Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Esap-sanaq, ólshew wazıypası. Bunda jumsalǵan qárejet, kórilgen payda- zıyan, orınlanǵan jumıs kóleminiń hámmesi málim bahalar tiykarında esap -sanaq islenedi.

Ekonomikalıq xızmetti xoshametlew wazıypası. Bahanıń ózgerip turıwı (bul ámelde sonday) óndiris hám tutınıwdı xoshametleydi. Baha artqanda, eger shıǵınlar ózgermey qalsa payda kóbeyedi, bul óndiriwshilerdi tovardı kóbeytiwge umtıldıradı, sebebi paydanı maksimallastırıw imkaniyatı payda boladı.

Ekonomikanı tártipke salıw wazıypası. Bul wazıypa sonnan ibarat, bahanıń ózgeriwi kerekli tovarlardı islep shıǵarıwǵa umtıldıradı. Baha qanday tovarlardı qansha islep shıǵarıw zárúrligin belgilep beredi.

Báseki quralı wazıypası. Baha oǵada áhmiyetli ekonomikalıq qural bolǵanlıqtan ol báseki gúresinde de qollanıladı.

Aytılǵan ekonomikalıq wazıypalar bazar bahalarına tán boladı. Biraq bazar ekonomikasına ótiw dáwirinde baha sociallıq qorǵaw wazıypasın waqtınsha orınlaydı. Bunda mámleket tárepinen dotaciyalanǵan, yaǵnıy arzanlastırılǵan bahalar qollanıladı. Olarǵa muwapıq oǵada áhmiyetli tovarlardıń ayırımları xalıqqa arzan bahada satıladı. Bul tovarlardıń ámeldegi hám haqıyqıy bazar bahası ortasındaǵı ayırmashılıq mámleketlik byudjet esabınan qaplanadı. Dotaciyalanǵan bahalar sociallıq qorǵaw wazıypasın orınlaǵan halda ekonomikalıq xoshametlew wazıypasın orınlamay qoyadı. Sonlıqtan dotaciyalanǵan bahalardan erkin bahaǵa ótiw júz beredi. Ózbekstanda da ekonomikalıq wazıypalardı orınlawshı erkin bazar bahalarına ótildi, biraq sociallıq jaqtan áhmiyetli bolǵan bir qatar tovarlarǵa dotaciya bahaları saqlanıp qalındı.

2. Bazar bahalarınıń túrleri

Bazar ekonomikasınıń ózine tán bahalar sisteması bar bolıp, bul jerde bahalardıń qáliplesiwi óz-ara baylanısqan, biraq túrli maqsetlerde qollanıwshı bahalar kompleksi háreket etedi. Bahanıń qáliplesiw processi quramalı, onıń qatnasıwshıları oǵada kópshilik, bahalar túrli wazıypalardı orınlaydı, sonlıqtan bahalardıń túri kóp.