Davlat tibbiyot instituti

Radices litterarum amare sunt, fructus dulces- Ilmning ildizi achchiq, mevasi esa shirin.
Debes , egro potes – Bajarishing kerakmi, demak qo‘lingdan keladi.

39. §. Ba‘zi sinonimlarning ishlatilishi.

a) sublingualis , e hypoglossus,a,um hyoideus, a, um	Til osti	1)Til ostini ta‘minlovchi terminlar bilan . ductus sublingualis –til osti oqimi . 2)Til osti asabi bilan . nervus hypglossus- til osti asabi . 3)Til osti suygi bilan aloqasi bor terminlar . os hyoideum – til osti suyagi .
II. a) peroneus, a , um b) fibularis , e	Kichik boldir suyagiga oid	Nervus fibularis (peroneus) communis - kichik boldirning umumiy nervi.
III. a) navicularis , e b)scaphoideus, a, um	qayiqsimon	1)navicularis , e- oyoq qayiqsimon suyagi haqida. Os naviculare- oyoq qayiqsimon suyagi. 2)Scaphoideus ,a , um – qo‘lning qayiqsimon suyagi haqida. Os scaphoideum – qo‘lning qayiqsimon suyagi
IV.a) pectoralis , e b) thoracicus, a, um	ko‘krakga oid	pectoralis, e – ko‘krak qafasi ustiga tegishli terminlar bilan. Musculus pectoralis major- katta ko‘krakga oid mushak. thoracicus , a , um- ko‘krak ichidagi terminlar bilan . nervus thoracicus- ko‘krakka oid asab.
V.a) rotundus , a , um b) teres , teretis	yumaloq	1)rotundus, a, um – teshiklar bilan. Foramen rotundum- yumaloq teshik. 2)teres, teretis – qolgan terminlar bilan ligamentum teres- yumaloq boylam.
VI.a)cuneiformis , e b)sphenoidalis , e	ponasimon	1)cuneiformis , e- oyoq ponasimon suyagi . os cuneiforme- oyoq ponasimon suyagi 2)os sphenoidale- kalla suyagining ponasimon (asos) suyagi.
VII.a)aegrotus, a , um	kasal	Dens aegrotus (aeger)- kasal tish.
VIII a)sutura , ae, f b)raphe, es , f	chok	1)sutura , ae , f – qattiq organlarning bitish o‘rni. sutura pedis- oyoq panjasining choki 2)raphe ,es ,f- yumshoq organlarning bitish o‘rni.

		raphe musculi- muskul choki
IX. a)ganglion, i, n b)nodus, i, m	tugun	1)ganglion, i, n – asablar bilan . ganglion oculi- ko‘zning asab tuguni. 2)nodus, i,m- qolgan organlar bilan . nodus ligamenti- boylama tuguni.
X. a)cervix, icis, f b)collum,i ,n	bo‘yin- bo‘yincha	1) cervix,icis, f- organlar(bachadon,siydik pufagi,tish) bilan. cervix uteri- bachadon bo‘yinchasi 2)collum, i , n- qolgan holatlarda crista colli costae- qovurg‘a bo‘yinchasining qirrasi

13. 
    - DARS.
    

39. §. IV-V-turlanishdagi otlar

1. IV- turlanishga qaratqich kelishigi birlikda – us qo‘shimchasiga ega bo‘lgan mujskiy va sredniy roddagi otlar kiradi. Bosh kelishik birlikda mujskiy rod uchun -us, sredniy rod uchun -u qo‘shimchasiga ega bo‘ladi.
arcus, us, m -yoy processus, us, m – o‘simta
cornu, us, n -shox genu, us, n – tizza.

Istisno tarzida quyidagi so‘z jenskiy rodga taalluqli:

manus, us, f – qo‘l panjasi.

Turlanish namunasi.

Singularis Pluralis

m n m n

Nom	processus	cornu	processus	cornua
Gen	processus	cornus	processuum	cornuum
Dat	processu	cornu	processibus	cornibus
Acc	processum	cornu	processus	cornua
Abl	processu	cornu	processibus	cornibus

Arcus, us, m-yoy, quercus,us,f-dub - Dat, Abl plur da –ubus qo‘shimchasiga ega bo‘ladi.

Nota bene!

II,III, IV -turlanishli otlarda - us qo‘shimchasi uchraydi. Ularning turlarini qaratqich kelishikdagi birlikdagi qo‘shimchalari orqali aniqlanadi. So‘zlarning lug‘at formasida xatosiz yodlash kerak.

2. 
   V- turlanishga Genetivus singularis da –ei, Nominativus singularis da -es qo‘shimchasiga ega bo‘lgan jenskiy roddagi otlar kiradi:
   

facies,ei, f - yuza, bet superficies, ei, f - yuza

Turlanish namunasi:

Sing Plur
Nom facies facies
Gen faciei facierum
Acc faciem facies
Abl facie faciebus Mustaqil ishlash uchun mashqlar

1.Tarjima qiling va Nom, Gen, Abl sing va plur da tuslang .

1. 
   Venaga tegishli yoy. 2. Til ostiga tegishli oqim . 3. Miyaga tegishli tizza. 4. Yon shoxi. 5. Dumga tegishli shox.
   

2. Lotin tiliga tarjima qiling.

1.O‘ng, chap tizza. 2.Qovurg‘a yoyi. 3. Bel chigali. 4. Medial yoy. 5. Qinning venaga oid chigali. 6. Tashqi eshituv yo‘li. 7. Dumg‘azaning shoxi. 8. Dum shoxi.

9. 
   Umumiy jigar oqimi. 10. Yuqori bo‘g‘im o‘simtasi. 11. Patki toshli bo‘shliq.
   

   3. Otlarning qaysi turlanishida ekanini aniqlang.

auditus, us m - eshituv pectus, oris, n - ko‘krak
incus, udus, f - sandom esophagus, i,m - qizilo‘ngach
visus, us, m - ko‘rish ulcus, eris, n – yara
senectus, utis, f – qarilik processus, us, m – o‘simta
nasus,i, m – burun viscus, eris, n – ichki a’zo

3. O‘zbek tiliga tarjima qiling.

1.Articulationes manus. 2. Arcus pedis longitudinalis. 3. Ligamentum traaniversum genus. 4. Sinus durae matris. 5. Rete articulare genus. 6. Meatus nasi arcus. 7.Sulcus sinus tranversi. 8. Arcus venosus dorsalis pedis. 9. Rete venosum dorsalale manus.

10. 
    Nervus meatus acustici externi. 11. Fundus meatus acustici interni. 12. Ramus
    

communicans cum plexus tumpanico. 13. Plexus venosus canalis hypoglossi. 14. Arcus tendineus fasciae pelvis. 15. Lamina lateralis processus pterygoidei.

5. Lotin tiliga tarjima qiling.

Shoxning uchi, burunning yo‘li, umurtqaning yoyi, oyoq kaft oldi bo‘shlig‘i, oyoq kaft oldi bo‘shlig‘ining xaltasi, tizzaning boylamlari, jigarning yorilishi, ko‘z kosasining kirishi, yurakning urishi, chap tizzaning bo‘g‘imi, til osti suyagining shoxi, oyoq panjasining boylama yoyi, tosh bo‘shlig‘ining egati.

5. O‘zbek tiliga tarjima qiling.

1.Facies articularis capitis fibulae. 2.Facies articularis tuberculi costae. 3.Facies anterior partis petrosae. 4.Facies articularis thyroidea. 5.Arteria transversa faciei. 6.Vena faciei profunda. 7. Facies articularis calcanea anterior.

7.Tarjima qiling va moslashtiring.

1. 
   Tovonga tegishli (bo‘g‘im, chakka, yuza ). 2Bo‘g‘imga oid (tashqi, o‘ng, yuqori) o‘simtasi. 3.Yon ( dumg‘azaga oid, dumga oid, pastki) shoxi. 4.Toshli (ponasimon, o‘qsimon, yuqori) bo‘shliq. 5.Eshituv ( ichki, yondagi) yo‘li. 6.O‘ng (til ostiga oid ) oqim
   
   8.