Davlatiy moliya

$8  

Internet sug’urta kompaniyasi  

4 

India  

One 97 

Communications  

$4.8  

 Elektron tijoratchi kompaniyalar 

uchun mobil internet va to’lovlarni 

qabul qilish xizmati   

5 

United 

States  

Social Finance  

$4  

Bitiruvchi va talabalar uchun 

kredit xizmati  

---

614 

 

---

615 

 

---

616 

Moliyaviy innovatsiyalar va moliya tiziminining o’zaro bog’liqligi 

 

 

---

617 

Moliyaviy innovatsiyalar yaratilish jarayoniga ta'sir etuvchi omillar 

 

 

 

---

618 

Moliyaviy innovatsiyalarni moliya tizimida bajaradigan vazifalari  

 

 

 

---

619 

 

 

 

Foiz stavkasi miqdoriga

ta’sir etuvchi omillar

Hisob-kitob 

pul birligi

To‘lov

muddati 

To‘lanmaslik 

riski  

---

620 

 

 

 

---

621 

 

 

---

622 

 

166632

214420

272727

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

Tijorat banklarining aktivlari, 

mlrd.so'm

01.01.2018

01.01.2019

01.01.2020

---

623 

 

 

---

624 

 

---

625 

 

---

626 

 

---

627 

 

 

---

628 

 

 

---

629 

 

 

300

350

400

2016

2017

2018

339.9

382.3

378.9

Dunyo miqyosida moliyaviy

vositachilarning umumiy aktivlari, 

trln.AQSH dollari

---

630 

 

---

631 

 

26.84

28.02

27.27

18.65

19.88

22.41

8.67

9.25

9.98

27.38

30.8

30.05

0

20

40

60

80

100

2016

2017

2018

AQSHdagi moliyaviy vositachilarning

umumiy aktivlari, trln. AQSH dollari

Boshqa moliyaviy vositachilar

Sug'urta kompaniyalari

Pensiya fondlari

Banklar

---

632 

IV. TESTLAR 

1. SODDA DARAJADAGI TESTLAR 

1.  Moliyaviy  vositachilarning  asosiy  vazifasi  to’g’ri  ko’rsatilgan  javobni 

aniqlang. 

A)  moliya 

bozoridagi 

mijozlarni 

shaxsan 

ular 

ishtirokidagi 

operatsiyalaridan  ko‘ra  yuqoriroq  samara  beradigan  moliyaviy  mahsulot  va 

xizmatlar bilan ta’minlash; 

B)  banklardagi mijozlarni shaxsan ular ishtirokidagi operatsiyalaridan ko‘ra 

yuqoriroq samara beradigan moliyaviy mahsulot va xizmatlar bilan ta’minlash; 

C)  sug’urta 

bozoridagi 

mijozlarni 

shaxsan 

ular 

ishtirokidagi 

operatsiyalaridan  ko‘ra  yuqoriroq  samara  beradigan  moliyaviy  mahsulot  va 

xizmatlar bilan ta’minlash; 

D)  axborot  xizmatlarini  ko‘rsatuvchi  firmalar  mijozlarni  shaxsan  ular 

ishtirokidagi  operatsiyalaridan  ko‘ra  yuqoriroq  samara  beradigan  moliyaviy 

mahsulot va xizmatlar bilan ta’minlash. 

2.  Moliyaviy vositachilar to’g’ri va to’liq ko’rsatilgan javobni aniqlang. 

A)  banklar, depozit jamg’armalar, sug‘urta kompaniyalari, pensiya fondlari, 

o‘zaro fondlar, investitsion banklar. venchur kompaniyalariga kapital qo‘yuvchi 

firmalar, axborot xizmatlarini ko‘rsatuvchi firmalar; 

B)  banklar,  sug‘urta  kompaniyalari,  pensiya  fondlari,  supermarketlar, 

investitsion  banklar,  venchur  kompaniyalariga  kapital  qo‘yuvchi  firmalar, 

axborot xizmatlarini ko‘rsatuvchi firmalar; 

C)  banklar,  sug‘urta  kompaniyalari,  pensiya  fondlari,  ta’lim  institutlari, 

o‘zaro fondlar, investitsion banklar. venchur kompaniyalariga kapital qo‘yuvchi 

firmalar, axborot xizmatlarini ko‘rsatuvchi firmalar; 

D)  banklar,  sug‘urta  kompaniyalari,  pensiya  fondlari,  o‘zaro  fondlar, 

investitsion  banklar.  venchur  kompaniyalariga  kapital  qo‘yuvchi  firmalar, 

axborot xizmatlarini ko‘rsatuvchi firmalar. 

3.  Bank birinchi bo’lib qaysi davlatda paydo bo’lgan? 

A)  Italiya; 

B)  Fransiya; 

C)  AQSH; 

D)  Germaniya. 

4.  Ixtisoslashgan  moliyaviy  vositachilarga  xos  bo‘lgan  deyarli  barcha 

moliyaviy funksiyalarni bajaruvchi tashkilotlar ………… deb taladi. 

A)  universal banklar; 

B)  tijorat banklar; 

C)  investitsion banklar; 

---

633 

D)  pensiya fondlari. 

5.  Sug‘urta sohasidagi kredit reytingini aniqlashga ixtisoslashgan axborot 

xizmatlarini ko‘rsatuvchi firma berilgan javobni aniqlang. 

A)  Best's; 

B)  Moody's; 

C)  Standard & Poor's; 

D)  Bloomberg; 

6.  Xususiy kompaniyalar, hukumat va boshqa tashkilotlarga o‘z faoliyatini 

moliyalashtirish  uchun  zarur  mablag‘larni  jalb  qilishda  yordam  beruvchi 

moliyaviy vositachilar tog’ri ko’rsatilgan javobni belgilang. 

A)  investitsion banklar; 

B)  o’zaro fondlar; 

C)  sug’urta kompaniyalari; 

D)  venchur kompaniyalar; 

7.  Olinayotgan  mablag‘lar  bo‘yicha  va’da  qilinayotgan  daromadlik 

stavkasiga…………………. deb ataladi. 

A)  foiz stavkasi; 

B)  real stavka; 

C)  nominal stavka; 

D)  bank stavkasi; 

8.  “Nikkei”,  “Topix”  kabi  indekslar  qaysi  davlat  fond  bozorlarida 

qo’llaniladi. 

A)  Yaponiya; 

B)  Fransiya; 

C)  BAA; 

D)  Germaniya; 

9.   “CAC 40” indeksi qaysi mamlakat fond bozorlarida foydalaniladi. 

A)  Fransiya; 

B)  Yaponiya; 

C)  Gollandiya; 

D)  Germaniya; 

10. …………–  bu  pul  massasining  tovar  aylanmasi  ehtiyojlariga  nisbatan 

ortib ketishi natijasida pul birligining qadrsizlanishi va shunga mos ravishda tovar 

narxlarining o’sishidir. 

A)  Inflatsiya; 

B)  Devalivatsiya; 

C)  Revalivatsiya; 

D)  Bifilatsiya; 

---

634 

11. Inflyatsiyadan  himoyalangan  yangi  turdagi  qo‘shimcha  jamg‘arma 

obligatsiyalari qanday nomlanadi? 

A)  I Bond; 

B)  I Stock; 

C)  I Veksel; 

D)  I Saving. 

12. Sug’urta  kompaniyasi  tomonidan  xizmat 

ko‘rsatilgani  uchun 

sug’urtalanuvchi tomonidan to‘lanadigan pullar ………………….  deyiladi. 

A)  sug’urta mukofoti; 

B)  sug’urta badali; 

C)  sug’urta polisi; 

D)  sug’urta shartnomasi. 

13. Bir 

valyutaga 

nisbatan 

boshqa 

bir 

valyutaning 

bahosini 

o’zgarishi………………. deb ataladi. 

A)  valyuta kursi; 

B)  valyuta riski; 

C)  valyuta ayirboshlash; 

D)  valyuta sotuvi. 

14. Daromadi  va’da  qilingan  daromad  stavkasida  beriladigan  moliyaviy 

instrument  ko’rsatilgan javobni aniqlang. 

A)  obligatsiya; 

B)  aksiya; 

C)  fyuchers; 

D)  forvard. 

15. “FT-30”,  “FT-100”  fond  bozori  indekslari  qaysi  mamlakat  fond 

bozorlarida ishlatiladi? 

A)  Buyuk Britaniya; 

B)  Fransiya; 

C)  Germaniya; 

D)  Avstraliya. 

16. Keltirilgan qiymatni aniqlash …………… deb ataladi. 

A)  diskontlash; 

B)  investitsiyalash; 

C)  bo’lajak qiymatni topish; 

D)  annuitet. 

17. Korporatsiyada moliyaviy rahbarning funksiyalariga…….kiradi. 

A)  rejalashtirish,  pul  mablag’larini  boshqarish,  korporatsiya  aktivlarini 

himoya qilish, investorlar bilan o’zaro munosabatlar; 

B)  rejalashtirish, pul mablag’larini boshqarish; 

---

635 

C)  kapital  bilan  ta’minlash,  buxgalteriya  hisobi,  soliqlarni  boshqarish, 

baholash va konsalting; 

D)  kirim va chiqimlarni nazorat qilish. 

18. Moliyaviy 

bitimlar 

tuzish, 

aktivlar 

va 

riskni 

almashishda 

foydalaniladigan bozorlar va boshqa institutlar majmuiga…………... deyiladi.    

A)  moliyaviy tizim; 

B)  foiz stavkasi; 

C)  moliyaviy boshqaruv; 

D)  moliyaviy oqim; 

19. Moliyaviy vositachilarning moliyaviy xizmatlari nimalardan iborat? 

A)  hisob raqamlarni  ochish, tijorat qarzlari va ipoteka kreditlarini berish, 

sug’urta shartnomalarining keng doirasiga hamda o’zaro jamg’armalarda ishtirok 

etishiga yo’l ochish; 

B)  mahsulot  ishlab  chiqarish,  yetkazib  berish,  hisobraqamlarni    ochish, 

tijorat qarzlari va ipoteka kreditlarini berish; 

C)  mahsulot  ishlab  chiqarish,  yetkazib  berish,  sug’urta  shartnomalarining 

keng doirasiga hamda o’zaro jamg’armalarda ishtirok etishiga yo’l ochish; 

D)  ish haqi berish, homiylik qilish, hisobraqamlarni  ochish, tijorat qarzlari 

va ipoteka kreditlarini berish; 

20. Resurslarning  moliyaviy  resurslari  ortiqcha  bo’lgan  iqtisodiy 

subyektlardan  moliyaviy  resurslari  defitsit  bo’lgan  iqtisodiy  subyektlarga  oqib 

o’tishi nima deyiladi? 

A)  moliyaviy oqim; 

B)  moliyaviy vositachilar; 

C)  xalqaro firma; 

D)  pul oqimi; 

21. Investitsion loyihalarni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan moliyaviy 

resurslarda ehtiyojlaridan daromadlari ko’proq firmalarni qanday ataymiz? 

A)  ortiq mablag’ga ega bo’lgan subyektlar; 

B)  resurslari defitsit bo’lgan obyektlar; 

C)  resurslari defitsit bo’lgan subyektlar; 

D)  mustaqil firmalar; 

22. Kelgusi  sarmoyalar  uchun  resursi  yetishmaydigan  firmalarni  qanday 

ataymiz? 

A)  resurslari defitsit bo’lgan subyektlar; 

B)  ortiq mablag’ga ega bo’lgan subyektlar; 

C)  resurslari avval ortib keyin kamayib ketadigan subyektlar; 

D)  moliyaviy qaram subyektlar; 

---

636 

23. Quyidagi  qaysi  operatsiyalar  resurslarni  vaqt  (davr,  zamon)ning  bir 

nuqtasidan boshqasiga o’tishi  joylashuviga olib keladi. 

A)  korxonalarni 

qo’llab 

quvvatlash 

uchun 

qarzlar, 

mamlakat 

rivojlanishidagi xarajatlar, tijorat banklari kreditlarini harkatlanishi; 

B)  riskni  boshqarish,  resurslarni  birlashishi  va  kapitaldagi  ishtirok 

ulushining bo’linishi; 

C)  uy  sotib  olish  qarzlari,  jamg’arilgan  pensiya  va  ishlab  chiqarish 

quvvatiga kapital qo’yilmalar, korxonalarni qo’llab quvvatlash uchun qarzlar; 

D)  korxonalarni qo’llab quvvatlash uchun qarzlar; 

24. To’lovlarni amalga oshirishning alternativ vositalari tog’ri ko’rsatilgan 

qatorni belgilang. 

A)  cheklar, kredit yoki plastik kartochkalari va elektron to’lov; 

B)  pul, tovar, mahsulot; 

C)  qimmatli qog’ozlar, resurslar, cheklar; 

D)  kredit yoki plastik kartochkalari va elektron to’lov, pul, tovar; 

25. Stimullar bilan bog’liq bo’lgan muammolarni aniqlang va ular xalqaro 

amaliyotda  qanday  nom  olgan?  1)  “umrbod  renta”  maummosi;  2)  “komitent-

komissioner”  maummosi;  3)  “ma’naviy  risk”  maummosi;  4)  “noqulay  tanlov” 

maummosi. 

A)  2, 3, 4; 

B)  1, 2, 3; 

C)  1, 3, 4; 

D)  1, 2, 4; 

26. Korporatsiya  aksiyadorlari  firmaning  ishini  yuritish  uchun  kimga 

vakolatini beradilar? 

A)  korporativ menenjerlarga; 

B)  umrbod renta; 

C)  hamkorlarga; 

D)  ishchilarga; 

27. Moliyaviy yangiliklar qanday yuzaga keladi? 

A)  tadbirkorlar  va  firmalarning  iqtisodiy  va  innovatsion  faoliyatlari 

natijasida; 

B)  markazlashtirilgan organlar tomonidan rejalashtirilishi natijasida; 

C)  davlat boshqaruvi o’zgarishi natijasida; 

D)  davlat boshqaruvi o’zgarishi va markazlashtirilgan organlar tomonidan 

rejalashtirilishi natijasida; 

28. Moliyaviy bozorlarni tarkibiy qismi to’g’ri berilgan javobni belgilang. 

A)  pul bozori, kapital bozori; 

B)  kapital bozori, kredit bozori; 

---

637 

C)  pul bozori, buyum bozori; 

D)  qimmatli qog’ozlar bozori, pul bozori; 

29. Aksiyaning turlari to’g’ri berilgan javobni belgilang. 

A)  imtiyozli, oddiy; 

B)  belgili, imtiyozli; 

C)  oddiy, yutuqli; 

D)  uzoq va qisqa muddatli; 

30. Uy  xo’jaliklarining  mavjud  jamg‘armalarini  qanday  aktivlarga 

yo‘naltirish  kerakligini  uy  xo’jaliklarining  qaysi  qarori  asosida  aniqlashimiz 

mumkin? 

A)  investitsiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan investitsion qarorlar; 

B)  pul mablag‘larini iste’mol qilish va jamg‘arish to‘g‘risidagi qarorlar; 

C)  moliyalashtirish to‘g‘risidagi qarorlar; 

D)  riskni boshqarish bilan bog‘liq qarorlar; 

31. Iqtisodiy qiymatga ega bo‘lgan barcha narsalar …... deyiladi. 

A)  aktivlar; 

B)  qimmatli qog’ozlar; 

C)  pul; 

D)  passivlar; 

32. Firmalar  darajasida  moliyaviy  qarorlar  qabul  qilish  masalalari  bilan 

shug‘ullanadigan moliya sohasi nima deb ataladi? 

A)  korxonalar moliyasi; 

B)  bo’limlar faoliyati; 

C)  uy xo’jaliklari; 

D)  tashqi savdo; 

33. Bino,  inshoot,  mashina  uskunalari  va  ishlab  chiqarish  jarayonida 

ishlatiladigan boshqa zarur resurslar firmaning qanday kapitali hisoblanadi? 

A)  jismoniy kapitali; 

B)  an’anaviy kapitali; 

C)  zaruriy kapitali; 

D)  moliyaviy kapitali; 

34. Firmalarga  jismoniy  kapitalni  sotib  olishni  moliyalashtirish  imkonini 

beruvchi aksiyalar, obligatsiyalar va kreditlar qanday kapital deyiladi? 

A)  moliyaviy kapitali; 

B)  an’anaviy kapitali; 

C)  zaruriy kapitali; 

D)  jamg’arma kapitali; 

---

638 

35. Uy xo‘jaligi o‘z iste’molchilik va investitsion rejalarini amalga oshirish 

uchun  qachon  hamda  qay  tarzda  qarz  olingan  mablag‘idan  foydalanishi 

kerakligini aniqlashda uy xo’jaliklarini qaysi turidagi qaroridan foydalanadi? 

A)  moliyalashtirish to‘g‘risidagi qarorlar; 

B)  investitsiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan qarorlar; 

C)  pul mablag‘larini iste’mol qilish va jamg‘arish to‘g‘risidagi qarorlar; 

D)  riskni boshqarish bilan bog‘liq qarorlar; 

36. Oila  boyligining  qaysi  qismini  iste’molchilik  ehtiyojlariga  sarflash 

mumkinligi,  joriy  daromadning  qaysi  qismini  kelajakda  sarflash  uchun  saqlab 

qo‘yish va jamg‘arib borishlilgi uy xo’jaliklarining qaysi qaroriga misol bo’ladi? 

A)  pul mablag‘larini iste’mol qilish va jamg‘arish to‘g‘risidagi qarorlar; 

B)  moliyalashtirish to‘g‘risidagi qarorlar; 

C)  investitsiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan qarorlar; 

D)  riskni boshqarish bilan bog‘liq qarorlar; 

37. Uy  xo‘jaliklari  qanday  qilib  va  qanday  shartlarda  moliyaviy  vaziyat 

mavhumligi va yo‘l qo‘yiladigan risk darajasini qachon kamaytirishlari kerakligi 

uy xo’jaliklarining qaysi qaroriga misol bo’ladi? 

A)  riskni boshqarish bilan bog‘liq qarorlar; 

B)  pul mablag‘larini iste’mol qilish va jamg‘arish to‘g‘risidagi qarorlar; 

C)  moliyalashtirish to‘g‘risidagi qarorlar; 

D)  investitsiyalar bilan bog‘liq bo‘lgan qarorlar; 

38. Asosiy  vazifasi  tovar  ishlab  chiqarish  va  xizmat  ko‘rsatishdan  iborat 

bo‘lgan  iqtisodiy  faoliyat  subyekti  (boshqacha  qilib  aytganda,  iqtisodiyot 

subyekt) nima deb ataladi? 

A)  firma; 

B)  bo’lim; 

C)  uy xo’jaliklari; 

D)  departament; 

39. Quyidagilardan qaysi biri moliyaviy bozorlar tarkibiga kirmaydi? 

A)  xo'jalik buyumlari bozori; 

B)  pul bozori; 

C)  valyuta bozori; 

D)  kapital bozori; 

40. Moliyaviy  aktivlarning  asosiy  turlari  ko’rsatilgan  javobni  aniqlang.  1) 

qarz  majburiyatlari;  2)  hosilaviy  qimmatli  qog‘ozlar;  3)  ko’chmas  mulklar;  4) 

aksiyalar; 5) asbob-uskunalar. 

A)  1, 2, 4; 

B)  1, 2, 3; 

C)  3, 4, 5; 

---

639 

D)  2, 3, 4. 

41. Muddati  bir  yildan  kam  bo'lgan  qarz  majburiyatlari  bozori  qanday 

nomlanadi? 

A)  pul bozori; 

B)  kapital bozori; 

C)  valyuta bozori; 

D)  fond bozori; 

42. O’rta va uzoq muddatli qarz majburiyatlari bozori qanday nomlanadi? 

A)  kapital bozori; 

B)  pul bozori; 

C)  valyuta bozori 

D)  fond bozori; 

43. ………….  -  bu  firma  mulkdorlari  tomonidan  uning  aktivlari  qismiga 

qo‘yiladigan talabdir. 

A)  Aksiya; 

B)  Hosilaviy qimmatli qog‘ozlar; 

C)  To’lov balansi; 

D)  Obligatsiya; 

44. Aksiyani sotib olish va sotish ……………da  amalga oshiriladi.    

A)  fond bozori; 

B)  pul bozori ; 

C)  valyuta bozori ; 

D)  kapital bozori; 

45. ”Moliya” fabi nechta asosiy analitik ustundan iborat hisoblanadi? 

A)  3; 

B)  5; 

C)  4; 

D)  2; 

46.  “Moliya” faniga to’g’ri ta’rif berilgan javobni belgilang. 

A)  Shaxslarning  ma'lum  vaqt  mobaynida  defitsit  pul  resurslari  kirimi  va 

chiqimini qanday boshqarishni o'rganuvchi fan; 

B)  Shaxslarning  ma'lum  vaqt  mobaynida  profitsit  pul  resurslari  kirimi  va 

chiqimini o'rganuvchi fan; 

C)  Korporativ boshqarishni o'rganuvchi fan; 

D)  Shaxslarning ma'lum vaqt mobaynida jamg'argan pul resurslari kirimi va 

chiqimini qanday boshqarishni o'rganuvchi fan; 

47. Biznesni olib borishning asosiy tashkiliy shakllari nechta? 

A)  3; 

B)  4; 

---

640 

C)  5; 

D)  6; 

48. Moliyaviy kapital deb nimaga aytiladi? 

A)  Firmalarga  jismoniy  kapitalni  sotib  olishni  moliyalashtirish  imkonini 

beruvchi aksiyalar, obligatsiyalar va kreditlarga; 

B)  Bino,  inshoot,  mashina  uskunalari  va  ishlab  chiqarish  jarayonida 

ishlatiladigan boshqa zarur resurslarga; 

C)  Korxonalarning  uzoq  muddatli  kapital  qo'yilmalari  va  mamlakat 

iqtisodiy siyosatiga ta’sir qiladigan ongli fuqarolik qarorlariga; 

D)  Imkoniyatiga ega bo’lish, dunyoqarashni kengaytirishga; 

49. Moliyaviy oqimlar deb nimaga aytiladi? 

A)  Moliyaviy resurslari ortiqcha bo‘lgan iqtisodiy subyektlardan moliyaviy 

resurslari defitsit bo‘lgan iqtisodiy subyektlarga oqib o‘tishiga; 

B)  Moliyaviy resurslari ortiqcha bo’lgan iqtisodiy subyektlardan moliyaviy 

resurslari ortiqcha bo’lgan iqtisodiy subyektlarga oqib o‘tishiga; 

C)  Pul mablag'larining bir joydan, ikkinchi bir joyga ko'chib o'tishiga; 

D)  Moliyalashtirish, riskni boshqarish bilan bog’liq qarorlarga; 

50. “Moliya”  o'ziga  xos  ilmiy  -  amaliy  fan  bo'lib,  unda  qanday  masalalar 

o'rganiladi? 

A)  vaqt va noaniqlik sharoitida defitsit pul mablag'larini taqsimlash; 

B)  vaqt va noaniqlik sharoitida profitsit pul mablag'larini taqsimlash;  

C)  vaqt omilini hisobga olgan holda pul mablag'larini taqsimlash; 

D)  vaqt omili, YaIM, pul; 

51. Aksiya - bu? 

A)  firma mulkdorlari tomonidan uning aktivlari qismiga qo‘yiladigan talab; 

B)  uzoq muddatli qarz majburiyatlari; 

C)  pul omonati; 

D)  qarz majburiyatlariga qo'yiladigan talab; 

52. Talab deb nimaga aytiladi? 

A)  Ehtiyojlarning pul bilan qondirilgan qismiga; 

B)  Ehtiyojlarning ortib borishiga; 

C)  Fabrika,  mashina  uskunalari,  tadqiqot  o’tkaziladigan  labaratoriyalar, 

ko’rgazma zallari, ulgurji omborxonalar loyihalarini tayyorlashlariga; 

D)  Taklif hajmining pasayishiga; 

53. Bank tomonidan firmalardan undiriladigan stavka nima deb ataladi? 

A)  tijorat krediti bo‘yicha foiz stavkasi; 

B)  garov bo‘yicha foiz stavkasi; 

C)  omonat bo'yicha foiz stavkasi; 

D)  kapital stavkasi; 

---

641 

54. Moliyaviy tizim deb nimaga aytiladi? 

A)  Moliyaviy 

bitimlar 

tuzish, 

aktivlar 

va 

riskni 

almashishda 

foydalaniladigan  bozorlar  va  boshqa  institutlar  majmuiga  moliyaviy  tizim 

deyiladi; 

B)  Muayyan    moliyaviy  qarorni  qabul  qilish  va  uni  amalga  oshirishiga 

moliyaviy tizim deyiladi; 

C)  Moliyaviy vositachilar yig’indisiga moliyaviy tizim deyiladi; 

D)  Moliyaviy  munosabatlarning  shakl  va  usullar  yig’indisiga  moliyaviy 

tizim deyiladi; 

55. “Moliya” fanini o’rganish sabablari to’g’ri keltirilgan qatorni ko’rsating. 

1)  o’z  pul  mablag’laridan  samarali  foydalanish;  2)  biznes  dunyosida 

muvaffaqiyatli  faoliyat  yuritish;  3)  Qiziqarli  va  daromadli  karyera  qilish;  4) 

mamlakat  iqtisodiy  siyosatiga  ta’sir  qiladigan  ongli  fuqarolik  qarorlari  qabul 

qilish imkoniyatiga ega  bo’lish; 5) dunyoqarashni kengaytirish. 

A)  1, 2, 3, 4, 5; 

B)  1, 3, 4, 5; 

C)  1, 2, 3, 5; 

D)  1, 2, 4, 5; 

56. Uy  xo’jaliklari  tomonidan  qabul  qilinadigan  moliyaviy  qarorlarga 

quyidagilardan qaysi biri kirmaydi?  

A)  taqsimlash to’g’risidagi qarorlar; 

B)  investitsiyalar bilan bog’liq bo’lgan qarorlar; 

C)  pul mablag’larini iste’mol qilish va jamg’arish to’g’risidagi qarorlar; 

D)  riskni boshqarish bilan bog’liq qarorlar; 

57. Biznes olib borishning asosiy tashkiliy shakli noto’g’ri berilgan javobni 

aniqlang; 

A)  jamoatchilik; 

B)  yakka egalik; 

C)  shirkat; 

D)  korporatsiya; 

58. Korporatsiyada  moliyaviy  rahbarning  funksiyalariga  quyidagilardan 

qaysi biri kirmaydi?  

A)  investorlarni himoya qilish; 

B)  rejalashtirish; 

C)  soliqlarni  boshqarish; 

D)  boshqaruvning axborot tizimlari; 

59. Real daromadlilik stavkasi nima?  

---

642 

A)  Kreditor tomonidan ishlab topilgan hamda pulning sotib olish qobiliyati 

o’zgarishi hisobga olingan holda to’g’rilangan yoki o’zgartirilgan (korrektirovka 

qilingan) nominal foiz stavkasi; 

B)  Kreditor  tomonidan  ishlab  topilgan  (korrektirovka  qilingan)  nominal 

foiz stavkasidir; 

C)  Pulning  sotib  olish  qobiliyati  o’zgarishi  hisobga  olingan  holda 

to’g’rilangan nominal foiz stavkasidir; 

D)  Qarz  oluvchi  tomonidan  va’da  qilingan  va  berilgan  pul  evaziga 

olinadigan summadir; 

60. Bozor  iqtisodiyotida  daromadlilik  stavkalari  darajasiga  ta’sir  etuvchi 

asosiy omillarga quyidagilardan qaysi biri kirmaydi?  

A)  riskni maqsadga muvofiq ko’rish; 

B)  ishlab chiqarish vositalarining samaradorligi; 

C)  ishlab chiqarish vositalarini ishlatish samaradorligiga nisbatan noaniqlik 

darajasi; 

D)  odamlarning vaqtinchalik nimanidir afzal  ko’rishi; 

61. Sug’urta mukofoti bu ……...?  

A)  xizmat ko’rsatilgani uchun mijoz tomonidan to’lanadigan pullar; 

B)  sug’urta kompaniyasi foydasi; 

C)  sug’urta kompaniyasi tomonidan mijozga to’lanadigan pullar; 

D)  sug’urta bonuslari. 

62. O’zaro fondlarning qanday asosiy turlari mavjud?  

A)  ochiq va yopiq; 

B)  keng qamrovli; 

C)  cheklangan va cheklanmagan; 

D)  kelishilgan va kelishilmagan; 

63. Investitsion banklar qanday tashkilot? 

A)  Ular shunday firmalarki, ularning asosiy vazifasi xususiy kompaniyalar, 

hukumat  va  boshqa  tashkilotlarga  o’z  faoliyatini  moliyalashtirish  uchun  zarur 

mablag’larni jalb qilishda yordam berishdan iborat; 

B)  Ular banklar singari vazifalarni bajaradi; 

C)  Ular investorlarni birlashtiradi; 

D)  Ular banklarni moliyalashtirishda vositachi bo’lib xizmat qiladi; 

64. Moliyaviy  hisobotlar  tizimini  o’rganuvchi  predmet  yoki  fan  qanday 

nomlanadi? 

A)  Buxgalteriya hisobi; 

B)  Buxgalteriya va audit; 

C)  Moliya; 

D)  Audit; 

---

643 

65. Quyidagilardan qaysi biri moliyaviy hisobot turlariga kirmaydi? 

A)  Vaqtinchalik  smeta; 

B)  Balans; 

C)  Moliyaviy natijalar to’g’risida hisobot; 

D)  Pul oqimlari to’g’risida hisobot; 

66. Pul oqimlari to’g’risida hisobot nima?  

A)  Pul oqimlari to’g’risidagi hisobotda  ma’lum  davr ichida  firmaning pul 

oqimlari kirimi va chiqimi aks ettiriladi; 

B)  Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotda ma’lum vaqt oralig’ida firma 

samaradorligiga umumiy baho beriladi; 

C)  Firma  balansi  uning  muayyan  vaqt  oralig’idagi  aktivlarini  (va 

majburiyatlarini  aks ettiradi; 

D)  Daromad va xarajatlarning balansi ko’rsatiladi; 

67. Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot nima? 

A)  Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotda ma’lum vaqt oralig’ida firma 

samaradorligiga umumiy baho beriladi; 

B)  Firma  balansi  uning  muayyan  vaqt  oralig’idagi  aktivlarini  va 

majburiyatlarini  aks ettiradi; 

C)  Daromad va xarajatlarning balansi ko’rsatiladi; 

D)  Pul oqimlari to’g’risidagi hisobotda  ma’lum  davr ichida  firmaning pul 

oqimlari kirimi va chiqimi aks ettiriladi; 

68. Balans nima?  

A)  Firma  balansi  uning  muayyan  vaqt  oralig’idagi  aktivlarini  va 

majburiyatlarini  aks ettiradi; 

B)  Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotda ma’lum vaqt oralig’ida firma 

samaradorligiga umumiy baho beriladi; 

C)  Daromad va xarajatlarning balansi ko’rsatiladi; 

D)  Pul oqimlari to’g’risidagi hisobotda  ma’lum  davr ichida  firmaning pul 

oqimlari kirimi va chiqimi aks ettiriladi; 

69. Buxgalteriya  hisobi  qoidalariga  muvofiq  ko’rsatilgan  kompaniya 

aktivlari va aksiyadorlik kapitali qiymati  ....... deb ataladi. 

A)  balans  qiymati; 

B)  aktiv qiymati; 

C)  passiv qiymati; 

D)  kapital qiymati;; 

70. Moliyaviy hisobotlarninig qanday asosiy turlari mavjud? 

A)  Balans, moliyaviy natijalar to’g’risida hisobot, pul oqimlari to’g’risida 

hisobot; 

---

644 

B)  Balans,  asosiy  vositalar  to’g’risida  hisobot,  pul  oqimlari  to’g’risida 

hisobot; 

C)  Debitorlik va kreditorlik to’g’risida hisobot, moliyaviy natijalar to’g’rida 

hisobot, asosiy vositalar to’g’risida hisobot; 

D)  Debitorlik  va  kreditorlik  to’g’risida  hisobot,  moliyaviy  natijalar 

to’g’risida hisobot, pul oqimlari to’g’risida hisobot. 

71. Foyda - bu kompaniyaning ……………… o’rtasidagi farq. 

A)  daromadi va xarajatlari; 

B)  aktivlar va majburiyatlar; 

C)  taqsimlanmagan daromad va kreditorlik qarzlari; 

D)  aylanma aktivlar va xarajatlari; 

72. Firmaning moliyaviy ahvoli, o‘tmishdagi xo‘jalik faoliyati samaradorligi 

to‘g‘risidagi ma’lumotlar qayerda aks ettiriladi? 

A)  Firmaning moliyaviy hisobotlarida. 

B)  Firmaning nizomida; 

C)  Firmaning balansida; 

D)  Ommaviy axborot vositalarida; 

73. Pul mablag‘lari aylanishi siklining davomiyligi – bu………..? 

A)  firma  o‘z  mahsulot  yetkazib  beruvchilariga  to‘lashni  boshlashi  kerak 

bo‘lgan sana va o‘z iste’molchilaridan pul olishni boshlaydigan kun oralig‘idagi 

vaqt; 

B)  firma  o‘z  mahsulot  yetkazib  beruvchilariga  to‘lashni  boshlashi  kerak 

bo‘lgan sana; 

C)  firma o‘z iste’molchilaridan pul olishni boshlaydigan kun; 

D)  u  yoki  bu  davr  mobaynida  firmaning  mumkin  bo’lgan  moliyaviy 

ahvolini oldindan ko’ra bilish; 

74. …………………….. - bu umumiy muammolarni hal qilishga hamkorlar 

sifatida boshqa korxonalar yoki yuridik shaxslarni jalb qilish orqali o’z riskining 

darajasini pasaytirishdir. 

A)  Risk sug’urtasi; 

B)  Riskni birlashtrish; 

C)  Riskni xejirlash; 

D)  Riskni diversifikatsiyalash; 

75. ……………..  narxlarning  salbiy  o’zgarishlarni  oldini  olish  maqsadida 

oldindan tuziladigan birjadagi bitimlar orqali risk darajasini pasaytirishdir. 

A)  Risk sug’urtasi; 

B)  Riskni birlashtrish; 

C)  Riskni xejirlash; 

D)  Riskni diversifikatsiyalsh; 

---

645 

76. O’rganilayotgan  davr  ichida  narxlar  nechta  martaga  oshganligini 

ko’rsatuvchi ko’rsatkich …………. deb ataladi. 

A)  inflatsiya indeksi; 

B)  inflatsiya riski; 

C)  inflatsiya darajasi; 

D)  inflatsiya nominali; 

77. Milliy  valyutaning  chet  el  valyutalariga  yoki  xalqaro  hisob-kitob  pul 

birliklariga nisbatan qadrining tushishi ………… deb ataladi. 

A)  devalivatsiya; 

B)  inflatsiya; 

C)  imobilizatsiya; 

D)  revalvatsiya; 

78. Byudjet  tashkilotlari  moliya-xo’jalik  faoliyatini  taftish  qilish  yakunida 

qanday hujjat rasmiylashtiriladi? 

A)  dalolatnoma; 

B)  bildirishnoma; 

C)  ma’lumotnoma; 

D)  xabarnoma; 

79. Dalolatnoma nima? 

A)  taftish natijalarini umumlashtiriluvchi hujjat; 

B)  taftish o‘tkazish haqida bildirishnoma; 

C)  tarixiy hujjat; 

D)  nazorat obyekti to‘g‘risida ma’lumotnoma; 

80. Taftish o‘tkazish o‘z ichiga necha bosqichni oladi? 

A)  to‘rt bosqichni; 

B)  olti bosqichni; 

C)  besh bosqichni; 

D)  uch bosqichni; 

81. Bojxona nazorati bu – 

A)  O‘zbekiston Respublikasining bojxona ishi sohasidagi qonun hujjatlari 

va  xalqaro  shartnomalariga  rioya  etilishini  ta’minlash  maqsadida  bojxona 

organlari tomonidan amalga oshiriladigan tadbirlar majmui; 

B)  tovarlarni respublikaga olib kirish bilan bog‘liq nazorat; 

C)  bojxona bojlarini to‘g‘ri hisoblashni tashkil etish; 

D)  boj undirishga qaratilgan tadbirlar yig‘indisi; 

82. Tijorat banklarida majburiy rezerv normasi kim tomonidan belgilanadi? 

A)  Markaziy Bank; 

B)  Oliy Majlis; 

C)  Moliya Vazirligi; 

---

646 

D)  Vazirlar Mahkamasi; 

83. INTOSAI qanday tashkilot? 

A)  oliy darajadagi xalqaro nazorat organi; 

B)  siyosiy tashkilot; 

C)  moliyaviy tashkilot; 

D)  mustaqil organ; 

84.  Davlat moliyaviy nazorati tizimining elementlarini ko‘rsating. 

A)  nazorat tamoyillari; 

B)  nazoratning afzalligi; 

C)  nazorat vazifasi; 

D)  nazoratning mavjudligi; 

85. Moliyaviy nazorat subyektlarini ko‘rsating. 

A)  moliya organlari; 

B)  ta’lim muassasalari; 

C)  siyosiy partiyalar; 

D)  korxonalar; 

86. Hujjatlar asosida o`tkaziladigan tekshiruv qanday ataladi? 

A)  kameral tekshiruv; 

B)  tanlanma tekshiruvi; 

C)  buxgalteriya tekshiruvi; 

D)  axborot tekshiruvi; 

87. Amalga  oshirish  reglamentiga  ko‘ra  moliyaviy  nazoratning  shakllarini 

ko`rsating. 

A)  tashabbuskorlik, majburiy; 

B)  dastlabki, yakuniy; 

C)  ichki, tashqi, oraliq; 

D)  dastlabki, joriy, so‘ngi; 

88. Umumiy  va eng oddiy ko’rinishda, moliyaviy rejalashtirish deyilganda 

... 

A)  moliyaviy rejalarni tuzish va amalga oshirish jarayoni nazarda tutiladi; 

B)  faqat moliyaviy rejalarni amalga oshirish jarayoni nazarda tutiladi; 

C)  faqat moliyaviy rejalarni tuzish jarayoni nazarda tutiladi; 

D)  odatda, moliyaviy  rejalarni tuzish  va  amalga  oshirish  jarayoni nazarda 

tutilmaydi; 

89. “Moliya”  so’zining  ona  tilmizda  ishlatilishining  qanday  ko’rinishlari 

mavjud? 

A)  Biror shaxs, oila, jamoa, muassasa, tashkilot yoki davlat tasarrufidagi pul 

mablag’lari; 

B)  Pul fondlarini taqsimlash, sarflash; 

---

647 

C)  Davlat tasarufidagi moddiy va nomoddiy aktivlarni shakllantirish; 

D)  Moliya tizimi faoliyati; 

90. Ijtimoiy iste’mol fondlariga …………… kirmaydi? 

A)  ishlab chiqarish fondlari; 

B)  boshqaruv, mudofaa; 

C)  ijtimoiy ta’minot va sug’urta; 

D)  maorif, sog’liqni saqlash; 

91. Korxona  moliyaviy  siyosatining  maqsadi  nimalardan  iborat  bo’lishi 

mumkin? 

A)  korxona  iqtisodiy  salohiyatining  o’sish  sur’atlari  barqarorligini 

ta’minlash; 

B)  korxonaning bozor qiymatini minimallashtirish; 

C)  byudjet daromadlarini  ko‘payish; 

D)  iqtisodiyotni rivojlanishi; 

92. Kredit siyosati natijasida kreditning arzonlashuvi nimalarga olib keladi? 

A)  takror ishlab chiqarish jarayoni subyektlari daromadlarining oshishiga; 

B)  byudjet daromadlarini  ko‘payishiga; 

C)  byudjet daromadlarini  kamayishiga; 

D)  itisodiyotni rivojlanishiga; 

93. Moliya -…………. 

A)  pul  fondlarini  shakllantirish,  taqsimlash  va  undan  foydalanish  bilan 

bog‘liq iqtisodiy munosabatlar yig‘indisi; 

B)  pulli munosabatarini tartibga solidi; 

C)  pul fondlarini ifoda etadi; 

D)  tog’ri javob yo’q; 

94. Moliyaning qanday funksiyalari mavjud? 

A)  taqsimlash va nazorat; 

B)  nazorat va rag‘batlantirish; 

C)  taqsimlash va tartibga solish; 

D)  pul fondlarini shakllantirish va nazorat; 

95. Davlat  jamiyatning  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyoti  uchun  zarur  bo’lgan 

moliyaviy  resurslarni  tashkil  etish  va  foydalanishga  qaratilgan  munosabatlar 

tizimini boshqarishi, tartibga solishi va bu resurslardan samarali hamda oqilona 

foydalanish ustidan nazoratni amalga oshirishi …….. ning asosiy vazifasi bo’lib 

hisoblanadi. 

A)  moliyaviy boshqaruv; 

B)  moliyaviy nazorat; 

C)  moliyaviy siyosat; 

D)  moliya tizim; 

---

648 

96. Moliyaviy bashoratlash bu -…………… 

A)  ma’lum bir davr mobaynida davlat yoki xo’jalik yurituvchi subyektning 

mumkin  bo’lgan  moliyaviy  ahvolini  oldindan  ko’ra  bilish  va  moliyaviy  reja 

ko’rsatkichlarini asoslash; 

B)  tashqi  va  ichki  muhitda  o’zgarayotgan    xo’jalik  yuritish  subyekti 

moliyaviy taraqqiyotining ko’p li bashoratlarini amalga oshirish jarayoni; 

C)  moliyaviy 

resurslarning 

balansliligini 

va 

prorportsionalliligini 

ta’minlashga qaratilgan faoliyat; 

D)  moliyaviy rejalarni tuzish va amalga oshirish jarayoni; 

97. Moliyaviy boshqaruvning markaziy organi berilgan javobni aniqlang; 

A)  Moliya vazirligi va uning joylardagi organlari hisoblanadi; 

B)  Markaziy  bank va uning joylardagi organlari hisoblanadi; 

C)  Davlat soliq qo’mitasi va uning joylardagi organlari hisoblanadi; 

D)  G’aznachilik va uning joylardagi organlari hisoblanadi; 

98. Moliyaviy rejalashtirish nima? 

A)  moliyaviy  resurslarning  balansliligini    va  prorportsionalliligini  

ta’minlashga qaratilgan faoliyat; 

B)  umumiy    va  oddiy  ko‘rinishda,  moliyaviy  rejalarni  amalga  oshirish 

jarayoni; 

C)  pul  mablag‘laridan  iqtisod  qilib,  tejab-tergab  foydalanish  hisobidan 

korxonaning foydasini oshirish; 

D)  umumiy  va oddiy ko‘rinishda  moliyaviy rejalarni tuzish jarayoni; 

99. Pul siyosati orqali qanday vazifani amalga oshiriladi? 

A)  muomaladagi  pul  miqdori  tovarlar  massasi  miqdoriga  mos  kelmagan 

sharoitda pul massasining yetmagan qismini qog‘oz pullar hisobidan yoki xorijiy 

valyuta hisobidan to‘ldirish; 

B)  emissiya  qilinayotgan  pul  miqdori  tovarlar  massasi  miqdoriga  mos 

kelmagan sharoitda  xorijiy valyuta hisobidan to‘ldirish; 

C)  tovar ishlab chivqarishni  chegaralash; 

D)  mamlakatda xorijiy valyutaning muomalada bo‘lishiga ruhsat bermaslik; 

100.  Quyidagilardan  qaysi  biri  moliyaviy  siyosatning  tarkibiy  qismiga 

kirmaydi? 

A)  ishsizlik siyosati; 

B)  ijtimoiy moliyaviy siyosat; 

C)  byudjet-soliq siyosati; 

D)  kredit siyosati.