Davlat tibbiyot instituti

III-turlanishdagi sredniy roddagi otlar:
abdomen, inis, n –qorin asthma, atis, n – bo‘g‘ma kasallik chiasma, atis, n –kesishma hepar, atis, n – jigar
latus, eris, n –yon occiput, itis, n –ensa
oedema, atis,n –shish pectus, oris, n – ko‘krak
symptoma, atis, n- belgi trauma, atis, n- shikast
ulcus, eris, n –yara viscus, eris, n –ichki organlar vulnus, eris, n – jarohat

Nota bene!

Mens sana in corpore sano – Sog‘lom tanda sog‘ aql.
Finis coronat opus - Ishning oxiri xayrli bo‘lsin.

13. - DARS.

39. §. I. III- turlanish otlarining xususiyatlari.

1.III- turlanishdagi otlarning negizlari 2 yoki 3 undoshga tugasa bunday so‘zlar 1xususiyatga ega.
Gen.pl- ium Dens,dentis m- tish
G.pl. dentium

2. 
   III- turlanishgagi –is, -is ga tugaydigan , teng bo‘g‘inli lotin so‘zlari 1 xususiyatga ega.
   

Canalis is, m – kanal G.pl. canalium

3. 
   III- turlanishdagi –e, -al, - ar qo‘shimchalari bilan tugaydigan lotin so‘zlari 3 xususiyatga ega.
   

Animal, alis n – hayvon Rete, -is , n- to‘r

Abl. s – i	Abl.s	animali	Abl.s	reti
N.pl –ia	N pl.	animalia	N. pl	retia
G. pl –ium	G. pl.	animalium	G. pl	retium

4. 
   III -turlanishdagi –is bilan tugaydigan grekcha so‘zlar 2 xususiyatga ega .
   

Dosis , is , f- doza 1) Abl .s . – I dosi
2) G.pl. –ium dosium

5. 
   Vas, vasis, n- tomir so‘zi 2 xususiyatga ega.
   

Singularis III tur. Pluaris II- tur
N. s vas N. pl vasa II tur
G. s vasis III- tur G. pl vasorum II tur
Abl. s vase Abl. Pl. vasis

6. 
   Zygoma, matis, n- yanoq so‘zi 1 xususiyatga ega. Abl. pl. –is zygomatis
   

39. §. II. II-gruppa sifatlarining xususiyatlari.

2. 
   gruppa sifatlari III- turlanishli sifatlar bo‘lib , ular 3 ta kichik guruhga bo‘linadi. Bosh kelishikda ular quyidagi qo‘shimchalarga bo‘linadi:
   

1.II-gruppa I-guruh sifatlariga uch qo‘shimchali sifatlar mansub bo‘lib,ular mujskiy rodda–er, jenskiy rodda –is ,sredniy rodda –e qo‘shimchasiga ega. acer, acris, acre – o‘tkir.
saluber, salubris, salubre – sog‘lom.

2. 
   II-gruppa II-guruh sifatlariga ikki qo‘shimchali sifatlar mansub bo‘lib,ular mujskiy va jenskiy rodda -is , sredniy rodda –e qo‘shimchasiga ega. brevis, breve –kalta
   

articularis, articulare – bo‘g‘imga tegishli communis , e - umumiy
3.II-gruppa III-guruh sifatlariga barcha uchala rod uchun bir xil qo‘shimchali sifatlar mansub bo‘lib ,ular bosh kelishikda -s, -x yoki –r qo‘shimchalariga ega bo‘ladi.Bu xil sifatlarning asosini aniqlash uchun ularni qaratqich kelishigida qo‘yish kerak . biceps , bicepitis –ikki boshli
simplex, simplicis- oddiy teres, teretis – yumaloq

4. 
   Otlarning asoslariga –al, -ar suffikslarini hamda –is ,-e sifat yasovchi qo‘shimchalarni qo‘shish yo‘li bilan ko‘pgina III – turlanishdagi sifatlar hosil qilinadi.
   

cervicalis,e - bo‘yinga tegishli muscularis,e - mushakka tegishli occipitalis,e- ensaga tegishli

Mustaqil ishlash uchun mashqlar

1. 
   Quyidagi otlardan sifat hosil qiling .
   

dens,dentis,m	- tish	nasus,i,m	-burun
vertebra,ae,f	- umurtqa	costa,ae,f	-qovurg‘a
cranium,ii,n	- kalla suyagi	dorsum,i,m	-orqa
pectus,oris,n	-ko‘krak	femor,oris,n	-son suyagi
palma,aris,m	-kaft	pulmo,onis,m	-o‘pka
fibula,ae,f	-kichik boldir suyagi	tibia,ae,f	-katta boldir suyagi
planta,ae,f	-oyoq tagi	cerebrum,i,n	- katta miya.

2. Sifatlarni tarjima qiling va nervus oti bilan moslashtiring.

Kallaga tegishli , son suyagiga tegishli , yuzaga tegishli ,pastki jag‘ga tegishli, bilakka tegishli, orqa miyaga tegishli , tirsakka tegishli ,bo‘yinga tegishli, g‘altaksimon.

3. Tarjima qiling.

1. 
   Bo‘lak (yelkaga tegishli,ichakka tegishli, to‘g‘ri ichakka tegishli, barmoqga tegishli, orqaga tegishli) arteriyasi .
   
2. 
   Bronxial (o‘n ikki barmoqli ichakka tegishli, bodomsimon bezga tegishli, ko‘krakka tegishli , qorinchali, qorinchalararo ) shox.
   
3. 
   To‘g‘ri ichak ( bo‘laklari orasidagi, mushak, bronxial, burun ) venasi.
   

4. Tarjima qiling va otlar bilan sifatlarni moslashtiring.

1.Yon dumg‘aza arteriyasi. 2. Dumg‘aza teshigi. 3. Yon shoxi. 4. Bo‘g‘im muskuli. 5. Ensa qirg‘og‘i. 6. Ensa suyagi. 7. Burun shoxi. 8. Burun chig‘anog‘i.
9. Burun bo‘shlig‘i. 10.Ko‘taruvchi, tushuruvchi muskul. 11. Ikki boshli, uch boshli muskul. 12. Ko‘taruvchi bo‘yin arteriyasi. 13. Tushuruvchi chambar ichak.
14. Qo‘shuvchi shox.

5. Sifatlarni otlar bilan moslashtiring.

1. 
   Cartilgo nasal… accessori….
   
2. 
   Vena lateral……. sinistr…..
   
3. 
   Foramensacral…. pelvin……
   
4. 
   Ligamentum triangular dextr…
   
5. 
   Crista sacral…. lateral…
   
6. 
   Aorta pulmonal… sinister…
   
7. 
   Sulcus temporal… transvers…
   
8. 
   Rete venos… plantar…
   
9. 
   Ganglion lumphatic… articular…
   
10. 
    Sutura palantin… transvers…
    
11. 
    Musculus palmar… long...
    
12. 
    Crus membranace… commun...
    
13. 
    Arteria gastric… brev…
    
14. 
    Tuber frontal… min…
    
15. 
    Articuatio simpl… brev…
    
16. 
    Ganglion cervical… impar
    

6. Lotin tiliga tarjima qiling va moslashtiring:

1. 
   Burunga tegishli (devorcha, qism, chig‘anoq) 2.Ensaga tegishli (muskul ,suyak,teshik ) 3.Quloqqa tegishli (boylam ,muskul,tog‘ay) 4.Ko‘z yoshiga tegishli (bez,suyak)
   
   7.