchun yer uchastkalari tanlov
asosida ijaraga 50 yilgacha bo‘lgan, lekin 30 yildan kam bo‘lmagan
muddatga biriktirilishi» belgilab berildi.
O‘tkazilgan yer islohotlari natijasida:
• 2004-yildan boshlab barcha qishloq xo‘jaligi tovar ishlab
chiqaruvchilari uchun yer uchastkalaridan foydalanishning ijara shakli
joriy qilindi;
• xo‘jalik yurituvchi subyektlarga yer uchastkalari faqat tuman
hokimi tomonidan ijaraga berilishi belgilab qo‘yildi;
• o‘z mablag‘i hisobidan yer maydonlarini o‘zlashtirishni
rag‘batlantirish tizimi belgilab berildi;
• yer ijarasi huquqini meros qilib qoldirish tizimi joriy etildi.
Yer-suv islohotlari doirasida amalga oshirilayotgan ustuvor
yo‘nalishlardan biri – yerlarning meliorativ holatini yaxshilash dasturini
amalga oshirishdir. Qishloq xo‘jaligida ekinlar hosildorligini muttasil
yuksaltirish vazifasi birinchi navbatda sug‘oriladigan yerlarning
unumdorligi va irrigatsion-meliorativ holatiga bog‘liq. Ilmiy tadqiqot
ishlarining natijalariga ko‘ra o‘rtacha sho‘rlangan yerlarda ekinlarning
hosildorligi sho‘rlanmagan yerlarga nisbatan 50–60 %ga, o‘ta
sho‘rlangan yerlarda esa 90–100 %ga past bo‘lishi aniqlangan.
O‘zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi
18
ma’lumotlariga qaraganda 2001-yilda respublika bo‘yicha jami 4 252,6
ming gektar sug‘oriladigan yerlarning 2 324,6 ming gektari yoki 54,7
%ini u yoki bu darajada sho‘rlangan yerlar tashkil etgan. Jumladan,
uning 1212,9 ming gektarini yoki 28,5 foizini kam sho‘rlangan yerlar,
893,3 ming gektarini yoki 21,0 foizini o‘rtacha sho‘rlangan yerlar va
218,4 ming gektarini yoki 5,1 foizini kuchli sho‘rlangan yerlar tashkil
etgan.
Qashqadaryo viloyatida esa jami 514487 ga sug‘oriladigan maydon
bo‘lib, shundan 272035 ga yoki 52,9 foizi sho‘rlanmagan yerlar, kuchsiz
sho‘rlangan yerlar esa 180563 gektarni, sho‘rlangan yerlar 62239 gani
yoki jami sug‘oriladigan yerlarga nisbatan 12,1 foizni tashkil etmoqda.
Jumladan o‘rtacha sho‘rlangan yer maydoni 48911 gektarni, kuchli va
juda kuchli sho‘rlangan yerlar 13328 gektarni tashkil etgan, (3-ilova).
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007-yil 29-oktabrdagi
Do'stlaringiz bilan baham: |