Davolash fakulteti fakultet va gospital jarroxlik kafedrasi «tasdiqlayman»

Oyoq venalarining varikoz kasalligi

Anatomik-fiziologik xususiyatlari

Oyoqlarda yuzaki, chuqur hamda komunikant (perforant) venalari tafovut qilinadi. Yuzaki venalar katta va kichik teri osti venalaridan iborat. Katta teri osti venasi oyoq panjasining medial chekka venasidan boshlanib, boldir va sonning medial yuzasi bo‘ylab ko‘tarilib, oval teshik orqali son venasiga quyiladi. Katta teri osti venasining son venasiga quyilish joyida uning bir necha tarmoqlari (v. pubenda externa, v. epigastrica superficialis, v. circumflexa ileum superficialis, v.v. saphena accessoria medialis et lateralis) qo‘yiladi.

Kichik teri osti venasi oyoq panjasi lateral chekka venasining davomi hisoblanadi va taqim osti sohasida taqim osti venasiga quyiladi. Katta va kichik teri osti venalari o‘rtasida ko‘p sonli anastomozlar bo‘ladi.

Oyoqlarning chuqur venalari shu nomdagi arteriyalar bilan birga o‘tadigan juft venalardan tashkil topgan bo‘lib, oldingi va orqa katta boldir venalari qo‘shilgach, taqim osti venasini hosil qiladi. Taqim osti venasi son venasiga davom etib, pupart boylami sathida tashqi yonbosh venaga o‘tadi, u esa ichki yonbosh venasi bilan qo‘shilib umumiy yonbosh venasini hosil kiladi. Yuzaki va chuqur venalar orasidagi aloqani komunikant venalar amalga oshiradi.

Venoz klapanlar normada qonning yuzaki va chuqur venalari bo‘ylab retrogad (ortga, teskari) oqishiga, komunikant venalarda esa, chuqur venalardan yuzaki venalarga retrograd oqishiga to‘sqinlik qiladi.

Venoz qon oqimi quyidagi omillarga ko‘ra amalga oshiriladi:

1. Qon kapillyarlar orqali o‘tgandan keyingi “qoldiq bosim”.

2. Boldir va sonning “mushak-venoz nasosi” ishi (“venoz yurak” deb ham ataladi).

3. Yondosh yotgan arteriyalar pulsatsiyasi.

4. Diastola vaqtida yurakning so‘rib oladigan ta'siri.

5. Nafas olish vaqtida ko‘krak qafasidagi manfiy bosim.

Odatda oyoqlar va qo‘llardan qonning 80-90% gacha chuqur venalar bo‘ylab oqib o‘tadi.