Давлатов Алишер 4-51 грурух

XULOSALAR
Bitiruv malakaviy ishni tayyorlashda bahorgi ekish muddatida piyozni yetishtirish bo’yicha mavjud adabiyotlar, ilmiy maqolalar, hisobotlarda keltilgan ma’lumotlar bilan tanishib, ularni taxlil qilib quyidagi xulosalarni chiqardik.
Sabzavotchilik qishloq xo’jaligining muhim tarmog’i bo’lib, uni rivojlantirishda O’zbekiston Respublika Oliy majlisi va vazirlar maxkamasi tomonidan qator qonun va qarorlar qabul qilingan. Ularni joylarda bajarilishi ushbu soxani rivojini taminlaydi.
1.Juda ertapishar Bahoroy navi 15.03 muddatda ekilganda 15.02 muddatdagiga nisbatan birmuncha ertaroq fenologik fazalarga kirganligini ko‘rish mumkin. Bunda barcha davrlarning davomiyligi ikkita navda ham 15.03 muddatga borib qisqargan;
2.Bundan ko‘rinib turibdiki, bu piyoz navlari biologik jihatdan juda ertapishar bo‘lganligi sababli bahorgi muddatlarda ular biologik jihatdan tez pishib yetildi va umumiy piyozbosh hosili juda past bo‘lgani holda mayda va juda mayda piyozboshlar miqdori ko‘p bo‘ldi. Shundan kelib chiqqan holda, urug‘ tanqis bo‘lgan yillardagina bu onaliklarni ekib urug‘lik olish mumkin;
3.Piyoz o’simligini xalq xo’jaligida muxim axamiyatga ega bo’lib, uni tarkibidagi ko’plab meniral organik moddalar va vitaminlarga boyligi bilan ajralib turadi. Piyoz o’simlikdan tayyorlangan oziq- ovqat va konserva mahsulotlarni iste’mol qilish inson sog’lig’iga ijobiy ta’sir qiladi.
4. Piyoz o’simligi biologiyasidan ma’lumki piyozni tashqi muhit omilkoriga bo’lgan munosabati taminlanmasdan piyozdan yuqori va sfatli hosil olib bo’lmaydi.Piyoz 15-20 ⁰S xaroratda tuproq namligi 75-80 % bo’lganda yaxshi o’sib rivojlanadi.
5. Piyozdan hosil olishning asosiy yo’llaridan bu navlarini to’g’ri tanlashdir. Saqlashga bo’ljallangan piyoz yetishtirish uchun quyidagi navlarni tavsiya etiladi.
6. O’zbekistonda piyoz mexanik tarkibi yengil tuproqlarda ekish maqsadga muvofiqdir. Piyozni almashlab ekishda dorini begona o’tlardan nisbatan tozalaydigan karam, kartoshka va bodring o’simliklari piyoz uchun eng yaxshi o’tmishdoz xisoblanadi.
7. Piyoz ekinini urug’i mayda bo’lganligi uchun yerni ekishga tayyorlashga alohida e’tibor berishi lozim. Bunda yerga shudgorlash oldidan fosforli o’g’itni 50 %, kaliyli o’g’itni 100 % ni solinib shudgorlanadi va ekish oldidan boronalanib mola bosiladi. Bunda maydan tekisligi va tuproq strukturasiga aloxida e’tibor qilish kerak.
8. Piyoz o’simligi parvarishlashda asosiy ish agrotexnik tadbirlardan biri begona o’tlarga qarshi kurashishdir. Bunda maysalar paydo bo’lgandan so’ng begona o’tlardan tozalanadi.Piyoz o’suv davri davomida 2-3 marta o’toq qilinadi va 1-2 marta yaganalanadi.Begona o’tlarni yo’qotishda tasif etilgan gerbitsidlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
9. Saqlashga mo’ljallangan piyozning ekishni bo’z tuproqli yerlarda 18-20 marta yer va yer osti suvi 1-1,5 m chuqurlikda joylashgan uchastkalarda 12-15 marta 400-600 m² miqdorida sug’orish kerak. Piyoz o’simligi uchun 200 kg azot 140-160 kg fosfor 60-750 kg kaliy eg’iti berilishi lozim.
10. Saqlashga mo’ljallangan piyozning kasallik va zararkunandalarini aniqlab doimiy nazorat qilgan holda tavsiya etilgan zamonaviy kimyoviy dorilardan foydalana olinishi kutilayotgan hosilni sifatini va hosil miqdorini belgilaydi.
11. Piyoz urug’chiligida onalik piyozlarni tanlashda xatoliklarga yo’l qo’ymaslik, aynan bir navga tegishli bo’lgan o’rtacha piyoz boshlari tanlash zarur va urug’lik piyoz ekilgan maydonlarni belgilangan tartibda joylashtirish zarur.