Давлат ва ҳуқуқ назарияси юридик фанлар тизимида умумий фундаментал ва ритологик фан сифатида майдонга чиқади

DAVLAT  FUNKSIYALARI  -  davlatning  maksad  va  vazifalarini 

amalga  oshirishga  karatilgan  davlat  faoliyatining  asosiy  (bosh) 

yo’nalishlari. 

Davlat  funksiyalarini  quyidagicha  tasniflashimiz  mumkin:  1 

.Faoliyat  doirasiga  ko’ra:  ichki  va  tashqi;  2.Faoliyat  muddatiga  ko’ra: 

doimiy  va  vaktinchalik;  3.  Ijtimoiy  axamiyatiga  ko’ra:  asosiy  va  asosiy 

bo’lmagan; 4. Amalga oshiryshning huquqiy shakllariga ko’ra: huquqni ijod 

qilish, huquqni ijro qilish va sud. 

Hozirgi zamon davlatlarining quyidagi ichki funksiyalari mavjud: 

1-Iktisodiy. Davlat byudjetini shakllantirish va uning bajarilishi ustidan 

nazorat  o’rnatish;  mamlakat  iqtisodiyoti  rivojlanishining  umumiy 

dasturlarini  belgilash;  iktisodiyotning  muhim  sohalarini  rivrjlanishini 

rag’batlantirish;  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshirish  uchun  qulay  shart 

sharoitlar yaratish va boshkalar. 

2- 

Ijtimoiy.  Jamiyatning  ijtimoiy  muhofazaga  muhtoj  a’zolariga 

yordam berish;sog’liqni saqlash, ta’lim, uy joy, yo’l qurilishi, aloqa va boshqa 

ijtimoiy sohalarni ta’minlash. 

3- 

Moliyaviy  nazorat.  Ishlab  chiqaruvchilarning  daromadlarini 

aniqlash  va  hisobga  olish  hamda  ularning  bir  qismini  ijtimoiy  va 

umumdavlat  ehtiyojparini  qondirish  uchun  davlat  byudjetiga  yuborish; 

davlat byudjetining ijrosini nazorat qilish 

4- Huquq  tartibotni  ta’minlash.  Ijtimoiy  munosabatlarning  barcha 

qatnashchilarining  krnunchilik  ko’rsatmalarini  to’la  va  aniq  bajarishlarini 

ta’minlash. 

5- 

Egalogik. Tabiiy hayot muhiti - yer, yer osti, suv, hayvonot olami, 

atmosfera  havosi  hamda  tovar  -  moddiy  qimmatliklar,  o’rmonni  kesishdan 

olingan  yog’och,  yer  ostidan  olingan  foydali  qazilmalar  va  boshkapardan 

iborat  tabiatni  muhofaza  kilish;  jamiyatda  ekologiya  sohasida  yuzaga 

keluvchi  ijtimoiy  munosabatlarni  mavjud  huquq  normalari  asosida 

---

 

51 

bo’lishligini  ta’minlash;  ekologik  boshqaruv,  ekologik  ta’lim-  tarbiyani 

shakllantirish. 

Hozirgi  zamon  davlatlarining  asosiy.  tashqi  funksiyalarini  esa 

quyidagicha tasniflashimiz mumkin: a) boshqa davlatlar iqtisodiy, siyosiy, 

madaniy,  ilmiy  texnik,  ekologik,  harbiy  va  boshqa  sohalar  yuzasidan 

hamkorlik; b) mudofaa va boshqalar.