Давлат ва ҳуқуқ назарияси юридик фанлар тизимида умумий фундаментал ва ритологик фан сифатида майдонга чиқади

DAVLAT  HOKIMIYATI  -  bu  davlat  majburlov  kuchiga 

tayanadigan,  subyektlar  o’rtasida  hukmronlik  va  tobelikka  asoslanadigan 

ommaviy-siyosiy  munosabatlardir.  Davlat  hokimiyatini  xarakterlovchi 

quyidagi  belgilari  mavjud:  a)  hokimiyat  butun  jamiyat  miqyosida  tadbiq 

etiladi;  b)  hokimiyat  ommaviy-siyosiy  xarakterga  ega;  v)  davlatning 

majburlov  kuchiga  tayanadi;  r)  hokimiyat  maxsus  shaxslar  tomonidan 

amalga oshiriladi. 

DAVLAT HOKIMIYaTINI TAQSIMLANISh TAMOYILI -davlat 

hokimiyatini  qonun  chiqaruvchi,  ijro  etuvchi  va  sud  hokimiyatlariga 

taqsimlanishi (bo’linishi)dir. 

D. h. vakolatining taqsimlanishi - uchala hokimiyatning muvozanatini, 

tengligini  hamda  ularning  o’zaro  bir-birini  tiyib  turishini  va  qarama-qarshi 

ta’sir etishini ta’minlovchi tizim. 

DUALISTIK  MONARXIYA  -  konstitusiyaviy  monarxiyaning 

parlamentar  monarxiya  bilan  birga  ikki  turidan  biri  bo’lib,  absolyut 

monarxiyadan  parlamentar  monarxiyaga  o’tishning  shakli  hisoblanadi. 

Dualistik  monarxiyada  monarx  hokimiyati  konstitusiya  bilan  cheklanadi, 

ammo  monarx  ham  rasman  (ya’ni  konstitusiyavii  normalar  tufayli),  ham 

aslida ko’proq (demokratiya institutlarining zaifligi, yaxshi 

rivojlanmaganligi tufayli) keng hokimiyat vakolatlarini saqlab qoladi, 

u  monarxii  shu  davlat  siyosiy  tizimining  markaziga  qo’yadi.  Masalan, 

dualistik  monarxiyada  hukumat  rasman  ikki  karra  ham  monarx,  ham 

parlament  oldida  javobgar  bo’ladi,  ammo  aslida  qoidaga  ko’ra  monarx 

irodasiga  bo’ysunadi.  Hozirgi  kunda  dualistik  monarxiya  Marokash, 

Iordaniya, Tailand, Nepal, Malayziyada saklangan. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

52