DAVLATLAR NOMLARINING ETIMOLOGIYASI
BOBURJON MAVLONOV
- 20 -
ishlatishgan. "Mag'rib" so'zi arab tilida "shom payti" ma'nosini ham beradi ( ةلاص
برغملا
-
shom namozi .)Marokash ()شكارم nomi o'rta asrlarda bu davlat hududida
mavjud bo'lgan Almuvahhidun Xalifaligi (arabcha ,نودحوملاinglizcha Almohad
Caliphate. XII asrda shimoliy Afrikada mavjud bo'lgan barbar islom davlati) va
Almurobitun sulolasi (arabcha ,نوطبارملاInglizcha Almoravid dynasty. XI-XII asrlarda
Andalusiya va hozirgi Marokash hududlarida hukm surgan) poytaxti bo'lgan shahar
nomidan olingan. Bu nom barbar tilidagi 'amur' va 'akush' so'zlaridan yasalgan va
"Xudo yeri" degan ma'no beradi degan taxminlar mavjud. XIX asr oxirida Yevropada
mamlakatning fransuzcha Maroc nomi keng tarqaldi. Bu nomning Morocco, Marok,
Marokko kabi variantlari ham paydo bo'ldi. Mamlakat nomi XX asr o'rtalarigacha
ko'plab arab adabiyotlarida Marokash shalkida kelgan va hozir ham bu nom fors,
urdu va panjob tilida ishlatiladi (jumladan, bizda ham).
Marshall orollari - orolning mavjudligini 1788-yilda hujjatlashtirgan birinchi
britaniyalik kapitan Jon Marshall sharafiga shunday nomlangan.
Meksika - Mamlakat nomining kelib chiqishi haqida toponimik afsonalarga
asoslangan bir nechta farazlar mavjud. Bir afsonaga ko'ra, urush xudosi va
mamlakatining homiysi Uitsilopochtli "Metsli" yoki "Meshi" degan sirli nomga ega
bo'lgan. Shundan kelib chiqsak, "Meksika" toponimi "Meshining joyi" yoki "urush
xudosi mamlakati" degan ma'noni anglatadi. Boshqa bir farazga ko'ra, "Meksika"
nomi asteklar tilidagi mētztli ("oy") va xīctli ("kindik") so'zlarining birikmasidan hosil
bo'lgan va taqriban "oy markazidagi joy" degan ma'noni anglatadi. XVI asrning ispan
missioner va tilshunosi Bernardino de Saagunning bergan mistik faraziga ko'ra,
Meksika "dunyoning markazi" degan ma'noni anglatishi mumkin.
Misr(Egipet) - Egipet nomi Yevropaga qadimgi yunon tilidan kelgan. Miloddan
avvalgi 1-ming yillikning boshida qadimgi yunonlar Misrga kirib kela boshlaganlarida,
ular duch kelgan eng yirik shaharlardan biri Delta va Nil vodiysi chegarasidagi Memfis
bo'lgan. Uning ismlaridan biri - "Xikupta" - Ptax qalbining uyi - bo'lgan (Ptax -
qadimgi misrliklar e'tiqodicha hosildorlik ilohi). Yunonlar bu nomni butun
mamlakatga nisbatan qo'llashgan. Fransuzlar bu nomni Egypte deb talaffuz qilgan
Arab davlatlari, Old Osiyo va Mesopotamiya xalqlari (jumladan, bizlar ham) bu
mamlakat uchun Misr (arabcha
صرم
-
yashash joyi, shahar) nomini ishlatadilar.
Ushbu so'zning etimologiyasi, ehtimol, Misr aholisi va bir-biriga yaqin joylashgan ko'p
sonli shaharlar bilan bog'liq. Zamonaviy Misr arablari lahjasida bu nom "Masr" kabi
eshitiladi. Misr nomi akkad tilidagi "mi-iṣ-ru" ("miṣru") so'zidan kelib chiqqan va
"chegara" degan ma'noni anglatadi.
Qadimgi misrliklar Nil vodiysining unumdor tuprog'ining rangidan kelib chiqib,
o'z yurtlarini Ta-Kemet - "qora yer" deb atashgan.
Misrning yana bir qadimgi nomi bu - Aeria
Do'stlaringiz bilan baham: |