Davlat tushunchasi va uning mohiyati

2. Patriarhal nazariya tarafdorlari davlat kattalashib ketgan oiladan bevosita kelib chiqkan, monarx hokimiyati esa oilaning barcha a'zolariga rahbarlik qiladigan otadan meros bo’lib o’tgan deb hisoblaydilar. Bu nazariya Yunonistonda (qadimgi Rim davlatida paydo bo’lgan Aristotel asarlarida asoslab berilgan.

Bu nazariyani ingliz sotsiologi, tarixchisi va Huquqshunos Genri Men sistemaga solib ishlab chiqkan. Patriarhal nazariyada «Ota rozi – hudo rozi» zaylida ish tutadi.

3. Shartnoma nazariyasi. Bu nazariya XVII-XVIII asrlarda paydo bo’lgan. Gollandiyada ushbu nazariyani Gugo Grotsiy va Spinoza, Angliyada – Lokk va Gobbs, frantsiyada – Russo, Rossiyada Radishchev rivojlantiorgan. Shartnomani nazariyasiga ko’ra, dalat – ongli ijod mahsuli, odamlar kelishgan ahd natijasi. «Shartnoma nazariyasi» ga muvofiq davlat hokimiyati kishilarning o’zaro birlashib ihtiyoriy shartlashganligining ifodasidir. Davlat – o’zaro kelishuv asosida va ongli tarzda birlashgan kishilar tashkiloti bo’lib, ana shu shartnoma asosida lar o’zlarining erkinliklari va hokimiyatning bir qismini davlatga beradilar.