Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Rejelestiriw. Bunda firmanıń tiykarǵı maqseti, baslı baǵdarları belgilenedi hám oǵan erisiw quralları anıqlanadı.

Shólkemlestiriw. Firmanı óndirislik jaqtan shólkemlestiriw tómendegilerdi óz ishine aladı:

• 
  ulıwma wazıypalardı táriyiplew;
  
• 
  jumıstıń anıq túrleri ushın wazıypalardı belgilew
  
• 
  bólimler ushın wazıypalardı ortaǵa qoyıw;
  
• 
  wákilliklerdi belgilew;
  

• 
  qararlar qabıl etiwdiń nátiyjeliligin, is háreketlerin qadaǵalaw hám muwapıqlastırıwdı támiyinleytuǵın kommunikaciyalar sistemasın jolǵa salıw;
  
• 
  sırtqı ortalıqqa sezgirlikti kúsheytiw.
  

3. 
   Motivaciya. Bul islewshilerde miynetke degen qızıǵıwshılıqtı payda etiwge qaratılǵan.
   
4. 
   Qadaǵalaw. Bunda rejede belgilengen kórsetkishlerdiń orınlanıw jaǵdayı qadaǵalanıp barıladı hám zárúr bolsa tiyisli ózgerisler kiritiledi.
   

Dúnya tájiriybesinde menedjment xızmetinde tómendegi principlerden paydalanıladı:

• 
  óndiriske adamlardı tartıw, birlestiriw, qábiletin iske salıw ushın zárúr bolǵan shárt-sharayatlardı jaratıp beriw;
  
• 
  óz aymaǵındaǵı mádeniyat, úrp-ádetler, milliy dástúrler menen tıǵız baylanısta bolıw, milliy ózgesheliklerdi esapqa alıw;
  
• 
  firma aldında turǵan wazıypanı anıq hám túsinikli etip táriyiplew. Sebebi anıq belgilengen wazıypanı orınlaw ańsat boladı;
  
• 
  óndiris texnologiyasın hám islewshilerdiń kásiplik sheberligin úziliksiz jetilistirip barıw;
  
• 
  firma xızmetin mudamı úyrenip barıw hám jol qoyılǵan kemshiliklerdi óz waqtında dúzetip jiberiw ilajların kóriw h.t.b.
  

Kárxananıń rawajlanıwı hám nátiyjelikke erisiwinde joqarı basqarıw sisteması yamasa arnawlı basqarıw toparın dúziw tiykarǵı áhmiyetke iye. Kárxana basshısı óz xızmetkerleri menen birge islesiwi, talaptı bosastırmay, olarǵa isenim bildirip, xızmet kórsetiwi lazım. Basshı bárqulla jetekshi bolıwı kerek.

3-lekciyanıń jobası

1. 
   Isbilermenlik kapitalı hám onıń aylanısı
   
2. 
   Tiykarǵı hám aylanıs kapitalı, olardıń ózgeshelikleri
   
3. 
   Isbilermenlik táwekelshiligi hám onı basqarıw
   

1. Isbilermenlik kapitalı hám onıń aylanısı

Firma islep turıwı ushın onıń kapitalı bolıwı kerek, sebebi finanslıq, materiallıq hám miynet resursların qáliplestirmey turıp isbilermenliktiń bolıwı múmkin emes. Óndiriske kerekli bolǵan resurslardı bazardan tabıw múmkin, bunıń ushın pul kerek. Sonlıqtan isbilermenlikke pul qoyıw talap etiledi.

Firma xızmetin shólkemlestiriw hám júrgizip turıw ushın zárúr bolǵan hám payda alıwdı mólsherlegen qarjı onıń kapitalı esaplanadı.

Firmanı shólkemlestiriw waqtında oǵan qoyılǵan pul ustav kapitalı dep júrgiziledi. Bul pul alınǵan dáramattı kapitalǵa aylandırıw nátiyjesinde kóbeyip baradı hám firmanıń ulıwma kapitalı payda boladı. Kapital dáslep pul formasında boladı, sonlıqtan ol nominal kapital esaplanadı. Bul pulǵa resurs satıp alıp, óndiris ámelde júrgizilip payda alınǵanda real kapital júzege keledi. Individual, yaǵnıy jeke kárxanalardaǵı kapital ayırım múlk iyelerine tiyisli bolsa, shirket firmalarındaǵı kapital sheriklerge tiyisli boladı. Bunda sherikler pulın bir jerge jámlep, firmaǵa qoyıp toparlıq kapital payda etedi. Bul kapital ayırım menshik iyeleriniń úlesi formasında bolsada, háreket etiwi boyınsha korporativ kapital boladı. Akcionerlik jámiyet formasındaǵı kárxanalardıń kapitalı mine usınday korporativ xarakterge iye.

Isbilermenniń ıqtıyarında bolıp, payda alıw maqsetinde isletiletuǵın hám jallanba miynet tárepinen háreketke keltiriletuǵın barlıq materiallıq qurallar,