Давлатимизнинг дунёдаги саноати ривожланган мамлакатларидан ўз ўрнини эгалаллашда юқори малакали рақобатбардош мутахассислар тайёрлаш "Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури" да кўрсатилган асосий масаладир

3.6.2.Операция 015. Токарлик. 3-ўтиш учун кесиш маромларини қисқа аналитик усулда ҳисоблаймиз. Операция мазмуни: Ушбу ўтишда Г юза Ø70h7 мм сақланиб, L=8 мм тоза йўнилсин.
Ҳисоблаш учун дастлабки маълумотлар:
- Дастгоҳ тури: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
- Кесувчи асбоб: Қаттиқ қотишмали кескич: ВК6 ГОСТ 18878-73 Кесувчи асбоб параметрлари: кескичнинг узунлиги: L=120, кесувчи қисмининг узунлиги: l=10мм, кескичнинг баландлиги: h=20, кескичнинг эни: b=12мм, пландаги асосий бурчак қиймати - 45°; олдинги бурчак –γ=20°; асосий қиялик бурчак – λ=5°; кесувчи қисмининг эни: n=6, кескич учи радиуси – 1,0 мм; ([3], 5-жадвал, 120-бет)
- ишлов бериладиган диаметр, d = Ø72 мм;
- ишлов бериладиган узунлик, L = 8 мм;
- кесиш чуқурлиги, t = 1 мм;
- суриш қиймати, S = 0,5 мм/айл ([3] 12-жадвал, 267-бет);
- кесишнинг турғунлик даври, Т = 60 дақ. ([3] 268-бет)
1. Кесиш тезлиги қуйидаги эмпирик формула ёрдамида аниқланади:

бу ерда,
- кесиш тезлигини топиш учун коэффициент; ([3] 17-жадвал, 270-бет); x = 0,15 - кесиш чуқурлиги кўрсаткич даражаси; y = 0,4 - узатиш кўр-саткичи даражаси; m = 0,2- кесувчи асбобнинг турғунлик даври кўрсаткич даражаси;
- кесиш тезлигининг тўғрилаш коэффициенти, у қуйидаги формула ёрдамида топилади:

бу ерда,
= 1,06 - ишлов берилаётган материалнинг физик-кимёвий хусусиятлари-нинг таъсирига боғлиқ коэффициент, ([3] 1-жадвал, 263-бет).

К_пv = 0,85- заготовка юзасига боғлиқ коэффициент, ([3] 5-жадвал, 263-бет).
К_иv = 1,0 - кесувчи асбобни кесиш тезлигига таъсирини ҳисобга олиш коэф-фициенти, ([3], 6-жадвал, 263-бет).
K_v = 1,2 · 0,85 · 1,06 = 1,08
2. У ҳолда кесиш тезлиги қуйидагига тенг:

3. Шпинделнинг айланишлар сони қуйидаги формула орқали топилади:

бу ерда, D - ишлов берилаётган юза диаметри, мм.
4. Биз танлаган дастгоҳнинг паспорти бўйича шпинделнинг айланишлар сонини n = 630 айл/дақ деб тўғриласак, у ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги қуйидагича топилади: ([3] 4.7-жадвал, 163-бет).

5. Тангенциал кесиш кучи қуйидаги формула ёрдамида топилади:

бу ерда,
C_р ва x, y, n - муайян ишлов бериш шароити учун доимий коэффициент ва даража кўрсаткичлари, бизнинг ҳолат учун: C_р=300; x=1,0; y=0,75, n=-0,4: ([3] 22-жадвал, 273-бет);
- тўғрилаш коэффициенти кесиш шароитидаги омилларга боғлиқ бир қатор коэффициентларнинг кўпайтмасига тенг:

бу ерда,
K_мр =1,1- куч боғланишини ишлов берилаётган материал сифатига таъсирини ҳисобга олувчи тўғрилаш коэффициенти, ([3], 9-жадвал, 264-бет).

K_φр=1,0; K_γр=1,0; K_λр=1,0; K_rp=0,93: ([3] 23-жадвал, 275-бет).

У ҳолда кесиш кучи қуйидагига тенг:

6. Кесиш қувватини қуйидаги формула орқали топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати Nэ = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
, яъни ишлов бериш мумкин.
7. Асосий технологик вақт қуйидаги формула билан аниқланади:

бу ерда, L - узатиш ҳаракатланиш траекторияси бўйича кескичнинг умумий йўли; i - ишчи ход сони.
Ишчи ход узунлиги қуйидагича топилади:

бу ерда, l - ишлов бериладиган юза узунлиги, l = 8 ммм;
l₁ - кесиш йўли қиймати, мм,
l₁=t ctg45° =1,75∙1+1 = 2,75 мм;
₂ - кескичнинг ортиқча юрган йўли, l₂ = 2 мм.
L = 12,75 мм.

3.7. Кесиш маромларини жадваллар усулида ҳисоблаш ва асосий вақтни аниқлаш.

3.7.1. Жадвал усулида 005-токарлик операцияси. 1-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. А торец юза L=22.9 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: Тезкесар пўлат: Р6М5 ГОСТ 18878-73
Кесиш чуқурлиги: t = 1,1 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=37.2 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
L_кўш - деталнинг конфигурацияси кўра қўшимча ҳаракатланиш йўли, L_кўш=(1÷3)=2 мм.
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,5 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1250 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 180 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.


3.7.2. Жадвал усулида 005-токарлик операцияси. 2-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Б юза L=7 мм 72 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: Тезкесар пўлат: Р6М5 ГОСТ 18878-73
Кесиш чуқурлиги: t = 1.5 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=90-72 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,4 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=800 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 100 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.


3.7.3. Жадвал усулида 005-токарлик операцияси. 3-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Г юза L=7 мм 72 мм сақланиб қора йўнилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: Тезкесар пўлат: Р6М5 ГОСТ 18878-73;
Кесиш чуқурлиги: t = 1.5 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=7 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
L_кўш - деталнинг конфигурацияси кўра қўшимча ҳаракатланиш йўли, L_кўш=(1÷3)=2 мм.
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,4 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 180 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=800 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 150 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.


3.7.4. Жадвал усулида 010-токарлик операцияси. 1-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. А₁ торец юза L=21.8 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6 ГОСТ 18878-73;
Кесиш чуқурлиги: t = 1,1 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=21.8 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
L_кўш - деталнинг конфигурацияси кўра қўшимча ҳаракатланиш йўли, L_кўш=(1÷3)=2 мм.
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,5 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1250 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 180 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.5. Жадвал усулида 010-токарлик операцияси. 3-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Д юза L=4 мм 75 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6 ГОСТ 18882-73;
Кесиш чуқурлиги: t = 1.5 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=90-75 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,4 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=800 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 180 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.6. Жадвал усулида 015-токарлик операцияси. 1-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. А торец юза L=20.4 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6 ГОСТ 18882-73;
Кесиш чуқурлиги: t = 1,1 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=36 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
L_кўш - деталнинг конфигурацияси кўра қўшимча ҳаракатланиш йўли, L_кўш=(1÷3)=2 мм.
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,5 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1000 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 120 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.


3.7.7. Жадвал усулида 015-токарлик операцияси. 2-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Б юза L=8 мм 70 мм сақланиб кесилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6 ГОСТ 18882-73;
Кесиш чуқурлиги: t = 1.5 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=90-70 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,4 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=800 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 100 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.8. Жадвал усулида 015-токарлик операцияси. 3-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Е юза L=5 мм 55 мм сақланиб йўниб кенгайтирилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6
Кесиш чуқурлиги: t = 5.5 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=5.5 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,3 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 130 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1250 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 100 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.9. Жадвал усулида 015-токарлик операцияси. 5-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Л юза L=15 мм 48 мм сақланиб йўниб кенгайтирилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6
Кесиш чуқурлиги: t = 2 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=15 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
L_кўш - деталнинг конфигурацияси кўра қўшимча ҳаракатланиш йўли, L_кўш=(1÷3)=2 мм.
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,3 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 135 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1250 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 160 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.10. Жадвал усулида 015-токарлик операцияси. 6-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Л юзада А₁ торецдан L=5 мм 65 мм сақланиб, L=5мм йўниб кенгайтирилсин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 16К20 моделли токарлик винтқирқар дастгохи;
Кесувчи асбоб: қаттиқ қотишмали кескич: Т15К6 ГОСТ 18874-73
Кесиш чуқурлиги: t = 4.25 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=8.5 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:
([5] 30-бет)
Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,3 мм/айл. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 60 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 125 м/дақ. ([5] 30-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 33-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,55 ([5] 34-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =1,05 ([5] 35-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1250 тенг деб оламиз. ([3] 4.7-жадвал, 163-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш кучи, = 160 Н. ([5] 36-бет);
К₁ - ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, К₁=1,0 ([5] 37-бет);
К₂ - кесиш тезлигига боғлиқ коэффициент, К₂=1,1 ([5] 37-бет):
7. Кесиш қувватини топамиз:

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.


3.7.11. Жадвал усулида 020-апрмалаш операцияси. 1-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Д юзада марказий ўқдан 80 мм да L=8 мм 8 ммли 3та теши очилсн.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 2Н125 моделли пармалаш дастгохи;
Кесувчи асбоб: сирирпал парма Р6М5 ГОСТ 886-77
Кесиш чуқурлиги: t = 4 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=8 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:

Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,1 мм/айл. ([3] 167-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 120 дақ. ([5] 268-бет).
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 22 м/дақ. ([5] 119-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =0.9 ([5] 117-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,5 ([5] 118-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =0.8 ([5] 118-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=1000 тенг деб оламиз. ([3] 167-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз: ([5] 125-бет)

7. Кесиш қувватини топамиз: ([5] 137-бет)

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.12. Жадвал усулида 020-апрмалаш операцияси. 3-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. Д юзада марказий ўқдан 80 мм да мм 8 ммли 3та тешига 12 мм ва 8 мм сақлаб , L=5 мм гача конусли юза зенкерлансин.
Бошланғич маълумотлар:
Дастгоҳ: 2Н125 моделли пармалаш дастгохи;
Кесувчи асбоб: сирирпал парма Р6М5 ГОСТ 10903-77
Кесиш чуқурлиги: t = 2 мм.
1. Суппортнинг ҳаракат йўли узунлигини ҳисоблаймиз:

бу ерда, l_кес - кесиш узунлиги, l_кес=5 мм;
у - кесиш нуқтасига келиш ва кесиб ўтиб кетиш йўли,
2. Суриш қийматини аниқлаймиз:

Танлаган дастгоҳимизнинг паспортига кўра ҳақиқий суриш қийматини белгилаймиз:
=0,1 мм/айл. ([3] 167-бет).
3. Норматив асосида кесувчи асбобнинг турғунлик даврини аниқлаймиз:
Т = 90 дақ.
4. Кесиш тезлиги ҳамда шпинделнинг айланиш сонини топамиз:

бу ерда, - жадвал бўйича кесиш тезлиги, = 24 м/дақ. ([5] 119-бет);
- ишлов берилаётган материалга боғлиқ коэффициент, =0.9 ([5] 117-бет);
- кесувчи асбобга боғлиқ коэффициент, =1,5 ([5] 118-бет);
- ишлов бериш турига боғлиқ коэффициент, =0.8 ([5] 118-бет):
Тавсия этиладиган шпинделнинг айланишлар сони:

Танлаган дастгоҳимизга кўра айланишлар сонини n=750 тенг деб оламиз. ([3] 167-бет). У ҳолда ҳақиқий кесиш тезлиги:

5. Асосий вақтни ҳисоблаймиз:

6. Кесиш кучини ҳисоблаймиз: ([5] 126-бет)

7. Кесиш қувватини топамиз: ([5] 129-бет)

Дастгоҳнинг максимал қуввати = 10 кВт. ([3] 4.7-жадвал, 164-бет).
яъни ишлов бериш мумкин.
3.7.12.025-жилвирлаш операцияси. 1-ўтиш учун кесиш маромларини ҳисоблаймиз. А торец юза L=20h14 мм сақланиб жилвирлансин.
Бошланғич маълумотлар:
3М131 моделли ясси жилвирлаш дастгоҳида, узунлиги L=90 мм диамерти d=90h7 мм бўлган юзани жилвирлаш. Ишлов берилаётган юза тозалиги Ra=1,25 мкм. Қўйим миқдори қора ўтиш учун h=0,1 мм.
1.[18] маълумотга кўра, (176 жад, 346 бет)кўндаланг суришдаги ташқи юзаларни жилвирлашда, юза тозалиги Rа =1,25; (6-синф) Пўлатлар учун ЭБ40СМ2К. Абразив материал оқ электроунд (ЭБ.)
3М131 моделли ясси жилвирлаш дастгоҳи паспортидан энг катта айлана диаметри: =400 мм, айлана эни, B=40мм: ([3] 4.20-жад. 173-бет).
Кесиш маромларини хисоблаймиз:
1.Асосий кесишдаги жилвиртош айланишлар кесишдаги тезлик билан харектерланади.

Бу ерда:
-айлана диаметри, мм; -айланишлар сони, айл/дақ
2. Асосий харакатдаги загатовка айланишлар сони суришдаги тезликка билан характерланади.

Бу ерда:
d_з-загатовка диаметри, мм; n_з- загатовкани айлнишлар сони, айл/дақ; 3.Столнинг кўндаланг харакати:

Бу ерда:
- коефициент; - айлана эни, мм:
4. Айлананинг бўйлама суриши:
- айланани бўйлама суриши.
[18] (69-жад, 465-бет) га асосан
Жилвирлашда В=30…35 м/дақ.
3М131 моделли жилвирлаш дастгохи паспортидан жилвиртош диаметри =400 мм; =1670 айл/дақ қабул қиламиз. ([9] 18-жад. 29-бет).
У ҳолда:
В = м/дақ.
2. Айлана характидаги суриш тезлиги:
=15…55 м/дақ.
Ўртача 35 м/дақ қабул қиламиз:
3. Загатовка айланишлар сонини аниқлаймиз:
айл/дақ.
Дастгох паспортидан =100айл/дақ қабул қиламиз.
4. Айлананинг кўндаланг суриши S_х=0,005-.0,015 мм/юриш
Ra=1.25 бўлганлиги учун S_х=0,01 мм/юр қабул қиламиз.
5. Кўндаланг суриш тезлигини:
В= м/дақ.
6. Кесишдаги қувватни хисоблаймиз:

Бу ерда:
-ўзгармас коффициент: тобланган пўлатлар учун, =0,63;
=деталнинг тезлиги; =35 м/мин.
r-тезликка боғлиқ коеффициент; r=0,5 ([9] 56-жад. 303-бет).
х-кесиш чуқурлигига боғлиқ коеффициент; х=0,5 ([9] 56-жад. 303-бет).
у-суриш тезлигига боғлиқ коеффициент; у=0,55 ([9] 56-жад. 303-бет).
q-заготовка диаметрига боғлиқ коеффициент: q=0 ([9] 56-жад. 303-бет).
Дастгоҳнинг максимал қуввати Nэ = 4 кВт. ([9] 18-жад. 29-бет).
. Ишлов бериш мумкин.
7. Асосий вақтни хисоблаймиз:
Т= дақ.